Əziz Ələkbərli,
Milli Məclisin deputatı,
Qərbi Azərbaycan İcması
İdarə Heyətinin sədri

1918-ci ilin payızı idi. Payız, sanki, Bakının üzərindəki qara buludları dağıtmaq üçün gəlmişdi. Şəhər uzun aylar boyunca xaosun, qırğının və zülmün əsirliyində idi. Bolşeviklərin və daşnakların qanlı əli dinc əhalinin boğazına sıxılmışdı. Minlərlə günahsız insan, ata yurdunun özündə qətlə yetirilmiş, yaşayış yerləri viran qalmışdı. Azərbaycanın gənc müstəqil dövləti – Xalq Cümhuriyyəti, paytaxtsız, lakin qəlbi yurd sevgisi ilə dolu, Gəncədə Bakıya göz dikmişdi. Hər kəs bilirdi ki, bu işğal uzun çəkə bilməz, çünki qardaş Türkiyənin köməyi artıq yolda idi.
Nuru Paşanın başçılıq etdiyi Qafqaz İslam Ordusu, Azərbaycanın çətin günlərində ona uzanan bir qardaşlıq əli idi. Bu ordu, təkcə əsgərlərdən deyil, həm də xalqının azadlığına susayan Azərbaycanın igid oğullarından ibarət idi. Onlar Gəncədən Bakıya doğru addım-addım irəliləyir, hər qarış torpaq uğrunda aslanlar kimi döyüşürdülər. Yolda Qobustanın sərt qayaları, Şamaxının dar yolları onlara meydan oxuyurdu, lakin hərbi şərəfləri və vətən sevgiləri onları irəli aparırdı. Hər döyüşdə azərbaycanlı və türk əsgərləri çiyin-çiyinə vuruşur, bir-birlərinə dayaq olurdular. Bu, sadəcə bir hərbi əməliyyat deyil, qəlbən bir olan iki qardaş xalqın birgə qəhrəmanlıq dastanı idi.

Sentyabr ayının 15-nə keçən gecə Nuru Paşa son, həlledici hücum əmrini verdi. Bakı şəhəri yuxusuz gecəni yaşayırdı. Hər kəs ya azadlığın şəfəqini, ya da zülmün daha dərinə çökəcəyini gözləyirdi. Lakin səhər açıldıqca, top səsləri və süngü parıltıları ilə birlikdə, Bakıya yeni bir nəfəs gəlirdi. Qafqaz İslam Ordusunun əsgərləri şəhərə daxil oldular. Onlar Bakının küçələrində sanki bir xilaskar kimi qarşılandılar. Qapı-qapı gəzən qırğın əvəzinə, indi azadlıq nəğmələri səslənirdi. İnsanlar evlərindən çıxaraq əsgərləri qucaqlayır, göz yaşları ilə onlara təşəkkür edirdilər.
Bu gün, 15 sentyabr 1918-ci il, Bakının 154 günlük işğalına son qoydu. Qafqaz İslam Ordusu Bakı qalasından enən bolşevik bayrağını əvəz edərək, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli, ay-ulduzlu bayrağını ucaltdı. Bu bayraq, təkcə bir dövlətin rəmzi deyil, həm də şəhidlərin qanı ilə yuyulmuş azadlıq və müstəqillik simvolu idi. Bakının azadlığı ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti öz paytaxtına qovuşdu, dövlətçiliyin təməli daha da möhkəmləndi və xalqın gələcəyə olan inamı gücləndi.
Bakı azad edildikdən sonra, Qafqaz İslam Ordusunun yürüşü davam etdi. Onlar Qarabağa doğru irəliləyərək, bu qədim Azərbaycan torpaqlarını da daşnak quldurlarından təmizlədilər. Şuşa və ətraf ərazilər düşməndən azad edildi və xalq yenidən öz dədə-baba torpaqlarına qayıtmağa başladı.
Tarix bir dərsdir və bəzən özünü təkrarlayır. 102 il sonra, 2020-ci ildə, 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan Ordusu qədim torpaqlarını azad etmək üçün irəliləyərkən, yenidən qardaş Türkiyənin sarsılmaz dəstəyi ilə qarşılaşdı. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyip Ərdoğan başda olmaqla bütün türk dövlətləri Azərbaycana birmənalı və tam dəstəyini ifadə etdi. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin sərkərdəliyi altında qəhrəman Azərbaycan Ordusu otuz illik işğala son qoyaraq tarixi ədaləti bərpa etdi. Bu, bir daha göstərdi ki, Azərbaycan və Türkiyə "bir millət, iki dövlət"dir. Bu qardaşlıq bağları illər keçsə də, zəifləmir, əksinə, hər yeni tarixi sınaqda daha da möhkəmlənir. İlham Əliyev və Rəcəb Tayyip Ərdoğanın dostluğu, səmimi münasibətləri bu birliyin sarsılmaz təməlidir. Onların liderliyi, iki qardaş ölkə arasında strateji tərəfdaşlıqdan daha böyük, dünyaya nümunə olan bir əlaqə modeli yaradıb. 15 Sentyabr zəfəri kimi, Vətən müharibəsindəki Qələbə də xalqımızın azadlıq və müstəqillik uğrunda apardığı mübarizənin şanlı səhifələrindəndir.

• Azad
• Qardaşlıq
• Qəhrəmanlıq
• Daşnak
• Bakının