İrəvanda keçirilən Türkiyə və Ermənistan nümayəndələrinin altıncı görüşü region üçün mühüm siyasi siqnallardan biridir. Serdar Kılıç və Ruben Rubinyanın danışıqları göstərir ki, tərəflər artıq əvvəlki razılaşmaları təsdiqləməklə yanaşı, konkret addımlar üzərində dayanmağa başlayıblar.
Əsas diqqət 2022-ci il razılaşmasına - sərhəd-keçid məntəqələrinin açılması məsələsinə yönəlib. Bu, iki ölkə arasında etimadın artmasına və sərhəd bölgələrində sosial-iqtisadi dinamikanın canlanmasına səbəb ola bilər.
Görüşdə Gümrü-Qars dəmir yolunun və elektrik birləşdiricisinin bərpası barədə qərar isə strateji əhəmiyyət daşıyır. Bu layihələrin reallaşması yalnız Ermənistan və Türkiyə üçün deyil, bütövlükdə region üçün iqtisadi inteqrasiyanı gücləndirəcək. Xüsusilə dəmiryolunun bərpası Ermənistanın kommunikasiya baxımından təcrid vəziyyətindən çıxmasına kömək edə bilər.
Mədəniyyət və təhsil sahəsində əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi, tələbələr üçün təqaüdlərin ayrılması, Ani/İpək Yolu körpüsünün bərpası kimi addımlar isə tərəflərin “yumşaq güc” diplomatiyasına üstünlük verdiyini göstərir. Bu, xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşmanı gücləndirə və siyasi münasibətlərin normallaşmasına sosial baza yarada bilər.
Aviaəlaqələrin genişləndirilməsi və yeni uçuşların 2026-cı ildən başlaması barədə razılıq da simvolik əhəmiyyət daşıyır. Bu, uzunmüddətli sabitlik və qarşılıqlı etimad planlarının göstəricisidir.
Ümumilikdə, altıncı görüşün nəticələri göstərir ki, tərəflər əvvəlki kimi şərtli mövqedən imtina edib, prosesi konkret layihələrlə irəli aparmağa çalışırlar. Bu isə Ermənistan-Türkiyə münasibətlərində real normallaşma perspektivinin yarandığını və regionun geosiyasi balansına müsbət təsir göstərə biləcəyini göstərir.
Ruslan Zəngəzur
