10 sentyabr gecəsi Rusiya Ukraynanı 400-dən çox "Şahed"lə hücuma məruz qoyub, onların çoxu Polşanın hava məkanından uçub və biri isə Vırıkı yaşayış məntəqəsində (Vlodava qəzası) bir evə dəyib.
HİT.az-ın "Forbes"ə istinadən məlumatına görə, bu kimi hadisələr çox güman ki, davam edəcək, ona görə də hər hansı gələcək müharibə daha da böyük dron hücum dalğaları ilə gedəcək.
Materialda xatırladılır ki, Londonda DSEI müdafiə sənayesi sərgisi açılıb və burada Avropanın pilotsuz uçuş aparatlarından müdafiəsi mövzusuna böyük diqqət yetirilib, həmçinin orada çoxlu anti-dron (dron əleyhinə) toplar təqdim edilib.
Eyni zamanda, alman silah istehsalçısı Rheinmetall-in baş direktori Armin Papperger Almaniya hökumətindən yüzlərlə Skyranger zenit topu üçün bir neçə milyard avro dəyərində sifariş gözləyir. Belə bir məbləğ hökumətlərin təcili lazım olan dron əleyhinə vasitələri nə üçün o qədər də tez almadığının səbəblərindən biridir.
"Forbes"un yazdığı kimi, Ukrayna "Şahed"ləri vurmaq üçün 100 dəfə ucuz olan silahlardan istifadə edir, bu da Avropanın müdafiə təchizatı ilə problemləri olduğunu söyləyir.
Britaniyanın RUSI müdafiə analitik mərkəzindən doktor Cek Uotlinqin sözlərinə görə, Avropa müdafiə avadanlığı kifayət qədər ümumi qəbul edilmiş şəkildə baha qiymətləndirilib, lakin bunun səbəbləri mürəkkəbdir və onları həll etmək düşünüləndən daha çətindir.
"Mövcud raket əleyhinə hava müdafiə sistemləri kiçik pilotsuz uçuş aparatları təhlükəsi ilə məşğul ola bilmir. Patriot kimi baha yüksək səmərəli "yer-hava" sinifli raketlər sürətli təyyarələr, helikopterlər və qanadlı raketlərlə asanlıqla məşğul ola bilər, lakin onlar az miqdarda alınır. ABŞ bütün bir il ərzində cəmi 650 PAC-3 Patriot raketi istehsal edir, Rusiya isə bir gecədə daha çox "Şahid" buraxa bilər, bu da ehtiyatları dərhal tükədər. Buradan da çoxlu sayda döyüş ehtiyatı olan köhnəmoda zenit toplarına yenidən marağın artması yaranır", deyə materialda qeyd edilib.
Məlumdur ki, "Şahed"ləri tək-tək vurmaq daha asandır, lakin bir gecə ərzində yüzlərlə belə dronu dayandırmaq çətin bir vəzifədir. "Forbes" vurğulayır ki, bu məsələdə xüsusilə 1970-ci illərdə Almaniyada istehsal olunmuş özüyeriyən "Gepard" zenit topları effektiv olduğunu sübut edib.
"Ukrayna Almaniyadan və ABŞ-dən İordaniya vasitəsilə təxminən 120 "Gepard" əldə edib, baxmayaraq ki, onlardan sonuncusu 2012-ci ildə Bundesver (Almaniya Ordusu) tərəfindən xidmətdən çıxarılmışdı. "Gepard" "Şahid"lərə qarşı cəbhədə yeni həyat tapdı: düz xətt üzrə hərəkət edən yavaş dronlar asan hədəflərdir. "Gepard"lar indi vurulmuş hədəflər haqqında işarələrlə bəzənib və bir atıcı artıq 28 "Şahed" vurduğunu iddia edir", deyə materialda bildirilir.
Eyni zamanda, Almaniya 1980-ci ildə "Gepard"ların istehsalını dayandırdı və onların əvəzinə "Skyranger" gəlib - bu, "Rheinmetall" şirkəti tərəfindən istehsal olunan radar idarəli ikili 30-mm-lik top qülləsidir.
"Silah sistemi təxminən 12 milyon dollar başa gəlir və avqust ayında çıxış edən "Papperger" təxminən 500 ədəd sifariş gözlədiyini bildirib, bu da şirkətə 6 milyard dollar gətirə bilər", deyə materialda əlavə edirlər.
Bundan əlavə, Ukrayna öz istehsalı olan "Sky Sentinel" dönən qüllələri vasitəsilə "Şahed"lərə qarşı hava müdafiəsini gücləndirir. "Sky Sentinel" üzərində kameralar və süni intellekt proqram təminatı olan bir neçə pulemyot quraşdırılmış müstəqil qoşqudur. Hər bir "Sky Sentinel" 100 min dollar, və ya təxminən Skyranger-in dəyərinin 1%-i qədər başa gəlir.
Uotlinq əlavə edib ki, bu iki sistemi müqayisə etmək olmaz, çünki "Skyranger" vətəni müdafiə etmək yox, ekspedisiya qüvvələri ilə mobil müharibə üçün nəzərdə tutulub, halbuki Ukraynanın başqa üstünlükləri də var.
"Qiymət fərqi əmək haqqının nisbi xərclərini, normativ tələblərə uyğunluğun təmin edilməsi xərclərini, həmçinin ukraynalı şirkətin böyük əlavə qiymət artımı götürməməsi faktını əks etdirir", deyə ekspert izah edib.
Onun sözlərinə görə, "Sky Sentinel" radar və digər sensorlarla təchiz edilmiş müdafiə sisteminin bir hissəsi olduğu üçün ona "Skyranger"in bütün imkanları lazım deyil.
Uotlinqin fikrincə, bu iki sistem arasındakı fərq göründüyündən daha kiçikdir, lakin o, Avropa müdafiə avadanlığının kifayət qədər bahalı olduğunu vurğulayıb.
"Bunun səbəblərinə tənzimləyici maneələr və təchizatçıların siyasi vəziyyət dəyişdikdən sonra sifarişlərin davam edəcəyinə əmin olmaması, uzunmüddətli razılaşmalara etibar etmək əvəzinə xərcləri tez ödəmək istəməsi daxildir. Həm də sadə bir motiv var - mümkün olan ən çox qazanc əldə etmək istəyi", deyə "Forbes"da izah edirlər.
Samir
