Rusiya prezidenti Vladimir Putin ABŞ-ın 1876-cı ildə Rusiya İmperiyasından satın aldığı Alyaskaya səfər edən ilk Rusiya lideri olacaq.
Ukrayna məsələsi və ikitərəfli münasibətləri müzakirə etmək üçün avqustun 15-də ABŞ prezidenti Donald Trampla görüşməyi planlaşdıran Putin uzun illərdən sonra ilk dəfə ABŞ-a səfər edəcək. Bu səfər 2015-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Baş Assambleyasında iştirak etmək üçün Nyu-Yorka səfər edən Putinin ABŞ-a sonuncu səfəri hesab olunur.

Tramp və Putin avqustun 15-də Alyaskada görüşəcək
Avropa liderləri Tramp-Putin görüşündən əvvəl Ukrayna ilə bağlı birgə bəyanat yayıblar.
Nikita Xruşşov, Leonid Brejnev, Mixail Qorbaçov, Boris Yeltsin və Dmitri Medvedev keçmişdə ABŞ-a səfər etsələr də, Putin Alyaskaya səfər edən ilk Rusiya lideri kimi tarixə düşəcək.

1732-ci ildə iki kəşfiyyatçı Mixail Qvozdev və İvan Fedorov tərəfindən kəşf edilən Alyaska sonrakı illərdə treyderlər tərəfindən qiymətləndirilməyə başlandı. Əslən Rusiya ərazisi olan bölgə xəz ticarəti ilə Rusiya dövlətinə gəlir gətirirdi. Rusiya-Amerika şirkəti 1799-cu ildə regionda yaradılmışdır.

Krım müharibəsi zamanı məlum oldu ki, belə ucqar və geosiyasi baxımdan həssas regionun idarə olunması və qorunmasının xərcləri potensial qazancdan daha çoxdur.

Alyaskanın satılması ideyası ilk dəfə 1857-ci ildə rus çarı II Aleksandrın qardaşı Knez Konstantin Nikolayeviç tərəfindən irəli sürülüb. Çar II Aleksandrın icazəsi ilə Alyaska 30 mart 1867-ci ildə ABŞ-a satıldı. O zaman ABŞ təxminən 1.518.800 kvadrat kilometr ərazi üçün ruslara 7,2 milyon dollar ödədi. Bu rəqəmin bugünkü dəyəri ilə 150 milyon dollardan çox olduğu təxmin edilir.

ABŞ isə Alyaskanı həm strateji, həm də iqtisadi potensiala malik hesab etdiyi üçün satın aldı. O zaman ABŞ-ın dövlət katibi olan Uilyam H. Sevard buzdan başqa heç bir şeydən ibarət olmayan uzaq və yararsız görünən ərazinin satın alınmasına təhrik etdiyinə görə bir çox amerikalı tərəfindən tənqid olundu və bu, “Sevardın axmaqlığı” adlandırıldı.

İllər sonra, Alyaskanın qızıl, neft, təbii qaz, balıqçılıq və strateji dəyərə malik olduğu aydınlaşdıqda, bu tənqidlər öz yerini "ABŞ-ın ən gəlirli torpaq alması" şərhinə verdi.

Rusiya ilə ABŞ-ı ayıran sərhəd də zaman baxımından dönüş nöqtəsidir.

ABŞ-a məxsus Alyaskadan Berinq boğazı üzərindən Rusiyanın Çukotka bölgəsinə qədər olan məsafə 86 kilometrdir. İki ölkə arasındakı sərhəd Rusiyanın Böyük Diomed adası (Ratmanov) ilə ABŞ-ın Kiçik Diomed adası arasında 3,8 kilometr ortada keçir.

Rusiya ilə ABŞ arasında sərhədi təşkil edən bu ərazi əsas saat qurşağının dəyişmə nöqtəsidir. “Beynəlxalq tarix xətti” buradan keçir. 2025-ci il avqustun 15-də ABŞ daxilində baş tutacaq Putin-Tramp sammiti zamanı sərhədin o tayındakı Rusiyadakı təqvimlər 16 avqust 2025-ci ili göstərəcək.

İki ölkə arasında bu qədər qısa məsafə olmasına baxmayaraq, vaxt fərqi 21 saatdır.

aia.az
Tərcümə şöbəsi