Böyük Britaniyanın Anglo Asian Mining Plc. şirkəti Qarabağ iqtisadi rayonunda yerləşən Dəmirli yatağında mis hasilatına başladığını elan edib. Bu, şirkətin cari ildə istismara verdiyi ikinci yeni mədən olmaqla yanaşı, onun orta səviyyəli və çoxşaxəli mis istehsalçısına çevrilmək strategiyasına uyğun addımdır. Proqnozlara əsasən, 2025-ci ildə Dəmirlidə 4 min ton, 2026-cı ildən isə illik 15 min ton mis konsentratı hasil olunacaq. Ətraf mühit və sosial təsir qiymətləndirməsi (ESIA) başa çatdırılıb, 150 yeni işçi işə götürülüb, əlavə 50 nəfər isə digər mədənlərdən köçürülüb.
Aznews.az şərh edir ki, bu proses, Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunun sənaye və resurs əsaslı bərpa modelində yeni mərhələyə keçidini simvolizə edir. Anglo Asian şirkətinin bu qədər qısa müddətdə hasilata başlaması ilk növbədə texniki hazırlığın, hüquqi prosedurların və dövlət-inzibati dəstəyin koordinasiyalı şəkildə həyata keçirildiyini göstərir. Ənənəvi olaraq münaqişə sonrası ərazilərdə infrastruktur və iqtisadi potensialın yenidən qurulması zaman alır, lakin bu halda sürətli hasilatın başlanması həm investisiya mühitinə dair pozitiv siqnaldır, həm də Azərbaycanın resurs idarəçiliyindəki mövcud imkanlarını ortaya qoyur.
Dəmirli yatağının açıq üsulla istismar olunması, filizin flotasiya zavoduna daşınması və tullantı anbarı üzrə texniki layihələrin hazır olması, hasilatın yalnız başlanğıc mərhələdə olmadığını, eyni zamanda kompleks emal və çevrilmə mərhələlərini də əhatə etdiyini göstərir. Bu, regional sənayeləşmə kontekstində mühüm əhəmiyyət daşıyır. Anglo Asian tərəfindən yaxın ərazilərdə yeni ehtiyatların araşdırılması niyyəti isə orta və uzunmüddətli hasilat planlarının olduğunu təsdiqləyir ki, bu da resurs davamlılığı və iqtisadi dayanıqlılıq baxımından əhəmiyyətlidir.
Mis hasilatının 2026-cı ildən etibarən illik 15 min tona qədər artırılması planı, Azərbaycanın qeyri-neft sektorunda metallurgiya sənayesinin payının artması ilə nəticələnə bilər. Bu, xüsusilə qlobal yaşıl enerji keçidi dövründə strateji xammal sayılan misin əhəmiyyətini nəzərə alaraq vacibdir. Belə ki, beynəlxalq bazarlarda misə olan tələbat elektrikli nəqliyyat vasitələri və bərpa olunan enerji texnologiyalarının genişlənməsi ilə daha da artır. Azərbaycan bu resursu daxili investisiya imkanlarının artırılması və ixrac potensialının gücləndirilməsi istiqamətində istifadə edə bilər.
Şirkətin 2030-cu ilə qədər illik 50-55 min ton mis hasilatı hədəfi, təkcə Anglo Asian üçün deyil, ümumilikdə ölkə üçün resurs gəlirlərinin şaxələndirilməsi baxımından da aktuallıq kəsb edir. Bu məqsədə çatmaq üçün yalnız hasilatın deyil, eyni zamanda emal və logistik infrastrukturun da gücləndirilməsi tələb olunur. İşə götürülən yeni işçilər və digər mədənlərdən köçürülən kadrlar əmək bazarının lokallaşması, regionun sosial dirçəlişi və yeni iş yerlərinin yaradılması baxımından müsbət dinamikanı stimullaşdıra bilər.
