"Ticarət müharibəsi, geosiyasi gərginlik və ideoloji fərqliliklər Avrooa İttifaqının strateji suverenliyini sınağa çəkir..."
ABŞ-la Çin arasında güclənən rəqabət fonunda Avropa İttifaqı (Aİ) yeni bir çağırışla üz-üzədir: köhnə müttəfiq ABŞ-a arxalanmaq, yoxsa qlobal gücə çevrilən Çinlə daha yaxın əməkdaşlıq qurmaq?
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "dw.com" nəşri yazıb.
Nəşr qeyd edir ki, bu sual, xüsusən də ABŞ prezidenti Donald Trampın Aİ-yə qarşı yüksək gömrük tarifləri tətbiq etməyə qərar verdiyi bir dövrdə, getdikcə daha aktual olur.
Trampdan Avropaya tarif təhdidi
İyulun 12-də Tramp Aİ-dən idxala 30 faizlik gömrük rüsumlarının tətbiq olunacağını elan edib. Bu, avtomobillər və ehtiyat hissələri də daxil olmaqla bir çox məhsula aiddir. Polad və alüminium isə artıq 50 faizlik tariflərlə üzləşib. Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula fon der Lyayyen buna sərt cavab verərək Aİ-nin öz maraqlarını qoruyacağını bildirib.
Avropa sənayesi narahatdır
Alman sənaye liderləri isə ABŞ-ın bu addımlarının iqtisadi bərpaya və innovasiyalara ciddi zərbə vuracağından ehtiyat edir. Almaniyanın İxracat yönümlü iqtisadiyyatı Çin kimi azad ticarətdən asılıdır və bu cür tariflər həm iş yerlərinə, həm də beynəlxalq əməkdaşlığa zərbə ola bilər.
Aİ üçün seçim: ABŞ yoxsa Çin?
Brüssel üçün əsas sual budur: ticarətdə və təhlükəsizlikdə ABŞ-a arxalanmağa davam etmək, yoxsa Çinlə əməkdaşlığı dərinləşdirmək? Çin Aİ-yə qarşı daha açıq görünür və əməkdaşlıq təklif edir, amma ideoloji və strateji fərqlər qalmaqdadır.
"Tərəfdaş, yoxsa rəqib dilemması?"
İspan ekspertləri Paola Llorente və Migel Otero-İqlesias bildirir ki, Aİ hələ də Çinlə bağlı "tərəfdaş və sistemli rəqib" kimi çətin statusu düzgün siyasi addımlarla birləşdirə bilmir. Vaşinqton Pekini ekzistensial təhlükə kimi qəbul edir, Brüssel isə balanslı yanaşmaya üstünlük verir.
Almaniya üçün tarixi çətinlik
MERICS beyin mərkəzindən alman ekspertlər qeyd edir ki, ABŞ-la etibarlı münasibətlərin zəifləməsi və Çinə qarşı inamsızlıq Almaniyanı unikal bir vəziyyətə salıb. ABŞ Avropanın təhlükəsizliyi üçün hələ də əvəzolunmazdır, lakin Çinlə münasibətlərin pozulması alman ixracatçıları üçün iqtisadi geriləmə deməkdir. Alman hökuməti bu balansı qorumaqda çətinlik çəkir.
Çinlə münasibətlərdə gərginlik artmaqdadır
Çinin Aİ-yə olan münasibətləri də təkcə iqtisadi deyil, hərbi səviyyədə də mübahisəlidir. Almaniya bu yaxınlarda Çin hərbi gəmilərini Avropa missiyasında iştirak edən alman təyyarəsinə lazerlə hücum etməkdə ittiham edib. Pekin bunu rədd etsə də, qarşılıqlı inam azalır.
"Deriskinq" və Aİ-nin gələcəyi
Aİ və xüsusilə Almaniya, Çindən iqtisadi asılılığı azaltmaq üçün "deriskinq" strategiyasını qəbul edib. Lakin Çinlə yanaşı ABŞ-da da sərmayə yatıran şirkətlər indi bu "ikili kursun" iqtisadi risklərini daha dərindən hiss etməyə başlayıb.
Pekin-Brüssel sammiti: Yeni başlanğıc, yoxsa yeni risklər?
İyulun sonunda keçiriləcək Aİ-Çin sammiti tərəflər üçün yeni imkanlar aça bilər. Çin Avropa bazarına daha açıq olmağa çalışsa da, ABŞ-ın Çin məhsullarına tətbiq etdiyi yeni rüsumlar fonunda Aİ-nin iqtisadi manevr imkanları məhduddur. Pekindən Aİ-yə sərmayə qoyulmuş məhsullar belə ABŞ tərəfindən hədəfə alına bilər.
Aİ birliyə və ağıllı strategiyaya möhtacdır
Ekspertlər bildirir ki, Aİ-nin vahid yanaşması olmadan nə Çinlə, nə də ABŞ-la münasibətlərdə dayanıqlı siyasət aparmaq mümkün deyil. Ticarət müharibəsi, geosiyasi gərginlik və ideoloji fərqliliklər Aİ-nin strateji suverenliyini sınağa çəkir. Bu isə birlik, çeviklik və ağıllı seçim tələb edir.
