Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi müstəqil daxili və xarici siyasəti, strateji prioritetləri var. Ayrı-ayrı ölkələrdən fərqli olaraq, Azərbaycan heç bir güc mərkəzinə tabe deyil, bütün ölkələrlə normal, bərabərhüquqlu, qarşılıqlı hörmətə əsaslanan siyasət yürüdür.
Ölkədə milli-mənəvi, əxlaqi dəyərlərin, adət-ənənələrin, ana dilinin, milli xüsusiyyətlərin qorunub saxlanması əsas prioritetlər sırasındadır və bu istiqamətdə ardıcıl işlər görülür.
Rus dili kultu
Təəssüf ki, uzun illər SSRİ-nin tərkibində olmuş Azərbaycanda rus dili kultu yarandı, milli şüurda rus dili ana dilimiz qədər yer tutmağa başladı. Bu, mərkəzləşdirilmiş qaydada keçmiş SSRİ-nin bütün respublikalarda tətbiq olunan ideoloji fəaliyyətin nəticəsi idi. Zamanında “beynəlmiləlçilər şəhəri” adlandırılan Bakıya bu ad heç də təsadüfən verilməmişdi. Dövlət orqanlarında, küçədə, evdə, hər tərəfdə rus dili bir növ inkişaf səviyyəsinin göstəricisi kimi kult şəklində beyinlərə yeridilirdi.
Ancaq bu gün biz müstəqilik, uzun onilliklər hökm sürmüş stereotiplər dağıdılıb, kənar ideoloji təsirlər neytrallaşdırılıb, tarixi qələbəmiz təkcə ərazi bütövlüyümüzü və suverenliyimizi deyil, həm də qürurumuzu özümüzə qaytarıb, milli kimliyimizin əsl dəyərini bir daha hamıya göstərib.
Nəyə görə Azərbaycanda 300-dən artıq rusdilli məktəb var?
Belə bir vəziyyətdə biz ana dilimizin yüksəlişini yaşamaq əvəzinə, başqa dilləri ona şərik qoşmamalıyıq. Təbii ki, bu tendensiya heç cür qəbul oluna bilməz və qarşısı alınmalıdır.
Sual olunur: Nəyə görə Azərbaycanda 300-dən artıq rusdilli məktəb var? Bunu zəruri edən obyektiv səbəblər hansılardır?
Bu 300 məktəbdə minlərlə müəllim işləməlidir. Onları yetişdirən ali təhsil ocaqları, məsələn, Slavyan Universiteti öz vəzifəsinin öhdəsindən gələ bilirmi? Həmin təhsil müəssisələrində çalışan şəxslərin bilik və bacarıq səviyyəsi nə dərəcədə tələblərə cavab verir? Uşaqların keyfiyyətli təhsil alması üçün standartlara cavab verən tədris vasitələrimiz varmı? Bütün bu suallara birmənalı “yox” cavabı vermək olar.
Söhbət rusdilli məktəblərin tam bağlanmasından getmir
Burada söhbət rusdilli məktəblərdən tam imtina olunmasından getmir. Azərbaycanda yaşayan rusdilli əhali var, diaspor mövcuddur. Məktəblərin sayı da onların tələbatına uyğunlaşdırılmalıdır. Rusdilli məktəblərin sayı rus icmasının üzvlərinin və rus dilində təhsil almaq istəyənlərin sayına uyğun olmalıdır. Dövlət büdcəsindən bu məktəblər üçün hər il xeyli vəsait ayrılır. Bu məktəblərin fəaliyyəti və göstərdiyi nəticələr ayrılan bu vəsaitə dəyirmi? Keyfiyyət göstəricisi, verilən təhsilin səviyyəsi, rusdilli məktəbləri bitirənlərin ali məktəblərə qəbul zamanı göstərdiyi nəticələr yüksəkdirmi?
Statistik məlumatlardan aydın olur ki, rusdilli məktəblərin məzunlarının ali məktəblərə qəbul zamanı göstərdiyi nəticələr Azərbaycan məktəblərinin məzunlarının nəticələrindən çox aşağıdır. Əgər rusdilli məktəblər fəaliyyəti ilə ciddi nəticə ortaya qoya bilmirsə, bu qədər məktəbin dövlət hesabına saxlanmasına nə ehtiyac var?
Rusiyada milyonlarla azərbaycanlının ana dilində neçə məktəbi var?
Bu gün Rusiyanın özündə də ana dilinin qorunub saxlanması, onun yad ifadələrdən təmizlənməsi məsələsi ən yüksək səviyyədə qoyulur və həlli istiqamətində məqsədyönlü tədbirlər görülür. Bizim də bu istiqamətdə lazımi tədbirlər görməyimizin vaxtı artıq çatıb.
Başqa bir məqam Rusiyada yaşayan azərbaycanlıların öz ana dilində məktəbləri məsələdir. Bəzi dairələr Rusiyada milyonlarla azərbaycanlının olduğu barədə məlumatlar səsləndirirlər. Gəlin görək milyonlarla azərbaycanlının ana dilində neçə məktəbi var? Milyonlarla azərbaycanlının ana dilində tək-tük məktəbi varsa, Azərbaycanda sayı o qədər çox olmayan etnik ruslar üçün 300-dən çox məktəbin saxlanması hansı məntiqə sığır?
Kim istəyir, rus dilini xarici dil kimi öyrənsin
Dövlətlər arasında münasibətlərdə bərabərhüquqlu yanaşma əsas şərtlərdən sayılır. Əgər Rusiya orada yaşayan azərbaycanlılara ana dilində təhsil imkanları yaratmağı düşünmürsə, niyə Azərbaycan da eyni məntiqdən çıxış etməsin? Moskva artıq anlamalıdır ki, SSRİ havasından, sovet stereotipindən qurtulmaq vaxtı çoxdan çatıb.
Bir daha vurğulayaq ki, məsələ rusdilli məktəblərin hamısının bağlanmasından getmir.
Sadəcə, belə məktəblərin sayı həddindən çox, faydası isə minimumdur. Odur ki, dövlət büdcəsi də bu faydasız xərclərdən qurtulmalıdır.
Kimsə övladının rus dilində təhsil almasını istəyirsə, xarici dil kimi öyrənsin. Necə ki, ingilis və digər dillər xarici dil kimi öyrənilir. Bu məqsədlə ayrı-ayrı dil kursları, tədris mərkəzləri mövcuddur. Bunun üçün yüzlərlə məktəb, minlərlə mütəxəssis saxlamağa ehtiyac yoxdur. Özü də dövlət büdcəsi hesabına...
