"Sülh yalnız güclü diplomatik təşəbbüslərlə mümkündür və Türkiyə bu təşəbbüsə liderlik etməyə hazırdır..."
Ərdoğanla Tramp arasında görüş zamanı Yaxın Şərq və Ukrayna gündəmi müzakirə edilib
NATO sammiti çərçivəsində Niderlandda ABŞ prezidenti Donald Trampla qapalı görüş keçirən Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan bu danışıqları "məhsuldar" adlandırıb.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Anadolu Ajansı" agentliyi məlumat yayıb.
Məlumatda deyilir ki, sammitdən qayıdarkən jurnalistlərə açıqlama verən Ərdoğan həm ikitərəfli münasibətlərdən, həm də qlobal böhranlardan danışdı. Onun gündəmində Qəzza, Ukrayna və İranla bağlı məsələlər mühüm yer tutub.
"Trampdan eyni qətiyyəti gözləyirik"
Ərdoğanın sözlərinə görə, görüş zamanı İsrail-İran atəşkəsi ilə bağlı Trampın səyləri yüksək qiymətləndirilib. Türkiyə lideri Vaşinqtondan eyni iradəni həm Qəzza, həm də Rusiya-Ukrayna münaqişələrinə münasibətdə göstərməyi gözlədiklərini bildirib: "Bu bölgədə humanitar faciə davam edə bilməz. Qəzzada qan tökülməsi bitmədikcə heç kim özünü təhlükəsiz hiss edə bilməz. Biz bu həqiqətləri söyləməkdən çəkinməyəcəyik".
Ərdoğan qeyd edib ki, İsrailin Qəzzada həyata keçirdiyi hərəkətlər təkcə humanitar böhran deyil, həm də "bəşəriyyət üçün utancverici bir soyqırımdır": "İsrail yardımı belə hədəfə alır, Qızıl Xaçın fəaliyyətinə imkan verilmir. Biz bu zülmə heç vaxt öyrəşməyəcəyik. Qəzzanı unutdurmağa çalışanlara imkan verməyəcəyik".
F-35 müzakirələri və müdafiə qabiliyyəti
Görüşdə müzakirə olunan əsas məsələlərdən biri də ABŞ-ın F-35 qırıcı təyyarələri proqramına Türkiyənin yenidən qayıtması olub. Ərdoğan qeyd edib ki, Ankara bu layihədən çıxarılmasını "siyasi səhv" kimi dəyərləndirir: "Texniki məsləhətləşmələr artıq başlayıb. Bu layihədən ədalətsiz şəkildə uzaqlaşdırıldıq. Proqrama dönüş üçün dialoq davam edir". Eyni zamanda, Türkiyə hava hücumundan müdafiə sistemlərini "polad qübbə" adlı yeni konsepsiya ilə gücləndirmək niyyətindədir. Ərdoğanın bildirdiyinə görə, ölkə həm raket imkanlarını artırır, həm də radioelektron mübarizə sistemlərini birləşdirir.
Suriya və regionun gələcəyi
Ankara Dəməşqlə münasibətləri yenidən qurmağa hazırdır. Ərdoğanın sözlərinə görə, Suriya ilə inteqrasiya və sabitliyin təmin olunması üçün Dəməşqdəki yeni hakimiyyətə dəstək verilir: "Suriya ordusu ölkədəki müxtəlif silahlı qrupları öz tərkibinə daxil etməyə çalışır. Bu, vahid və bütöv Suriya ideyasına xidmət edir".
Ukrayna münaqişəsi: "Bu vəziyyət dözülməzdir"
Türkiyə lideri həmçinin Rusiya ilə Ukrayna arasında müharibənin "region üçün artıq dözülməz" olduğunu bildirib və ədalətli, dayanıqlı sülhə çağırıb: "Biz bu müharibənin tezliklə bitməsi üçün üçüncü raund danışıqlara ev sahibliyi etməyə hazırıq. İstanbulda keçirilmiş əvvəlki danışıqlar sülhə qapı açıb. Məqsədimiz Putin və Zelenskinin eyni masa arxasına gətirilməsi ilə bu qapını tam açmaqdır". Ərdoğan həmçinin əlavə edib ki, Türkiyə bu günədək həm Rusiya, həm də Ukrayna ilə güvən əsaslı dialoq qurub və vasitəçilik missiyasını davam etdirməyə hazırdır.
Enerji təhlükəsizliyi və Hörmüz boğazı riski
İranla İsrail arasında yaşanan son münaqişə enerji təchizatının sabitliyini bir daha gündəmə gətirib. Ərdoğanın fikrincə, Hörmüz boğazının bağlanması "bölgə və dünya üçün genişmiqyaslı problemlər doğuracaq". O, İran qazının fasiləsiz şəkildə Türkiyəyə çatdığını və bunun davamlılığını vacib saydığını bildirib. Eyni zamanda, Ankara öz enerji ehtiyatlarını artırmaq üçün həm kəşfiyyat, həm də ehtiyat yaratma istiqamətində işlərini sürətləndirir.
Türkiyə diplomatiyanın mərkəzində olmaq əzmindədir
Ərdoğanın açıqlamaları onu göstərir ki, Türkiyə beynəlxalq diplomatiyada yenidən aktiv rol almaq, xüsusən də Yaxın Şərq və Şərqi Avropa münaqişələrində vasitəçi mövqe tutmaq əzmindədir. Onun fikrincə, sülh yalnız güclü diplomatik təşəbbüslərlə mümkündür və Türkiyə bu təşəbbüsə liderlik etməyə hazırdır.
