Tokio ilə NATO arasındakı yaxınlaşma Asiya-Sakit okean regionunda artan geosiyasi gərginliklə sıx bağlıdır. Bu regionda Çin və Rusiya kimi güclərin hərbi və siyasi təsirinin artması, həmçinin Şimali Koreyanın nüvə və raket proqramları təhlükəsizlik mühitini mürəkkəbləşdirib. Yaponiya NATO ilə əməkdaşlığını gücləndirərək öz müdafiə qabiliyyətini artırmaq və beynəlxalq təhlükəsizlik sistemində daha fəal iştirak etmək istəyir. NATO da Asiya-Sakit okean ölkələri ilə tərəfdaşlıq əlaqələrini inkişaf etdirərək qlobal təhlükəsizlik məsələlərinə daha geniş yanaşma tətbiq edir.
Yaponiya Baş nazirinin NATO sammitində iştirak etməməsi bu yaxınlaşmanın müntəzəm xarakterini müvəqqəti olaraq poza bilər, lakin alyansla əməkdaşlığın əsas istiqamətləri dəyişməyəcək. Bu qərar ehtimal ki, ABŞ və digər tərəfdaşlarla koordinasiya məsələləri və sammitdə planlaşdırılan görüşlərin məhdudluğu ilə bağlıdır.
Asiya-Sakit okean regionundakı geosiyasi gərginlik NATO-Yaponiya münasibətlərini daha da aktuallaşdırır. Tokio alyansla əməkdaşlığı dərinləşdirərək regional təhlükəsizliyi təmin etmək və qlobal təhlükəsizlik strukturunda öz rolunu genişləndirmək istəyir. Bu, həm də NATO-nun qlobal təhlükəsizlik strategiyasının bir hissəsi kimi, Asiya-Sakit okean regionunda mövqeyini gücləndirmək məqsədi daşıyır.
Yaponiya və NATO arasındakı münasibətlər yalnız hərbi əməkdaşlıqla məhdudlaşmır; bu, həm də siyasi, iqtisadi və texnoloji sahələrdə tərəfdaşlığı əhatə edir. NATO-nun Asiya-Sakit okean ölkələri ilə dialoqu və tərəfdaşlığı, qlobal təhlükəsizlik mühitində yeni çağırışlara cavab vermək üçün strateji addımdır. Yaponiya üçün bu, həm daxili təhlükəsizliyini möhkəmləndirmək, həm də ABŞ və Avropa ilə əlaqələrini gücləndirmək deməkdir.
Yaponiya Baş nazirinin sammitdə iştirak etməməsi alyansla əlaqələrin zəifləməsi kimi qiymətləndirilməməlidir. Əksinə, bu, diplomatik və koordinasiya məsələlərinin tənzimlənməsi ilə bağlı müvəqqəti addımdır. NATO və Yaponiya arasında əməkdaşlıq davamlı olaraq inkişaf edir və bu, regiondakı təhlükəsizlik balansının qorunması üçün vacibdir.
Ümumilikdə, Asiya-Sakit okean regionundakı gərginliklər NATO-Yaponiya münasibətlərini daha da dərinləşdirir, çünki hər iki tərəf bu təhlükələrə qarşı birgə cavab verməkdə maraqlıdır. Bu əməkdaşlıq qlobal təhlükəsizlik sistemində yeni çağırışlara qarşı dayanıqlılığın artırılması baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır.
Tural İsmayılov,
politoloq
