Son zamanlar neft yataqlarında müşahidə edilən azalmalar mütəxəssisləri hərəkətə keçirib. Belə ki, daha çox neft çıxarmaqla bağlı müxtəlif variantlar səsləndirilir. Onlar arasında daha çox neft-qaz yataqlarına suyun vurulması və bununla da torpağın yumşalmasının təmin olunmasıdır.
Bəs görəsən, bu cür üsullar nə dərəcədə effektiv ola bilər?
Mövzunu NOCOMMENT.az-a ekoloq Qorxmaz İbrahimli şərh edib. O, suyun neft-qaz yataqlarına vurulmasının əsas məqsədlərini açıqlayıb:
1. Təzyiqin qorunması
– Laydan neft çıxarıldıqca yeraltı təzyiq azalır. Bu təzyiqi saxlamaq üçün su (və ya bəzən qaz) vurulur ki, neft çıxışı davamlı olsun.
2. Əlavə neftin çıxarılması
– Bəzi laylarda neftin bir hissəsi çıxmır. Su vurmaqla neftə təzyiq artırılır və yuxarı çıxmağa məcbur edilir.
3. Lay stabilliyinin qorunması
– Laydan çox miqdarda neft və qaz çıxarılanda yeraltında boşluqlar yaranır. Bu boşluqları su ilə doldurmaq o ərazidə çökmələrin və torpaq sürüşmələrinin qarşısını alır”.
Ekoloqun sözlərinə görə, yer qatına təzyiqlə suyun vurulması zəlzələlərə səbəb olmur. Ona görə də narahatlığa ehtiyac yoxdur:
“Yerə su vurmaq zəlzələ törətmir. Zəlzələ, əsasən tektonik plitələrin hərəkəti və gərginliyi nəticəsində yaranır. Bəzən dünyada “induced seismicity” deyilən hadisələr olur (məsələn, ABŞ-da bəzi yerlərdə), amma bunlar çox spesifik və fərqli texnoloji proseslər nəticəsində baş verir. Üstəlik, çox zəif olur. Azərbaycan kimi ərazilərdə neft laylarına su vurulması proseslərinin zəlzələ ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Ona görə də, insanlar narahat olmamalıdır. Çünki bu, çox düzgün və elmi yanaşma ehtiva edən bir prosesdir”.
