Bakı, 6 noyabr, Leyla Muradzadə, AZƏRTAC
Prezident İlham Əliyevin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 80 illik yubileyinə həsr olunmuş yığıncaqda çıxışı dövlətin elmi-mədəni siyasətinin əsas istiqamətlərini, milli yaddaşın qorunması, tarixi həqiqətlərin tədqiqi və dilin, mədəni irsin yaşadılması kimi mühüm məsələləri əhatə edib. Bu çıxışda həm tarix elminin, həm toponimika tədqiqatlarının, həm də ana dilimizin qorunması ilə bağlı mühüm ideoloji və elmi prioritetlər müəyyənləşdirilib.
Bu sözləri AZƏRTAC-a açıqlamasında Bakı Dövlət Universiteti Azərbaycan dilçiliyi kafedrasının professoru, filologiya elmləri doktoru Reyhan Həbibli söyləyib.
Alimin sözlərinə görə, dövlətimizin başçısı Azərbaycan tarixinin uzun illər ərzində erməni təbliğatı tərəfindən təhrif edilməsinə diqqət çəkərək bu məsələdə alimlərin, tədqiqatçıların və ümumilikdə ziyalı təbəqənin üzərinə böyük məsuliyyət düşdüyünü vurğulayıb.
“Çıxışda əsas fikir ondan ibarətdir ki, Azərbaycan xalqı qədim dövlətçilik ənənələrinə malik, geniş coğrafiyada mədəni və siyasi izlər buraxmış bir xalqdır. Prezident bu həqiqətlərin yalnız emosional deyil, elmi faktlar, xəritələr və sənədlərlə sübut olunmasının vacibliyini qeyd edir.
Digər vacib məqam isə azərbaycanlıların yaşadıqları ölkələrdə sülhsevər, dövlətçiliyə sadiq və yaradıcı xalq kimi formalaşması ilə bağlıdır. Bu fikir, bir tərəfdən, Azərbaycan xalqının tolerantlığını və mədəni səviyyəsini göstərir, digər tərəfdən isə bölgədə sülhə və birgə yaşayışa çağırış kimi səslənir. Prezidentin “tarixi torpaqlara qayıdış tanklarla yox, avtomobillərlə olmalıdır” fikri isə problemlərin dinc, hüquqi və tarixi əsaslarla həllinə üstünlük verilməsi prinsipini ifadə edir, sülh, humanizm və hüquqi ədalət prinsipinə əsaslanır”, - deyə dilçi-alim bildirib.
Tarixi yaddaşın qorunması məsələsi ilə bağlı Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycan torpaqlarının tarixi və toponimik irsi üzərində dayandığını diqqətə çatdıran professor bu mövzunun Azərbaycan tarixinin mühüm bir sahəsi kimi elmi tədqiqatların diqqət mərkəzinə gətirildiyini söyləyib: “Prezidentin çıxışında Qərbi Azərbaycan torpaqları ilə bağlı səsləndirilən fikirlər Azərbaycan tarixinin mühüm bir istiqamətinə – tarixi-coğrafi yaddaşın qorunmasına və toponimlərin elmi əsaslarla tədqiqinə həsr olunub. Dövlətimizin başçısı diqqəti ona yönəldir ki, Qərbi Azərbaycan toponimləri bölgənin əsrlər boyu Azərbaycan xalqının məskunlaşma və mədəniyyət arealı olduğunu sübut edir. Bu fikir həm tarixi faktlara, həm də elmi xəritə materiallarına əsaslanır. Prezidentin “Təkcə XX əsrin əvvəllərində çar Rusiyası tərəfindən dərc edilmiş xəritələrə baxmaq kifayətdir” deməsi alimlərə konkret istiqamət göstərir: arxiv sənədləri, kartoqrafik mənbələr və yazılı salnamələr vasitəsilə Azərbaycan mənşəli toponimlərin bərpası və sənədləşdirilməsi prioritet olmalıdır”.
Prezidentin çıxışında Qərbi Azərbaycan mövzusunun yalnız keçmişə qayıdış deyil, həm də tarixi ədalətin bərpası və mədəni irsin qorunması kimi təqdim edildiyini deyən Reyhan Həbibli bunun Qərbi Azərbaycan toponimlərinin elmi, siyasi və mənəvi dəyərinin aktuallaşdırılmasına, həmçinin Azərbaycan alimlərinin qarşısında duran konkret vəzifələrin – tarixi adların öyrənilməsi, xəritələrin nəşri, sərgilərin təşkili, elmi təqdimat kimi tədbirlərin həyata keçirilməsinə çağırış olduğunu vurğulayıb.
“Tarixi-coğrafi yaddaşla bağlı bu fikirlərdən sonra Prezident İlham Əliyev milli kimliyin digər dayağı olan Azərbaycan dilinin saflığının qorunması məsələsinə keçir. Çünki xalqın dili onun tarixi yaddaşını, mənəvi sərhədlərini və mədəni irsini yaşadır. Dövlətimizin başçısı dilin yalnız ünsiyyət vasitəsi deyil, həm də xalqın milli varlığını, düşüncə tərzini və tarixi yaddaşını yaşadan, dövlətçilik şüurunun əsasında dayanan başlıca amil olduğunu vurğulayıb. Çıxışda xüsusilə ədəbi dilin saflığının qorunması məsələsinə diqqət yetirilib. Prezident qeyd edib ki, Azərbaycan dilinin təmizliyini qorumaq yalnız dilçilərin deyil, bütün cəmiyyətin – yazıçıların, jurnalistlərin, ziyalıların və hər bir vətəndaşın mənəvi borcudur. Dilin yad sözlərlə korlanması, ədəbi formanın itirilməsi milli kimliyin zəifləməsinə gətirib çıxara bilər”, - deyə professor qeyd edib.
Reyhan Həbibli Azərbaycan dilinin qədimliyi və zənginliyi, 50 milyondan çox insan üçün ana dili olması faktının bu dilin təkcə milli sərvət deyil, həm də beynəlxalq səviyyədə Azərbaycan varlığının simvolu olduğunu bildirib: “Prezidentin fikrincə, əgər dilimizdə qədim və əzəli söz mövcuddursa, onu başqa dildən gətirilən sözlə əvəzləmək həm elmi, həm də mənəvi baxımdan yolverilməzdir. Bu yanaşma dilə qarşı həm elmi məsuliyyətin, həm də milli vicdanın ifadəsidir. Ümumilikdə, çıxış Azərbaycan dilinin milli-mənəvi təhlükəsizliyin əsas dayağı kimi dəyərləndirilməsinə yönəlib. Prezidentin bu sahədə alimlərə və ziyalılara ünvanladığı çağırış dilin yalnız qorunmasını deyil, həm də onun elmi əsaslarla inkişaf etdirilməsini və gələcək nəsillərə saf şəkildə ötürülməsini hədəfləyir. Ali Baş Komandanın bu nitqi milli özünüdərk, elmi məsuliyyət və vətəndaş həmrəyliyi baxımından ciddi çağırış xarakteri daşıyır. Bu, Azərbaycan tarixinin obyektiv tədqiqi, milli kimliyin qorunması və beynəlxalq elmi ictimaiyyətdə ölkəmizin tarixi həqiqətlərinin tanıdılması üçün mühüm istiqamət müəyyənləşdirir”.
