Son illərdə elektron siqaret (və ya “vape”) ənənəvi siqaretin “zərərsiz alternativi” kimi təqdim olunsa da, aparılan yeni elmi araşdırmalar bu fikrin tam doğru olmadığını göstərir. Elektron siqaretlər tütünün yanması nəticəsində yaranan tüstü əvəzinə maye buxarı yaradır, lakin bu buxar da sağlamlıq üçün bir sıra təhlükələr daşıyır.
Missiya.Az elektron siqaretin zərərlərini araşdırıb.
Elektron siqaret mayeləri adətən nikotin, propilen qlikol, qliserin və müxtəlif kimyəvi tatlandırıcılardan ibarət olur. Bu maddələrin qızdırılması zamanı formaldehid, asetaldehid və akrolein kimi zərərli kimyəvi birləşmələr əmələ gəlir. Bu maddələr uzunmüddətli tənəffüs zamanı ağciyərlərdə iltihab, bronxial daralma və xroniki öskürək yarada bilər.
Tibb tədqiqatlarına görə, elektron siqaret istifadə edən şəxslərdə ürək-damar xəstəlikləri, tənəffüs problemləri və immun sisteminin zəifləməsi kimi risklər artmaqdadır. Nikotin, tərkibindəki ən zərərli maddələrdən biri olaraq, beyində asılılıq yaradır və gənclərin sinir sisteminin inkişafına mənfi təsir göstərir. Bu səbəbdən yeniyetmələr arasında “vape” istifadəsi ciddi psixoloji və fizioloji nəticələrə səbəb ola bilər.
Bundan başqa, bəzi elektron siqaret cihazlarının batareyaları partlayış riski daşıyır. Dünyada bu səbəbdən yanıq və travma hadisələri qeydə alınmışdır. Həmçinin, elektron siqaret buxarının ətrafdakılara da təsir etməsi – yəni “passiv vaping” – sağlamlıq üçün əlavə təhlükə yaradır.
Təəssüf ki, elektron siqaretin zərəri bir çox hallarda gizli və yavaş irəliləyir. Başlanğıcda istifadəçi özünü daha yüngül və rahat hiss etsə də, zaman keçdikcə tənəffüs çətinliyi, təngnəfəslik və boğazda yanma kimi əlamətlər yaranır. Uzunmüddətli istifadənin xərçəng riskini artırdığı da bəzi araşdırmalarda vurğulanır.
Nəticə etibarilə, elektron siqaret ənənəvi siqaretdən fərqli mexanizmə malik olsa da, sağlamlıq üçün təhlükəsiz deyil. Onun istifadəsi həm orqanizmdə kimyəvi zədələnmələr yaradır, həm də psixoloji asılılığı gücləndirir. Mütəxəssislər hesab edir ki, tütündən tam imtina etmək sağlamlığın qorunması üçün yeganə düzgün yoldur.
İlahə Qənbərli
Missiya.Az
