Konstitusiya və suverenlikdən danışmaq təkcə keçdiyimiz ziddiyyətli tarixdən bəhs etmək deyil, yalnız köhnə formasiyaları xatırlamaq, onları mühakiməyə çıxarmaq yox, milyonlarla insanımızın yaşadığı taleyin hansı qanunlarla aparıldığını göstərmək və qalib dövlətin gələcək Baş Planını, yeni qurucu hüquqi platformanı irəliyə sürmək deməkdir.
Artıq bir həqiqət inkaredilməzdir-azərbaycanlılar üçün yaradılan mif-məğlub kimlik, daimi qaçqınlıq əsarətinə son qoyulub, itkilər qanununu qalibiyyət hüququ əvəzləyib.
Konstitusiya-təkcə kağız üzərində qanunlar toplusu deyil, millətin ideallarının və hüquqi kimliyinin pasportudur!
Sovetlərin dağılmasından sonra qəbul etdiyimiz konstitusiya bəyannaməsi və aktı ilə yalnız deklarativ azadlığımızı qazandıq. Müstəqil dövlətin Ana qanunu yalnız 4 il sonra Ulu öndərin iradəsi ilə yazıldı. Ona görə də işğal dövrü ilə Qələbədən sonrakı tarixmiz iki müxtəlif formasiyadır, bir-birindən fərqli eradır.
Məğlubiyyət dövründə Konstitusiya sənədi bütövlüyümüzü yalnız kağız üzərində daşıyırdı. Ana qanunda “ərazilər toxunulmazdır”, yazılsa da reallıqda 20 faiz torpaqlarımız oğurlanmışdı. De-yure onlar vardı, de-fakto yox idi. Suverenliyimiz məhdud xarakerliydi. Xalqımız kədər hissini müstəqiilik və azadlıq duyğusundan daha çox yaşayırdı. Konstitusiyamız pozulan huquqlarımızın simvoluydu. Hamı deyirdi- bunlar bir gün tam reallaşacaq!
O zaman Konstitusiyamızda yazılan “Azərbaycan Respublikası unitar dövlətdir” əvəzinə, torpaqlarımızın üstündə iki dövlət, iki konstitusiya və ikinci saxta prezident təsisatı mövcud idi. Belə ikili mövcudluğu düz 30 il yaşadıq.
Beləliklə, konstitusiyamız işğala qarşı müdafiə sipəri oldu-hüquqi, diplomatik və siyasi baxımdan özünüqoruma qalxanına çevrildi. Ana qanunumuzdan müharibə haqqımız doğuldu.
İndi Konstitusiyamızda yazılan “Azərbaycan vahid və bölünməz dövlətdir” fikri kağızdan çox, torpaqda təsdiqlənib. İndi biz konstitusiyamıza başqa gözlə baxırıq. Əvvəl müdafiə sənədi idi, indi quruculuq proqramıdır!
Konstitusiya bizim şəxsiyyət vəsiqəmizdir-xalq olaraq kim olduğumuzu orda yazmışıq! Müstəqil dövlət qurmaq və suverenlik 1991-ci ildə bizə SSRİ-nin dağılmasından sonra işğala qarşı mübarizə ilə, indi isə qanla qazandığımız haqqdır!
Biz təkcə hərbi texnologiyalarla yox, ilk növbədə, hüquqla, silahlanmışdıq. Onunla da qalib gəldik. İndi Konstitusiyamız da azaddır.
Ərazi bütövlüyümüz bütövlüyümzün ərazisidir. Şəhidlərimiz yalnız torpağı deyil, Konstitusiyamızı da azad etdilər! Onlar bizə təkcə ərazi deyil, şərəfli və hüquqi gələcəyi də miras qoydular! Qələbənin müəllifi ordudur, vəkili Konstitusiyadır, ruhu isə şəhidlərimizdir. Qanla yazılan Konstitusiya heç vaxt silinə bilməz!
İşğal dövrü konstitusiyanın sınağı oldu, o yalnız statik hüquqi sənəd deyil, canlıdır, xalq müqavimətinin və dirənişinin ideoloji bəyannaməsi olduğunu göstərdi. Qələbə Konstitusiyası artıq Zəfərimizin Manifestidir! Onun hər sətrində mübarizə, təntənə və haqqımız var. Əvvəl maddə idi, indi reallıqdır, əvvəl xəyal idi, indi gerçəklikdir. Əvvəl itirilmişdi, indi əbədi qaytarmışıq. Prezident İlham Əliyev azad torpaqlarda hər evin açarını daimi qayıdışın simvolu kimi tədim edir və deyir-siz yurdunuzda əbədi yaşayacaqsınız.
Suverenlik zəiflərə verilən deyil, güclülərin qazandığı haqqdır! Azərbaycanın gələcəyi yalnız azad edilmiş torpaqların yenidən qurulması ilə yeni iqtisadi-sosial rifahda, siyasi-ideoloji yüksəlişindədir. Qarabağda ucalan hər məktəb, hər mədəniyyət mərkəzi, milli suverenliyin simvolu olacaq. Buradan dünyaya yayılan mesaj aydındır: Azərbaycan gələcəyini özü qurur. Konstitusiya və suverenlik sadəcə dövlətçilik terminləri deyil, milli varlığımızın simvoludur.
Ona görə də işğala son qoyan bir xalq Zəfər ideologiyası ilə Qurtuluş məfkurəsindən quruculuq ideyasına, müdafiədən inkişaf fəlsəfəsinə keçir! Biz yarımçıq suverenlikdən tam siyasi kimliyə keçirik!
Yeni milli ideologiyamız üç sütun üzərində qurula bilər:
• Suveren düşüncə- təkcə sərhədlərinə deyil, uğur hekayələrinə, və siyasi gündəliiynə özü nəzarət edən, yalnız torpaqlar üzərində yox, düşüncə, ideya və informasiya məkanında da qazanılan müstəqillik!
• Ədələtin Zəfəri-hər bir vətəndaş Konstitusiyada öz haqqını-hüququnu görməlidir.
• Gələcək hədəfləri birgə quraq- Biz indi gələcək nəsillər üçün modern, güclü, hüquqa əsaslanan, texnologiyaya və ədalətə söykənən bir dövlət qurmalıyıq.
Sülhün inşası və bölgədə barışın yaradılması suverenliyin təminatçısı olacaq. Biz silahla qazandığımızı qanunlarla qorumalıyıq! Suverenlik dövlətin xalqı yaxşı yaşatmaq vəzifəsidir. Konstitusiya sadəcə əraziyə sahib olmaq, hipotetik hüquqlar deyil, məcburi legitimlikdir. Qələbəmiz 90-cı illər işğalın və ərazi iddialarının simvoluna çevrilən Ermənistan Konstitusiyasını dəyişdirməkdədir.
Ali Baş Komandan göstərdi ki, biz artıq itkilərin varisləri deyilik-Qayıdışın memarlayırıq! Gələcək nəsil yalnız coğrafiyanı deyil, qələbəmizi miras almalıdır. Uğur hekayələrimizi beynəlmiləlləşdirməliyik-qisas üçün deyil, mənəvi coğrafiyamızı genişləndirmək naminə.
Gəlin, elə millətə çevrilək ki, hüquq təkcə döyüşdə xatırlanmansın, həm də gündəlik ədalətdə özünü sübut etsin. Gəlin, konstitusiyaları müharibələr üçün deyil, barış və birgə gələcəyin quruculuğunun kitabına çevirək.
Qanunla ucalan Azərbaycan, Qələbəni əbədi edə bilər.
Biz haqqımızı savaşla bərpa etdik, indi isə onu ədalətlə, qanunla, Konstitusiya ilə yaşatmaq zamanıdır!
Zahid Oruc, Milli Məclisin deputatı
