ain.az bildirir, Ses qazeti saytına əsaslanaraq.
Qətər mediası xəbər verir ki, beynəlxalq səviyyədə tanınan Liviya Nazirlər Kabineti Qəzza zolağı sakinlərinin mümkün qəbulu ilə bağlı İsraillə danışıqlar aparır. Onların sözlərinə görə, dialoqda Milli Razılıq Hökumətinin (UMH) baş naziri Abdel Hamid Dbeibahın yaxın ətrafı iştirak edir. Bunun müqabilində Tripolinin Vaşinqtondan maliyyə və siyasi dəstək alacağı iddia edilir. Ancaq yaxın tarixin göstərdiyi kimi, İsraillə təmaslar GNA üçün təhlükəlidir. Qərbi Liviya ilə yəhudi dövləti arasında iki il əvvəl üzə çıxan danışıqlar faktı Tripolidə genişmiqyaslı etirazlara səbəb olub.
Qərbi Liviyanın (Tripolitaniya) İsraillə yüksək səviyyəli danışıqlara başlaması barədə Qətərin “The Middle East Eye” (MEE) nəşrinin mənbələri məlumat yayıb.
Onların sözlərinə görə, PNA-nın milli təhlükəsizlik müşaviri və baş nazirin qohumu İbrahim Dbeibahın Liviya tərəfdən məsul olduğu məsləhətləşmələrin əsas mövzusu Qəzza sakinlərinin Şimali Afrika ölkəsinə mümkün köçürülməsidir. İsrailin Qəzzada hərbi əməliyyatları genişləndirmək üçün qarşıdan gələn əməliyyatı fonunda evakuasiya ehtiyacı artır. MEE mənbələrindən biri bildirib ki, tərəflər arasında “praktik danışıqlar” artıq baş tutub, lakin fələstinlilərin köçürülməsi üçün “mexanizmlər və cədvəl” hələ müzakirə edilməyib.
Keçmiş Cəmahiriyyənin yəhudi dövləti ilə danışıqlarda iştirak etməsi ilə bağlı xəbərlər İsrail mətbuatında da yer alıb. Beləliklə, Kanal 12 bu yaxınlarda baş nazir Benyamin Netanyahunun rəhbərlik etdiyi hökumətin ən azı beş oyunçu ilə fələstinlilərin köçürülməsini müzakirə etdiyini göstərdi. Bunlar İndoneziya, Somaliland, Uqanda, Cənubi Sudan və Liviyadır. Kanalın diplomatik mənbəsi İndoneziya və tanınmamış Somalilandı bu kampaniyada ən maraqlı tərəflər kimi qeyd edərək, "Bəzi ölkələr Qəzza zolağından könüllü miqrasiyanı qəbul etmək üçün əvvəlkindən daha çox açıqlıq nümayiş etdirirlər" dedi. Lakin Kanal 12-nin məlumatına görə, hələlik konkret qərarlar verilməyib.
İsrail gizlətmir ki, Şimali Afrika indi yeni hücum ərəfəsində zolağın cənubuna köçmək məcburiyyətində qalan Qəzzanın mülki əhalisinin köçürülməsi üçün ən yaxşı variantdır. İsrail dövlətinin Kənd Təsərrüfatı Naziri Avi Dixter Liviyanı fələstinlilər üçün "ideal yer" adlandıraraq, lazımi beynəlxalq dəstəyə malik olduqları təqdirdə Qəzzanı "məmnuniyyətlə tərk edəcəklərinə" əminliyini ifadə edib. "Liviya geniş ərazilərə və Qəzzaya bənzər sahil xəttinə malik nəhəng ölkədir", - Dixter fikirlərini bölüşüb. Əgər dünya oradakı Qəzzalıların reabilitasiyasına milyardlarla sərmayə qoysa, o zaman ev sahibi ölkə iqtisadi baxımdan da qazanc əldə edəcək”.
Liviya iki hissəyə - şərq və qərbə bölünür. Tripolitaniya, nisbətən sabit beynəlxalq statusuna baxmayaraq, həm də beynəlxalq təzyiqlərlə üzləşir – əsasən ümumi seçkilərə hazır olmaması səbəbindən. Fələstinlilərin qəbulu ilə bağlı dialoqun bir hissəsi olaraq, GNA nümayəndələrinə artıq 30 milyard dollar dəyərində dondurulmuş aktivlərə çıxış əldə edə biləcəkləri söz verilmişdir, MEE mənbələri dəqiqləşdirir. Ola bilsin ki, bu, ABŞ-ın keçmiş prezidenti Barak Obama administrasiyasının qərarı ilə 2011-ci ildə Müəmmər Qəddafinin hakimiyyətinin sonunda dondurulmuş Liviya hökuməti, onun Mərkəzi Bankı və Liviya İnvestisiya Təşkilatının aktivlərinə aiddir. Səudiyyə Ərəbistanının “Əl-Şərq Əl-Avsat” nəşrinə müsahibə verən Abdel Hamid Dbeibah israillilərlə açıq təmaslara dair bütün şayiələri təkzib etməyə çalışıb. "İşğalçı dövlətlə münasibətləri normallaşdırmaq üçün heç bir cəhd və ya istək yoxdur", - GNA rəhbəri vurğulayıb. – Fələstin məsələsinin vicdan məsələsi olan liviyalılar bunu birmənalı şəkildə görürlər”.
Tripoli hökuməti artıq üzə çıxan İsraillə əlaqə faktına görə bir dəfə pul ödəyib. 2023-cü ilin yayında paytaxt bölgəsi Dbeibahın istefasını tələb edən güclü etirazlarla büründü. Qalmaqala səbəb İsrail hökumətinin iki ölkə arasında nazirlərin təmaslarına dair hesabatlarının Tripolitaniyanın İbrahim Sazişlərinə - İsrail və Ərəb dünyası arasında münasibətlərin qurulması üçün ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi bir sıra sazişlərə qoşulmasına həsr olunduğu iddia edilən hesabatları olub. Həmin vaxt Qərbi Liviya evdə sosial partlayışın qarşısını almaq üçün danışıqlara nəzarət edən naziri işdən çıxarmalı olub.
Tripolitan hazırda etiraz potensialını qoruyub saxlayır. May ayında prezident şurasında təhlükəsizlik və sabitliyin qorunması aparatının rəhbəri Abdel Qani əl-Kiklinin üstü açılmamış qətli ilə bağlı bölgə güclü nümayişlərlə sarsılmışdı. O, GNA qüvvələrinin əsas dayağı olan, lakin bəzi ehtimallara görə, Dbeibeh üçün hərbi və siyasi rəqib ola bilən nüfuzlu səhra komandiri idi.
VƏLİ
Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün ain.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
