ABŞ prezidenti Donald Trampın xarici siyasəti “təqvim təhlükəsi” modelinə keçib.
Turkustan.az xəbər verir ki, Ukrayna, Çin, Şimali Koreya, Venesuela kimi ölkələrdə nəticə verməyən bu üsul indi Rusiyaya qarşı tətbiq edilir. Bununla belə, yerlərdə münaqişələr davam etdikcə, Vaşinqtonda tənqidlər artır: “Son tarix diplomatiyası faydasızdır!”
Donald Trampın dövründə ABŞ-ın xarici siyasəti getdikcə daha çox təhdidlər və sərt müddətlər əsasında formalaşıb. Ukrayna müharibəsinin həllinə nail olmaq üçün Tramp Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskiyə sülh danışıqları üçün bir həftə vaxt verib. Heç bir cavab almadıqda, hərbi yardımı dayandırdı. Eyni zamanda Tramp Rusiya prezidenti Vladimir Putinə qarşı sanksiyalarla hədələyib və yeni müddətlər açıqlayıb. Lakin Kreml bu təhdidlərə güzəştə getmək əlaməti göstərmir.
Trampın xarici siyasətdə tətbiq etdiyi bu “təqvim təhlükəsi” taktikası ilk dəfə deyil. Oxşar strategiya əvvəllər Şimali Koreya və Venesuelada tətbiq edilmişdi, lakin heç bir real nəticə vermədi. İndi Rusiya-Ukrayna müharibəsində yerdə zorakılıq artdıqca, Tramp oxşar taktika ilə son tarixləri yenidən planlaşdıraraq qlobal böhranlara müdaxilə etməyə çalışır. ABŞ-da Trampın Respublikaçılar partiyasının ideoloji nəşri olan The National Interest (NI) qəzetinə görə, Konqresdə istehza ilə “son tarix diplomatiyası” adlandırılan bu yanaşmadan imtina etmək üçün təzyiqlər artır. Hətta respublikaçı dairələrdə belə, Trampın taktikasının həm diplomatik səmərəsizliyə, həm də beynəlxalq etibarın itirilməsinə səbəb olması ilə bağlı tənqidlər artır .
Fevral ayında Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskini Ağ Evə dəvət edən Donald Tramp sərt mətbuat konfransında Zelenskini “sülhə hazır olmamaqda” ittiham edib. O, ABŞ-ın Ukraynaya hərbi yardımını dərhal dondurdu və Kiyevə danışıqlar masasına qayıtmaq üçün bir həftə vaxt verdi. Rusiya prezidenti Vladimir Putin martın 18-də telefon danışığında enerji infrastrukturunu hədəf almamağa söz verərək Trampın atəşkəs təklifini rədd edib. Bu inkişafdan sonra Ukrayna da Krımdan imtina etməyəcəyini bəyan etdi və “bir həftəlik müddət” nəticə vermədi.
Kremlin intensivləşdirdiyi raket və dron hücumlarından sonra Donald Tramp iyulun 14-də Putinə 50 günlük vaxt cədvəli verib. Trampın sülh danışıqları başlamazsa ABŞ-ın ağır tariflərinin qüvvəyə minəcəyini açıqlamasına baxmayaraq, Rusiya tərəfi konkret addım atmayıb. Tramp danışıqlar üçün 10-12 günlük son tarix elan edərək “cədvəl”i qısaldıb, lakin bu son tarix yaxındır. Kremlin “Bu təhdidedici bəyanatlar Rusiyanın suverenliyini pozur” ifadəsi ilə verilən müddətə əməl olunmayacağı açıq-aydın ima edilir.
Aytən Yaşar/ Turkustan.az
