“Üç illik müharibə nəticəsində yaranan ümumi CO₂ emissiyası 230 milyon tonu keçdi”
Yenicag.az xəbər verir ki, Rusiya–Ukrayna müharibəsinin ekoloji nəticələrini təhlil edən “Uwecworkgroup” nəşri bu barədə məlumat yayıb.
Araşdırmada bildirilib ki, 2025-ci ilin may–iyun aylarında müharibənin ətraf mühitə təsiri daha da güclənib.
Xüsusilə fiber-optik kabellərlə idarə olunan dronların istifadəsi yeni çirklənmə formalarının yayılmasına səbəb olur. Bu dronlar hücum və kəşfiyyat əməliyyatlarında geniş tətbiq edilir, uçuş zamanı arxada buraxdıqları kabellər isə ərazilərin plastiklə çirklənməsinə gətirib çıxarır.
Bu kabellər mikroplastiklərə parçalanaraq torpağı və yeraltı suları zəhərləyir, eyni zamanda heyvanlar və quşlar üçün ölümcül təhlükə yaradır. Tədqiqatlara görə, bu materiallar təbii şəraitdə 600 ilə qədər qalaraq uzunmüddətli ekoloji risklər formalaşdırır.
Ukraynanın ətraf mühit naziri Svitlana Qrinçukun sözlərinə görə, cəmi bir neçə günlük raket hücumları minlərlə ton karbon emissiyasına səbəb olur.
Üç illik müharibə ərzində ümumi CO₂ emissiyası artıq *230 milyon ton* həddini keçib ki, bu da Belçikanın illik karbon emissiyasına bərabərdir. Emissiyalar təkcə silah istifadəsi ilə deyil, həm də hərbi texnikanın istehsalı, qoşunların daşınması və dağıdılmış ərazilərin bərpası ilə bağlıdır. Hazırda müharibə dünyanın illik istixana qazı emissiyalarının təxminən *5,5%-ni* təşkil edir.
Müharibənin ekoloji təsirlərini azaltmaq üçün mövcud beynəlxalq hüquqi mexanizmlərin icrası zəifdir. Münaqişə zamanı ekoloji zərərlərə görə effektiv cavabdehlik mexanizmlərinin işləməməsi ekspertlər tərəfindən tənqid edilir.
CEOBS və digər beynəlxalq təşkilatların təşkil etdiyi vebinarlarda münaqişə bölgələrində ətraf mühitin qorunması üçün hüquqi çərçivələrin gücləndirilməsinin vacibliyi vurğulanır. Eyni zamanda, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və “yaşıl bərpa” strategiyaları müharibədən sonrakı ekoloji bərpa üçün mühüm addım hesab olunur.
Ukrayna beynəlxalq əhəmiyyətli *Açıq Dəniz Müqaviləsinə* qoşulmağa hazırlaşır. Müqavilə milli yurisdiksiyadan kənarda yerləşən dəniz ərazilərində biomüxtəlifliyin qorunmasını və davamlı istifadəsini təmin edir.
Rusiya bu müqaviləni imzalamaqdan imtina etsə də, Ukraynanın dəstəyi sənədin qüvvəyə minməsi üçün vacib hesab olunur. Müqavilənin qüvvəyə minməsi üçün 60 ölkə tərəfindən ratifikasiya edilməlidir.
Saziş neytral suların hüquqi müdafiəsini gücləndirməklə yanaşı, qlobal ekoloji böhranlara qarşı hüquqi alət rolunu da oynayır.
Nəsimi Ələsgərli
