Ötən həftə 80-dən çox ABŞ konqresmeni ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyasına məktubla müraciət edərək qondarma “ermənilərin Qarabağa qayıtması”nı dəstəkləməyə çağırıb. Onlar Azərbaycanla nizamlanmanın tərəfdarı olan respublikanın baş naziri Nikol Paşinyanın mövqeyini bölüşmürlər.
ABŞ-dakı erməni lobbisi Ermənistanın Qarabağ müharibəsində məğlubiyyəti ilə barışa bilmir və respublikanın baş naziri Nikol Paşinyanın Azərbaycanla bağlı sülh təşəbbüsü ilə razılaşmır. Konqresdəki Erməni Qrupunun həmsədrləri – Frank Pallone, Qus Bilirakis, Bred Şerman və Devid Valadaonun başçılıq etdiyi 87 konqresmenlə təmsil olunan onun siyasi qanadı ABŞ dövlət katibi Marko Rubioya məktub göndərərək ondan Azərbaycana “təzyiq göstərməyi” tələb edib. Məktubu 76 demokrat və 11 respublikaçı imzalayıb.
Birincisi, onlar “ermənilərin kollektiv, qorunan və ləyaqətlə Qarabağa qayıtması” üçün təminat tələb edirlər. İkincisi, imzalayanlar Dövlət Departamentindən və Ağ Evdən İsveçrə parlamenti tərəfindən qəbul edilmiş və beynəlxalq təminat altında “ermənilərin təhlükəsiz qayıtması” üçün beynəlxalq danışıqlar platformasının formalaşdırılmasını nəzərdə tutan qondarma “İsveçrə sülh təşəbbüsü”nə dəstək vermələrini xahiş edirlər. Üçüncüsü, ABŞ-ın Azərbaycana təzyiq etmək üçün beynəlxalq strukturların işinə qarışmasında maraqlıdırlar. Dördüncüsü, konqresmenlər Qarabağın guya “hərbi ələ keçirilməsində” Azərbaycanın günahının tanınmasını istəyirlər.
Cənubi Qafqazda sülhün bərqərar olması istiqamətində davam edən səylərə baxmayaraq, ABŞ-dakı erməni lobbisi və ermənipərəst siyasətçilər Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanmasına yerinə yetirilməz şərtlər əlavə etməklə onun qarşısını almağa çalışırlar. 87 konqresmenin məktubu insan hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı bəyanat adı altında gizlənən sülh prosesinin siyasi təxribatından başqa bir şey deyil.
Cənubi Qafqazda nifaq və xaos toxumu səpmək ermənipərəst siyasətçilərə yad deyil. Onların təşəbbüsü ilə 1992-ci ildə ABŞ prezidenti 907-ci bəndi təsdiqlədi və Azərbaycana yardımı dayandırdı və bununla da Ermənistanın Vaşinqtonun heç bir sanksiya tətbiq etmədiyi işğalçılıq siyasətini qanuniləşdirdi. Bu gün ABŞ-dakı erməni diasporu siyasətə təsirini davam etdirir, nəinki Azərbaycanı bezdirməyə çalışır, həm də Ermənistanın daha müstəqil və sabit xarici siyasət yürütməsinə mane olur.
Azərbaycanın Qarabağ müharibəsində qələbəsi iki onillikdə Bakını şeytanlaşdırmaqla karyera quranların bütün planlarını alt-üst etdi.
Konqresdəki ermənipərəst mövqeyi dəstəkləyən siyasətçilər qorxurlar ki, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişi onları siyasi roldan və maliyyə dəstəyindən məhrum edəcək. Trampa məktub göndərilməsinə səbəb ABŞ siyasətini köhnə, demokratik və ermənipərəst kursa qaytarmaq istəyidir.
Qeyd edək ki, bu, Konqresdəki təsir qruplarının Trampın Cənubi Qafqazdakı xarici siyasətini dəyişdirmək üçün ikinci cəhdidir. Birinci cəhd 2020-ci ildə edildi və uğursuz oldu. ABŞ-ın 45-ci prezidentinin İkinci Qarabağ müharibəsi ilə bağlı mövqeyi kifayət qədər bərabər və neytral oldu. Tramp Bakı ilə İrəvan arasındakı münaqişənin həllinə kömək edəcəyinə söz versə də, İlham Əliyevə təzyiq etməyib.
O, oktyabrın 25-də Nyu-Hempşirdə keçirilən mitinqdə deyib: "Mən bunu asan iş adlandırıram. Biz bunu anlayacağıq. Gedin öz xalqınıza deyin... Nə etdiyinizi bilirsinizsə, bu asandır".
Tramp ikinci dəfə hakimiyyətə gələnə qədər ABŞ-dakı erməni lobbisi ümidlə dolu idi. 2024-cü ilin oktyabrında keçiriləcək seçkilərdən bir qədər əvvəl Respublikaçı Demokratlar Partiyasının namizədi Kamala Harrisi Qarabağda “120.000 erməni xristianı dəhşətli təqiblərə və məcburi deportasiyaya məruz qoyarkən heç nə etməməkdə” ittiham edib. Noyabrın əvvəlində prezidentliyə namizəd Tramp Kilikiyanın Böyük Evinin katolikosu I Arama zəng edərək Qarabağ ermənilərinə dəstək ifadə edib. Öz növbəsində katolikos ümid etdiyini bildirib ki, Ağ Evdə yeni administrasiya ermənilərin Qarabağa qayıtması və regionda “etnik təmizləmə təşkilatçılarının” məsuliyyətə cəlb edilməsi məsələsinə daha çox diqqət yetirəcək.
Lakin noyabrın 5-dən sonra evrika baş vermədi.Tramp Cənubi Qafqaza az diqqət yetirir. Azərbaycana gözlənilən təzyiq əvəzinə, onunla tərəfdaşlıq münasibətləri qurur. Əliyevin son Şuşa forumunda tərifləri respublikaçıları sevindirib və o, bu çıxışı sosial şəbəkədə paylaşıb. Azərbaycan lideri Trampın təbliğ etdiyi ənənəvi və ailə dəyərlərini bölüşdüyünü qeyd edib, ona Azərbaycan və Ermənistanın sülhə nail olmaq istəyinə görə təşəkkür edib və “Vaşinqton bataqlığının” qurudulmasında ona uğurlar arzulayıb.
Ötən cümə günü, iyulun 19-da Tramp Yerevan və Bakının sülh sazişi bağlamağa yaxın olduğunu bildirmişdi.
“Ermənistan, Azərbaycan, biz orada möcüzə yaratdıq və o (sülh sazişi – redaktorun qeydi) artıq məqsədə yaxındır”, - o, amerikalı senatorlarla şam yeməyində deyib.
Nəzərə alsaq ki, Tramp tarix və coğrafiyada güclü deyil, senatorlardan, əsasən də Demokratlar qanadından məktub aldıqdan sonra onun 1990-cı illərdə Ermənistandan, Qarabağdan və Azərbaycanın işğal olunmuş rayonlarından qovulmuş yüz minlərlə azərbaycanlı haqqında düşünəcəyinə ümid etməyə dəyməz. Amma bunsuz da erməni lobbiçilərinin təşəbbüsünün uğurlu olacağı ehtimalı yoxdur. Birincisi, Tramp Əliyev və Paşinyanın irəli sürdüyü sülh təşəbbüsünü korlamaq, xüsusən də Demokratlar Partiyasından olan siyasi rəqiblərini sevindirmək niyyətində deyil. İkincisi, onun özü artıq “ermənilərin qayıdışı” kampaniyasını aparanlara qarşı mübarizə aparır. Yanvar ayında Nyu-York məhkəməsi keçmiş senator (və eyni zamanda Rusiyaya qarşı bir çox sanksiya qanunlarının müəllifi) Bob Menendesi korrupsiya işinə görə 11 il həbs cəzasına məhkum etmişdi.
News365.az
