Baku TV-də "Qərbi Azərbaycan Xronikası" layihəsi çərçivəsində jurnalist Əsgər İbrahimovun müəllifi olduğu "Həyat Hekayəsi" verilişinin növbəti buraxılışı yayımlanıb
"Cismani olaraq gündüzlər burada, gecələr xəyalən oradayıq" adlı veriliş Zəngəzur mahalının Qafan rayonunun Siznək kənd sakini İslam Mahmudovun həyat hekayəsinə həsr olunub.
O, uşaqlıq, orta və ali məktəb illərini, kənd həyatını xatırlayıb. Təsərrüfatda çalışdıqlarını, mal-heyvan otardıqlarını, ot biçdiklərini, meşədən odun və palıd qozu yığdıqlarını söyləyib.
İslam Mahmudov deyib ki, daim ayrı-seçkiliyə məruz qalıblar və ermənilər Qafana 1960-cı ildən sonra gəliblər:
"Kənddə ancaq azərbaycanlılar yaşayırdılar. Babamın dediyinə görə, Qafanda ermənilərin say üstünlüyü olmayıb. Onlar İran və Türkiyədən köçürüldükdən sonra Sünikə yaxın bir yerdə, Daxtaqan deyilən kiçik qəsəbə salıblar və köhnə, yararsız evlərdə yaşayıblar. Kəndimiz 1986-cı ilə qədər Siznək adlanıb. Ermənilər 1986-cı ildə kəndin adını həm sovetlikdən, həm də sovxozdan götürərək "Sünik" qoydular. Bundan sonra vəzifəyə ancaq ermənilər təyin edildilər və əhalinin tərkibi tədricən dəyişdi. Deportasiya cücərtilərini biz 1986-cı ildən hiss etməyə başladıq. Nəhayət, 1988-ci ilin payızında erməni saqqallıları kəndə daxil olub camaatı zorla çıxardılar. Qohum-qonşular evin qapısını bağlayıb çıxdılar və Zəngilan rayonunun Seyidlər kəndinə gəldilər. Sonra Bakı, Sumqayıt, Şirvan, Naxçıvan və digər yerlərdə məskunlaşdılar".
Siznək kənd sakini deportasiya və erməni vəhşiliyindən söz açıb:
"Babam həmişə deyirdi ki, 1905-1907 və 1918-1920-ci illərdə qaçqınlıq yaşamışam. Bizi iki dəfə öz torpağımızdan çıxardılar və geri qaytardılar. Atam tarix müəllimi olduğundan bu məsələləri çox geniş izah edirdi. Biz dörd dəfə - 1905-1907, 1918-1920, 1948-1950 və 1988-ci illərdə deportasiyaya məruz qalmışıq. Ermənilərin azərbaycanlılara, kənd sakinlərinə yetirdikləri ölümcül xəsarətlər nəticəsində çox insan həyatını itirib".
İslam Mahmudov Vətənə qayıdış arzusundan danışaraq bildirib ki, "Biz qayıdıb babalarımızın çırağını yandırmaq arzusu ilə yaşayırıq. Cismani olaraq gündüzlər buradayıq, amma gecələr xəyalən oradayıq. Gəzdiyimiz cığırların, bulaqların, içdiyimiz suyun, yediyimiz meyvələrin həsrətindəyik. Hamının bir arzusu var ki, Qərbi Azərbaycana qayıdaq, doğma yerlərimizi görək və babalarımızın ruhu şad olsun".
Ümumilikdə, bu həyat hekayəsi Qərbi Azərbaycandan deportasiya olunan yüz minlərlə azərbaycanlının yaşadığı çətinlikləri, acı qaçqınlıq taleyini, həmçinin doğma yurda qayıtmaq arzusunu əks etdirən güzgüdür.
Xatırladaq ki, Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsinin məqsədi tarixi qədim torpaqlarımızın adının yaşadılması, tanıdılması, həmçinin azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qoyulmasından, həmin ərazilərdə mövcud olmuş, lakin adı silinən toponimlərin, saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri - qədim yaşayış məskənləri, nekropollar, kurqanlar, qala, saray və istehkam qalıqları, karvansaralar, körpülər, qəbirüstü sənduqələr, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə, məscid, pir və ocaqların üzə çıxarılması, həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiq edən faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasıdır.
Həmçinin Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı dediyi "XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edən xəritə bir daha onu göstərir ki, Qərbi Azərbaycan tarixi Azərbaycan diyarıdır, şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və biz yaxşı bilirik ki, indiki Ermənistan ərazisində tarix boyu Azərbaycan xalqı yaşayıb. İndi əsas vəzifə ondan ibarətdir ki, dünya ictimaiyyəti də bunu bilsin", - fikrini əsas tutaraq Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələrin təbliğidir.
Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixçilərin, araşdırmaçıların düşüncələrini, deportasiyaya məruz qalmış şəxslərin həyat hekayəsini işıqlandırmaqdır.
