"Qəzza müharibəsi beynəlxalq hüququn sərhədlərini sarsıdır, İsrail isə artan təzyiqlərlə üzləşir..."
İsrailin Qəzza bölgəsindəkı hərbi əməliyyatları beynəlxalq səviyyədə getdikcə daha çox tənqid olunur. Əvvəllər ona dəstək verən Qərb ölkələri indi bu dəstəyi açıq şəkildə azaldır və İsrailin hərəkətlərini ciddi şəkildə sual altına alır.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "bbc.com" nəşri yazıb.
Diplomatik dəstək zəifləyir, təzyiq artır
Nəşr yazır ki, Böyük Britaniya, Avropa İttifaqı, Kanada, Avstraliya, Yeni Zelandiya və Yaponiya xarici işlər nazirləri iyulun 21-də birgə bəyanatla çıxış edərək, İsrailin humanitar yardımı öz fondları vasitəsilə məhdud şəkildə paylamasını qınayıb və BMT-nin təsdiqlədiyi kömək mexanizmlərinin bərpasını tələb edib.
Hərbi cinayət ittihamları və mülki itkilər
2023-cü il oktyabrın 7-də HƏMAS tərəfindən həyata keçirilən hücum zamanı 1200 nəfər, əsasən mülki şəxslər həyatını itirib, 251 nəfər isə girov götürülüb. Bununla yanaşı, İsrailin cavab əməliyyatları da ciddi tənqidə məruz qalır. Beynəlxalq insan haqları təşkilatları və müstəqil ekspertlər İsraili mülki əhalinin aclığa məruz qalması, onlara lazımi müdafiənin təmin edilməməsi və şəhərlərin qırılmaq həddinə çatdırılması kimi məsələlərdə ittiham edir.
Bu döyüşlər nəticəsində 60 minə yaxın mülki şəxs həyatını itirib. Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi İsrail baş naziri Benyamin Netanyahu və keçmiş müdafiə naziri barəsində həbs qərarı çıxarıb, onları hərbi cinayətlərdə ittiham edib. İsrail isə bu iddiaları qətiyyətlə rədd edir və onları "antisemit kampaniya" adlandırır.
İsrailin daxili və xarici siyasətində böhran
Netanyahunun rəhbərliyi altında İsrail Qəzzadakı əməliyyatlar səbəbindən diplomatik təcridə məruz qalır. Hətta ən yaxın müttəfiqi olan ABŞ-da da bu əməliyyatlara dair narahatlıqlar artmaqdadır. Donald Trampın Netanyahuya qarşı tənqidləri və Suriya hökumətinə dəstək məsələsində yaranan gərginlik İsrailin regionda müttəfiqlərini də itirməsinə səbəb olur.
Beynəlxalq aləmdə İsrailin siyasi təcridi getdikcə güclənir. 7 oktyabrdan sonra İsrailin fəaliyyətini dəstəkləyən ölkələr belə artıq bu siyasəti dəstəkləməkdə tərəddüd edir. Bu, Qəzza müharibəsinin siyasi nəticələrinin ağır olacağını göstərir.
Mülki əhalinin əzabları və humanitar böhran
İsrailin hərbi əməliyyatları mülki əhalinin həyatını tamamilə dəyişdirib. Humanitar yardımın məhdud şəkildə və gecikdirilərək çatdırılması fələstinlilərin vəziyyətini daha da ağırlaşdırır. Yardıma ehtiyacı olan yüzlərlə insan əsas qida və su resurslarından məhrum olub. İyulun 22-də İsrail Qəzzanın mərkəzində yeni quru əməliyyatına başlayıb. Bu, mülki əhalidə yeni qaçqın dalğasının yaranmasına səbəb olub və vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirib.
Siyasi gərginlik və gələcəyə baxış
İsrail parlamenti - Knesset yay tətilinə çıxmazdan öncə daxili siyasi gərginliklər pik həddə çatıb. Koalisiyada ultra-millətçi fraksiyalar atəşkəsə qarşı çıxaraq, hökumətdən çəkilmə ilə hədələyirlər. Baş nazir Netanyahu bu təzyiqlər altında kompromisə getməkdə çətinlik çəkir.
Leyboristlər və bir sıra beynəlxalq qüvvələr isə Fələstin dövlətinin tanınmasını və atəşkəsin tezliklə təmin edilməsini tələb edir. Atəşkəsin əldə olunması mülki əhali və hələ də girovluqda olan israilli vətəndaşlar üçün vacibdir, amma münaqişənin tam bitdiyi anlamına gəlmir.
Beləliklə, Qəzza müharibəsi həm hüquqi, həm də humanitar cəhətdən dünya üçün ciddi sınaqdır. İsrailin hərbi əməliyyatları beynəlxalq hüququn sərhədlərini zorlayır, mülki əhalinin qorunması prinsipini sarsıdır. Beynəlxalq ictimaiyyət isə artan təzyiqlərlə İsraili hesabat verməyə çağırır. Münaqişənin gələcəyi və regionun sabitliyi üçün atəşkəsin əldə olunması önəmli, lakin kifayət etməyən bir addımdır.
