2024-cü ilin yanvar-iyun aylarında Azərbaycanda ümumilikdə 2 milyon 186,8 min dekalitr meyvə şirəsi və 80 min 223,8 ton meyvə-tərəvəz konservi istehsal edilib. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, meyvə şirəsi istehsalı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 0,5 faiz azalsa da, konserv məhsullarında 2,2 faiz artım müşahidə olunub. İyulun 1-nə ölkədə 617,8 min dekalitr meyvə şirəsi və 16 min 702,4 ton konserv ehtiyatı yaranıb ki, bu göstəricilər də illik müqayisədə müvafiq olaraq 2,1 və 2,3 faiz artımla fərqlənir. Paralel olaraq, altı ay ərzində ölkədə istehsal olunan qida məhsullarının ümumi dəyəri 2 milyard 628,5 milyon manat təşkil edib ki, bu da illik ifadədə 12 faiz artım deməkdir.
İlk baxışdan meyvə şirəsi istehsalında baş verən kiçik həcmli azalma ilə konserv məhsullarında artım arasında ziddiyyət görünsə də, bu vəziyyət bazarın təbii tənzimlənməsi, mövsümi təsirlər və istehsalçının resurs bölgüsü ilə izah oluna bilər. Meyvə-tərəvəz emalı sektorunda istehsal dinamikası, həm kənd təsərrüfatı məhsullarının mövsüm üzrə mövcudluğu, həm də daxili və ixrac bazarlarının sifariş tələbləri ilə sıx bağlıdır. Bu baxımdan meyvə şirəsindəki 0,5 faizlik geriləmə ciddi eniş deyil, əksinə, stabil tendensiyanın qorunduğunu göstərir. Eyni dövrdə konserv məhsullarında baş verən 2,2 faizlik artım isə daxili bazarın və xüsusilə regional satışların daha dayanıqlı inkişaf etdiyini göstərir.
Əhəmiyyətli məqamlardan biri, həm meyvə şirəsi, həm də konserv məhsullarının ehtiyat səviyyəsinin əvvəlki illə müqayisədə artmasıdır. Bu, istehsalçının tədarük zəncirində dayanıqlılığı gücləndirdiyini və məhsulun satış dövrlərini düzgün planlaşdırdığını göstərir. Ehtiyatlardakı artım, eyni zamanda, ixrac üçün yeni imkanlar yaratmaq məqsədi ilə strateji addım kimi də qiymətləndirilə bilər. Bu istiqamətdə məhsulun saxlanma müddəti, qablaşdırma texnologiyası və beynəlxalq sertifikatlaşdırma prosedurlarının uyğunlaşdırılması önə çıxır.
Qida məhsulları üzrə ümumi istehsal dəyərinin 12 faiz artması isə təkcə bu sahədə genişlənmənin deyil, həm də qiymət indekslərinin artımı və məhsul çeşidinin zənginləşməsi ilə əlaqədar ola bilər. Azərbaycanda qida sənayesinin tədricən daxili bazar ehtiyaclarını ödəməklə yanaşı, ixracyönümlü modellərə keçməsi bu artımı iqtisadi baxımdan daha strateji istiqamətə yönəldir. Bu artım həmçinin ərzaq təhlükəsizliyi, kənd təsərrüfatı məhsullarının emal dərəcəsinin yüksəlməsi və regionlarda sənayeləşmənin artması ilə də əlaqələndirilə bilər.
Ümumilikdə, altı aylıq hesabat meyvə emalı sahəsində istehsalın nisbətən balanslı davam etdiyini, daxili tələbin dəyişkənliyinə və resurs bölgüsünə uyğun olaraq çevik tənzimləndiyini göstərir. İstehsal, ehtiyat və bazar strukturlarında müşahidə olunan bu harmoniya, sektorun iqtisadi dözümlülük və strateji planlaşdırma qabiliyyətini əks etdirir.
