Yeni bir araşdırma, yüksək proteinli pəhrizlərin, xüsusilə də gündəlik kalorilərin 22 faizindən çoxunu zülaldan istehlak edənlərin aterosklerozun inkişafına, damarların sərtləşməsinə və ürək sağlamlığı ilə bağlı problemlərə səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edir.
Hafta.az-ın yazdığına görə, Pittsburq Universitetinin tədqiqatçıları həm heyvan, həm də kiçik miqyaslı insan tədqiqatlarından istifadə edərək, artıq zülalın, xüsusən də ət və yumurta kimi heyvan mənbələrində olan amin turşusu lösinin arterial lövhənin əmələ gəlməsində iştirak edən əsas immun hüceyrələri olan makrofaqlarda mTOR siqnalını tetiklediyini aşkar etdilər.
Tədqiqatın aparıcı müəllifi Dr.Babək Razani “Nature Metabolism” jurnalında dərc olunan "Hər kilokaloridə təxminən 22 faiz protein olan yemək yemək, protein və lösinin riski artırdığı hədd kimi görünür" deyir.
Lakin bütün ekspertlər razılaşmır. Razaninin komandası tərəfindən 2020-ci ildə aparılan bir araşdırma yüksək proteinli pəhrizləri ürək-damar xəstəliyi riskinin artması ilə əlaqələndirdi. 2023-cü ildə daha geniş insan araşdırması yüksək və standart protein pəhrizləri arasında ürək-damar nəticələrində statistik əhəmiyyətli fərq tapmadı.
Tədqiqatda iştirak etməyən kardioloq Dr.Stiven Tanq araşdırmanın hər hansı nəticə çıxarmaq üçün çox kiçik olduğunu iddia edir. Bununla belə, o, ürək mütəxəssislərinin bitki əsaslı pəhrizlərə getdikcə daha çox müraciət etdiyinə dair artan sübutlara işarə edir.
Bununla belə, bu araşdırma yüksək proteinin getmə yolu olmadığına dair əlavə sübutlar verir. Kardioloqlar adətən proteinə deyil, xolesterol və yüksək qan təzyiqinə diqqət yetirirlər. Bu araşdırma bitki əsaslı pəhrizin ürək sağlamlığı üçün faydalı olduğunu təsdiqləyir.
1984-cü ildə edilən bir araşdırma, çörək, tərəvəz, meyvə, qoz-fındıq, lobya və makaron kimi qidalardan əldə edilən bitki əsaslı proteini təyin edib. Bunlardan daha çox istifadə edən qadınların sağlam qocalma ehtimalı yüzdə 46, heyvan zülalından istifadə edənlərin isə yaşlandıqca sağlam qalma ehtimalı yüzdə 6 daha az idi. Mövcud pəhriz qaydaları ümumiyyətlə zülalın gündəlik kalorilərin 10-35 faizini təşkil etməsini tövsiyə edir, aşağı həddi bədən çəkisinin hər kiloqramı üçün təxminən 0,8 qram (enerjinin təxminən 11 faizi) böyüklərin əksəriyyəti üçün kifayətdir.
Amerika Ürək Assosiasiyası da zülal keyfiyyətinin kritik olduğunu qeyd edir. Qırmızı və işlənmiş ətlərin, doymuş yağların istehlakını məhdudlaşdırarkən, lobya, mərcimək, qoz-fındıq, toxum və omeqa-3 ilə zəngin yağlı balıq kimi bitki əsaslı zülalları seçməyi tövsiyə edir.
Harvard tədqiqatçıları həmçinin qeyd edirlər ki, həddindən artıq zülal təbii formada zərərli olmasa da, heyvan zülalına çox güvənmək bitki mənşəli proteinlə müqayisədə xolesterini və ölüm riskini artıra bilər.
