Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan bu gün Abu-Dabidə bir araya gəldilər. Bu, tərəflərin sülh sazişi layihəsi üzərində razılığa gəlməsindən sonra ilk rəsmi ikitərəfli görüşdür.
Bu görüş yalnız razılaşdırılacaq detallar baxımından deyil, həm də ilk dəfə olaraq Rusiyanın Ermənistan-Azərbaycan danışıqlarından kənarda qalması səbəbilə Cənubi Qafqazın gələcəyi baxımından da önəmli sayılır.
Rusiyanın Ukraynadakı uğursuz işğalı onu zəiflədib və nəticədə Moskva bu prosesdən kənarda qalıb.
Bu kənarda qalma Moskvanın seçimi deyil. Bakı və İrəvan artıq bir neçə ildir ki, Rusiya ilə münasibətlərdə ciddi soyuqluq yaşadığı üçün Kremldən uzaq durmağa üstünlük verir.
Abu-Dabidə keçiriləcək görüş eyni zamanda Ermənistan Baş naziri ilə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan arasında baş tutan müharibədən sonrakı çətin mühitdə diplomatik irəliləyişlərin müşahidə olunduğu ikitərəfli görüşdən sonra baş tutur.
***
Ukraynada çıxılmaz vəziyyətə düşən Moskva, keçmiş Sovet məkanında nüfuzunu getdikcə itirməkdədir. Bu baxımdan ən ciddi dəyişikliklərdən biri, Rusiyanın Cənubi Qafqazda uzun illər boyunca qoruduğu mövqeyini itirməsi olub.
2023-cü ilin sentyabrında Azərbaycan, onilliklərdir davam edən münaqişədən sonra cəmi bir neçə gün davam edən hərbi əməliyyatla Qarabağ üzərində tam nəzarəti bərpa etdi. Bu, Kremlin bu məsələdə əsas oyunçu olduğu dövrün başa çatdığını göstərdi.
Bu, Rusiyaya güvənməyin mənasız olduğunu ortaya qoydu. Maraqlısı budur ki, həm Ermənistan, həm də Azərbaycan Kremlə qarşı eyni – Rusiyanı bölgədən uzaqlaşdırmaq strategiyasını paylaşır.
Demək olar ki, iki il sonra İrəvan və Bakı, sülh sazişi layihəsi üzərində razılığa gələrək, uzun illər qan tökülən bu münaqişəyə son qoymağa və Moskvanın iştirakı olmadan münasibətləri normallaşdırmağa çalışırlar.
Azərbaycanın Qarabağdakı hərbi əməliyyatı Ermənistan üçün ciddi bir dərs oldu – Suriya və İranın sonradan anladığı reallığı, yəni Rusiyanın lazım gəldikdə müttəfiqlərini müdafiə etmədiyini Ermənistan daha erkən – 2020-ci ildə, altı həftəlik müharibə zamanı gördü.
İrəvanda Rusiyaya daha realist baxış yaranıb və bu baxış onun təhlükəli dərəcədə etibarsız olduğunu göstərir. Artıq Cənubi Qafqaz Rusiyanın təzyiq aləti olmaqdan çıxıb. Lakin Moskva region üzərindəki təsirini qoruyub saxlamaq üçün alternativ yollar axtarır.
***
Rusiya sabiq müttəfiqi ilə münasibətləri bərpa etməyə çalışır. Bu məqsədlə Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov may ayında İrəvana səfər edib və Kremlin Ermənistanla əlaqələri gücləndirmək niyyətini bəyan edib.
Hazırda Ermənistan iki ayrı Rusiya dezinformasiya kampaniyasının hədəfindədir. Bunlardan biri, Rusiyanın Gümrüdəki hərbi bazasına əlavə qüvvələr göndərdiyi xəbərləri ilə bağlıdır.
Bu dezinformasiya kampaniyası həm Avropa Birliyinin Ermənistana yerləşdirdiyi müşahidəçiləri qorxutmaq, həm də Avropaya yaxınlaşan İrəvan hökumətinə təzyiq göstərmək məqsədi daşıyır.
Ukraynanın hərbi kəşfiyyatı (HUR), Rusiya ordusunun Ermənistandakı hərbi bazalarda qüvvələrini artırmaqla bağlı göstəriş verdiyini iddia edən sənəd yayıb. Ermənistan isə bu iddiaları təkzib edərək Rusiyanın ölkədəki hərbi mövcudiyyətini artırmadığını açıqlayıb.
