Bu ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycanın toyuq əti idxalında həm dəyər, həm də həcm baxımından nəzərəçarpan azalma qeydə alınıb. Rəsmi statistikaya əsasən, ölkəyə 37,2 milyon ABŞ dolları dəyərində 23 min 26 ton təzə, soyudulmuş və dondurulmuş toyuq əti gətirilib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə dəyər ifadəsində 33 faiz, kəmiyyət baxımından isə 28 faiz azalma deməkdir. Azalma demək olar ki, əsas tədarükçü ölkələrin əksəriyyətini əhatə edir və idxal strukturunda nisbi pay dəyişiklikləri ilə müşayiət olunur.
Məlumatlar göstərir ki, Ukrayna, Rusiya, Belarus və Özbəkistan kimi ənənəvi təchizatçılardan idxal həcmləri əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Xüsusilə Rusiyadan gətirilən toyuq ətinin dəyər baxımından 60 faiz, həcm baxımından isə 49 faiz azalması diqqət çəkir. Bu tendensiya qlobal quşçuluq bazarında son illərdə formalaşan bir neçə paralel proseslə izah olunur. Bir tərəfdən, Rusiya və Ukrayna arasında davam edən müharibə regionda logistika marşrutlarını, istehsal xərclərini və ixrac prioritetlərini dəyişib. Digər tərəfdən, enerji, yem və baytarlıq xərclərinin artması nəticəsində bir çox ölkələr daxili bazarın təminatını ön plana çəkir və ixrac imkanlarını daha ehtiyatla tənzimləyir.
Qlobal səviyyədə toyuq əti bazarı son iki ildə ziddiyyətli dinamika nümayiş etdirir. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının məlumatlarına görə, quşçuluq sektoru hələ də dünyada ən əlçatan heyvan mənşəli zülal mənbəyi olaraq qalır, lakin yem qiymətlərinin volatilliyi və xəstəlik riskləri istehsal artımını məhdudlaşdırır. Xüsusilə quş qripi ilə bağlı dövri məhdudiyyətlər Avropa və Avrasiya regionunda istehsal və ixrac həcmlərinə təsir göstərib. Bu kontekstdə Azərbaycanın idxalında azalma yalnız tələbin zəifləməsi ilə deyil, həm də təchizat kanallarında baş verən struktur dəyişikliklərlə bağlıdır.
Statistikada Gürcüstandan idxalın artması isə diqqətəlayiq məqamdır. Bu ölkədən toyuq əti tədarükü dəyər baxımından 53 faiz, həcm baxımından 25 faiz artıb. Bu, regional yaxınlıq, logistika xərclərinin nisbətən aşağı olması və çevik tədarük mexanizmləri ilə izah edilə bilər. Qlobal bazarda qeyri-müəyyənlik artdıqca, ölkələr üçün yaxın və etibarlı mənbələrdən idxal daha cəlbedici olur. Gürcüstanın payının artması Azərbaycanın idxal siyasətində regional balansın gücləndiyini göstərən dolayı göstərici kimi qiymətləndirilə bilər.
Digər maraqlı detal Çindən idxalın uzun fasilədən sonra bərpa olunmasıdır. Həcm baxımından cüzi olsa da, bu addım qlobal ticarət marşrutlarının tədricən şaxələndirilməsi tendensiyasına uyğun gəlir. Çin son illərdə quşçuluq məhsullarının ixracında keyfiyyət və təhlükəsizlik standartlarını yüksəltməyə çalışır və bəzi bazarlara yenidən daxil olur. Azərbaycanın bu istiqamətdə məhdud həcmdə də olsa tədarükü bərpa etməsi gələcəkdə alternativ mənbələrin sınaqdan keçirilməsi kimi qiymətləndirilə bilər.
