Alimlər okean qabığının altında dünyada analoqu olmayan qeyri-adi qalınlıqda süxur qatının mövcudluğunu müəyyənləşdiriblər...
Poliqon xəbər verir ki, Şimali Atlantik okeanında yerləşən Bermud adaları yalnız məşhur Bermud üçbucağı ilə deyil, indi həm də yeni elmi sirr ilə gündəmə gəlib. Tədqiqatçılar arxipelaqın altında, okean qabığının dərinliklərində qalınlığı təxminən 20 kilometr olan qeyri-adi bir süxur qatını aşkar ediblər. Mütəxəssislərin bildirdiyinə görə, bu qədər qalınlıqda qat indiyədək dünyanın heç bir digər okean bölgəsində müşahidə olunmayıb. Araşdırma barədə Live Science nəşri məlumat yayıb.
Tədqiqatın aparıcı müəllifi, Vaşinqtondakı Karnegi İnstitutunun seysmoloqu Uilyam Freyzer bildirib ki, adətən okean qabığının altında onun aşağı hissəsi yerləşir və daha dərində alimlər mantiyanı gözləyirlər. Lakin Bermud adaları ərazisində fərqli vəziyyət qeydə alınıb: burada qabığın altında, adaların yerləşdiyi tektonik plitənin daxilində əlavə bir qat mövcuddur. Bu fakt mövcud geoloji modellərlə tam uyğun gəlmir.
Alimlər bu qatın mənşəyini hələlik tam izah edə bilməsələr də, onun Bermud adalarının əsas sirlərindən birini aydınlaşdıra biləcəyini istisna etmirlər. Qeyd olunur ki, Bermud adaları okean “dalğası” üzərində yerləşir, yəni okean qabığı ətraf ərazilərlə müqayisədə burada daha yüksəkdir. Maraqlıdır ki, bu yüksəlişi izah edəcək davam edən vulkanik aktivliyə dair heç bir sübut yoxdur. Məlumata görə, adalarda sonuncu vulkan püskürməsi təxminən 31 milyon il əvvəl baş verib.
Tədqiqatçıların fikrincə, yeni aşkar edilən nəhəng struktur son vulkan püskürməsi zamanı mantiyadan gələn maddənin qabığın daxilinə nüfuz edərək orada donması nəticəsində yaranmış ola bilər. Bu maddə bir növ “sal” kimi okean dibini təxminən 500 metr yuxarı qaldırır və bu yüksəlişin indiyədək qorunub saxlanmasını izah edə bilər.
Bermud adaları uzun illərdir əsasən Bermud üçbucağı ilə bağlı müəmmalı hadisələrə görə sirli məkan kimi tanınır. Həmin üçbucaq Bermud adaları, Florida və Puerto-Riko arasında yerləşən ərazini əhatə edir və burada çoxlu sayda gəmi və təyyarənin yoxa çıxdığı iddia olunur. Lakin alimlərin fikrincə, əsl elmi sirr məhz Bermud adaları altında okean qabığının niyə bu qədər yüksəklikdə qalmasıdır.
Mütəxəssislər xatırladır ki, Havay adaları kimi ada zəncirləri adətən mantiyadakı “isti nöqtələr” hesabına yaranır. Bu nöqtələrdə isti maddə yuxarı qalxaraq vulkanik fəaliyyəti stimullaşdırır və nəticədə okean dibi yüksəlir. Lakin tektonik hərəkətlər nəticəsində qabıq isti nöqtədən uzaqlaşdıqda, adətən bu yüksəliş tədricən azalır. Bermud adalarında isə son 31 milyon ildə vulkanik fəallıq müşahidə olunmasa da, yüksəliş hələ də qalmaqdadır.
Araşdırma zamanı alimlər Bermud adalarındakı seysmik stansiyanın dünyanın müxtəlif yerlərində baş verən güclü zəlzələlərə dair qeydlərindən istifadə ediblər. Bu məlumatlar vasitəsilə Yer səthindən təxminən 50 kilometr dərinlikdə yerləşən strukturlar təhlil olunub. Seysmik dalğaların qəfil dəyişdiyi zonaların araşdırılması nəticəsində ətraf süxurlardan daha az sıxlığa malik, qeyri-adi dərəcədə qalın bir qatın mövcudluğu təsdiqlənib.
Poliqon.info
