Qaynarinfo saytından əldə olunan məlumata görə, ain.az məlumat yayır.
Dünyanın ən böyük ayısı və eyni zamanda ən böyük quru yırtıcısı ağ ayıdır. Lakin bu növ iqlim dəyişikliyi səbəbindən təhlükə altındadır.
Qaynarinfo xəbər verir ki, onunla bağlı "Discoverwildlife” nəşri yazıb.
Ağ ayılar Arktikada yaşayır. Onlar əsasən saqqallı və halqalı suitilərə ov edirlər, bəzən isə morslara hücum etməyə cəhd göstərirlər. Həmçinin ölü heyvanların, o cümlədən balinaların leşi ilə də qidalanırlar.
Nəşr bildirir ki, ağ ayılarla qrizli ayılar (qonur ayının bir yarımnövü) arasında hibridlərin mövcudluğu ilə bağlı faktlar məlumdur. Bu hibridlər "pizli ayıları" adlandırılır.
Ağ ayılar hansı rəngdədir?
Ağ ayılar ağ hesab edilsə də, əslində onların dərisi qaradır. Xəzləri yarımşəffafdır və içi boş liflərdən ibarətdir. Xəz görünən işığı əks etdirdiyi üçün ağ təsiri bağışlayır və bu da heyvanlara qar və buz arasında kamuflyaj olmağa imkan verir.
Ağ ayılar harada yaşayır?
Ağ ayılar əsasən Kanadanın, Norveçin, Qrenlandiyanın və Rusiyanın qütbə yaxın bölgələrində məskunlaşıblar. Bununla yanaşı, Kanadada Ceyms körfəzi kimi daha cənub ərazilərdə də müşahidə olunublar.
Alimlər ağ ayıların Arktikanın müxtəlif hissələrində yayılan 19 subpopulyasiyasının mövcud olduğunu müəyyən ediblər.
Ağ ayılar Antarktidada yaşaya bilərdimi?
İnsanlar tez-tez ağ ayıları pinqvinlərlə eyni buzlu səhrada təsəvvür edirlər. Şimal Buzlu okeanında dəniz buzunun rekord səviyyədə azalması fonunda bəzi şəxslər ağ ayıların Antarktidaya köçürülməsini təklif edirlər.
Şərait ilk baxışdan uyğun görünə bilər. Ağ ayılar əsasən suitilərlə qidalansa da, onlar karibu marallarına pusqu qura, yuva quran quşlara hücum edə, midiya və xərçəngkimilər toplaya, hətta laminariya əldə etmək üçün okeanın dibinə dala bilirlər. Onların davranışı kifayət qədər elastikdir və dəyişən şəraitə uyğunlaşa bilir. Antarktidada da dəniz buzlağı mövcuddur və uça bilməyən pinqvin koloniyaları yüksək kalorili asan ov ola bilərdi.
Lakin belə bir köçürülmənin Antarktida faunası üçün nəticələri fəlakətli olardı. Oradakı canlılar quru yırtıcıları olmadan təkamül ediblər və pinnipedlər təhlükəni tanımağa uyğunlaşmayıblar.
Ağ ayıların ölçüləri
Ağ ayı ən böyük quru yırtıcısıdır. Onun uzunluğu 3 metrə çata bilir. Yetkin erkəklərin çəkisi 390–590 kq-dan çox ola bilər, dişilərin çəkisi isə 152–295 kq arasında dəyişir.
Ağ ayılar nə qədər uzağa üzə bilirlər?
Ağ ayılar dəniz buzları arasında saatlarla üzə və uzun məsafələr qət edə bilirlər. Ön pəncələrini kürək kimi istifadə edirlər, arxa pəncələr isə sükan rolunu oynayır. Suda sürətləri saatda 9,5 km-ə çata bilər.
Ağ ayılar nə ilə qidalanır?
Onların əsas qidası halqalı və saqqallı suitilərdir. Bununla yanaşı, balina leşləri ilə də qidalandıqları məlumdur. İnsan məskənlərinə yaxın ərazilərdə isə bəzən tullantıları da yeyirlər.
Yırtıcı bir dəfəyə 45 kq-a qədər yağ yeyə bilər. Ovun az olduğu aylarda isə daha çox qida tapılana qədər maddələr mübadiləsini yavaşlada bilir.
Ağ ayılar ovlarını necə tapır?
Güclü qoxu hissi sayəsində ağ ayılar ovlarını təxminən bir kilometr məsafədən və sıxılmış qarın altından bir metr dərinlikdə belə aşkar edə bilirlər. Onlar tez-tez dəniz buzundakı suiti nəfəs dəliklərinin yanında və ya buz kənarında pusqu quraraq hücum edirlər.
Açıq suda suitiləri tutmaq üçün kifayət qədər sürətli deyillər. Ümumilikdə ağ ayı ovlarının cəmi 2 faizi uğurlu olur.
Ağ ayılar insanlar üçün təhlükəlidirmi?
Ağ ayılar insanı şaquli vəziyyətdə olan suitiyə bənzər potensial ov kimi qəbul edə bilirlər. Onların çox iti dişləri və güclü çənələri var, bu da insan üçün ciddi təhlükə yaradır.
Bununla belə, ağ ayıların insanlara hücumları nadir hallarda baş verir. 1870–2014-cü illər arasında cəmi 73 hücum qeydə alınıb, onlardan 20-si ölümcül olub. Lakin okeanların isinməsi və dəniz buzunun azalması fonunda ac ayıların insan yaşayış məntəqələrinə daha tez-tez yaxınlaşacağı ehtimal edilir.
Ağ ayılar niyə buz üzərində sürüşmür?
Onların geri çəkilməyən caynaqları və xırda çıxıntılarla örtülü pəncə altlıqları var. Bu altlıqlar sanki sorucu kimi işləyərək buz üzərində sabitliyi təmin edir. Pəncələrinin diametri 30 sm-ə çata bilər ki, bu da nazik buz üzərində hərəkəti asanlaşdırır.
Ağ ayıların ömür uzunluğu
Vəhşi təbiətdə ağ ayıların orta ömür uzunluğu 25–30 ildir.
Ağ ayılar necə isinirlər?
Sərt qış şəraitində onları isti saxlayan əsas amil qalın xəzləridir. Çirkli və islanmış xəz istiliyi zəif saxladığı üçün ağ ayılar tez-tez qarda yuyunaraq xəzlərini təmizləyirlər.
Ağ ayıların balaları
Dişi ağ ayılar adətən qışda əkiz bala dünyaya gətirirlər. Hər balanın çəkisi təxminən 0,5 kq, uzunluğu isə 30 sm olur. Tək bala və ya üçəm halları nadirdir. Balalar ilk iki il ana ilə birlikdə qalır.
Ağ ayıların nəsli təhlükə altındadırmı?
Ağ ayılar Qırmızı kitaba həssas növ kimi daxil edilib (son qiymətləndirmə 2015-ci ildə aparılıb). İqlim dəyişikliyi nəticəsində Arktikada dəniz buzunun itməsi onlar üçün ən ciddi təhlükə sayılır.
Bundan başqa, neft və qaz kəşfiyyatı işləri yaşayış mühitinin məhv edilməsi və neft sızması riskini yaradır. Yırtıcı olduqları üçün ovları vasitəsilə zəhərli kimyəvi maddələrin təsirinə də məruz qalırlar.
Ağ ayının elmi adı
Ağ ayının elmi adı Ursus maritimusdur və "dəniz ayısı” kimi tərcümə olunur. Ağ ayılar həyatlarının böyük hissəsini dəniz buzları üzərində keçirir, okeanda və buz üzərində ov edirlər. Buna görə də onlar dəniz məməliləri kimi təsnif edilirlər.
Aydın
Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün ain.az saytını izləyin.
