Avropada, xüsusən də Skandinaviya ölkələrində Yeni il ərəfəsində təbii şam ağacı qurmaq həm ənənə, həm də həyat tərzinin bir parçasıdır. Norveç, İsveç və Finlandiyada demək olar ki, hər ailə evinə təbii şam gətirir, onun ətrini və canlılığını Yeni il ab-havasının ayrılmaz elementi hesab edir. Bizdə isə bu ənənə nisbətən yeni və az yayğındır.
“Yeni Sabah” xəbər verir ki, son illər təbii şam ağacının evdə yaratdığı xüsusi atmosfer, həmçinin onun sağlamlıq və psixoloji təsirləri barədə məlumatlar artdıqca maraq da çoxalır. Mütəxəssislər bildirirlər ki, təbii şam ağacı yalnız dekor deyil, həm də insanın gündəlik rifahına müsbət təsir göstərə biləcək canlı ekosistem elementidir.
Təbii şam ağacının evdə yaratdığı ən mühüm fərq onun yaydığı fitonsidlərdir. Bu maddələr təbiətdə ağacların özünü qoruma mexanizmi kimi fəaliyyət göstərir və havadakı mikrobların azalmasına kömək edir.
Skandinaviya ölkələrində aparılan müşahidələr göstərir ki, Yeni il dövründə evdə təbii şam olan ailələrdə nəfəs yolları xəstəliklərinin əlamətləri daha az müşahidə olunur. Havanın təbii şəkildə təmizlənməsi qış aylarında qapalı məkanlarda çox vaxt rast gəlinən ağır və quru atmosferi yumşaldır. Bu, xüsusən allergiyası olmayan insanlar üçün daha rahat nəfəs alma mühiti yaradır.
Psixoloqlar da təbii şam ağacının təsirini yüksək qiymətləndirir. Şam qoxusu beyində rahatlıq və təhlükəsizlik hissi yaradan hormonların aktivləşməsinə kömək edir. Məhz buna görə skandinavların böyük əksəriyyəti dekorativ plastik ağaclardan imtina edərək canlı şamı seçir. Onlar hesab edirlər ki, təbiət elementləri ilə təmas qış depressiyası ilə mübarizədə mühüm rol oynayır və insanların emosional balansını qoruyur. Təbii ağacın toxuması, rəngi və qoxusu insanda nostalji hiss oyadır, uşaqlıq xatirələrini canlandırır və bayramın emosional dəyərini artırır.
Təbii şam ağacının digər bir üstünlüyü də evin rütubət balansına təsir etməsidir. Qış aylarında isitmə sistemləri havanı qurudur və bu, həm dəri, həm də tənəffüs yolları üçün narahatlıq yaradır. Şam ağacı isə təbiətən müəyyən miqdarda nəmlik buraxaraq mühitin daha yaşıl və rahat hiss edilməsinə səbəb olur. Bu xüsusiyyət Skandinaviya evlərində xüsusilə qiymətləndirilir, çünki orada uzun və soyuq qış mövsümündə qapalı məkanda harmonik atmosfer yaratmaq prioritet sayılır.
Ekoloji cəhətdən də təbii şam ağacı plastik ağaclara nisbətən daha üstün hesab olunur. Skandinaviya ölkələrində Yeni ildən sonra şam ağacları xüsusi toplama məntəqələrinə təhvil verilir və ya kompost üçün emal olunur. Bununla həm tullantı azalır, həm də təbiətə zərər verilmir. Azərbaycanda bu sistem hələ tam qurulmasa da, təbii ağac alanların bir qismi onu sonradan bağda əkir və ya təbiətə qaytarmaq üçün alternativ yollar düşünür.
Bütün bu amillər göstərir ki, təbii şam ağacı qurmaq yalnız estetika deyil, həm də sağlamlıq, psixologiya və ekologiya baxımından müsbət təsirləri olan bir vərdişdir. Avropada geniş yayılması təsadüfi deyil və bu ənənənin bizdə də getdikcə daha populyar olması gözləniləndir.
Əsmətxanım Rzazadə
Telegram kanalımız
