ABŞ-ın şimalındakı Montana ştatında yeni bir günbəzbaşlı dinozavr növünün fosilləri aşkar edilib...
Poliqon Earth.com-a istinadən ki, bu kəşf alimlərə təxminən 75 milyon il əvvəl Yer kürəsində yaşamış çox qəribə bir bitki yeyənlər qrupuna yeni bir baxış verir.
Linnean Cəmiyyətinin Zooloji Jurnalında dərc olunan araşdırmada Brontotholus harmoni dinozavrının fosillərinin Qlasyer qraflığındakı Tu Medisin Formasiyasında aşkar edildiyi bildirilir. Bu, paxisefalozaurid ailəsinə (Təbaşir dövrünün sonlarında yaşamış qeyri-adi qalın kəlləyə malik bitki mənşəli dinozavrlar) aiddir.
Tədqiqatda qeyd olunur ki, dinozavr təxminən 3 metr uzunluğunda olub. Kəlləsinin nəhəng fronto-parietal günbəzi var. Alimlərin fikrincə, bu günbəzin ölçüsü Brontotholus harmoni-ni Şimali Amerikada məlum olan üçüncü ən böyük günbəzli başlı dinozavr edir.
Nəşr xatırladıb ki, Təbaşir dövrünün sonlarında qitənin böyük hissəsi Qərb Daxili Dəniz Yolu ilə örtülü olub. Bu, Şimali Amerikanı iki yerə bölən dayaz daxili dənizdir.
Qərbi Daxili Dəniz Yolunun sahil xətti dəniz səviyyəsi qalxdıqca və düşdükcə irəli-geri hərəkət edir, dinozavrlar üçün sahil yaşayış yerləri yaradır və məhv edir. Su səviyyəsindəki bu qalxmalar və enmələr, ehtimal ki, bəzi dinozavr populyasiyalarını təcrid edir, digərləri isə quru körpüləri yarandıqda yenidən birləşir. Alimlər inanırlar ki, milyonlarla il ərzində bu dövr növlərə yerində təkamül etmək üçün təkrarlanan imkanlar verib.
Nəşr vurğulayıb ki, yeni tədqiqatdan əvvəl paleontoloqlar aşkar edilmiş dinozavrın Stegoceras və Pachycephalosaurus arasında təkamül mərhələsi olduğundan şübhələniblər. Ətraflı filogenetik analiz aparıldıqdan sonra Brontotholus harmoni-nin tamamilə ayrı bir budaqda olduğu ortaya çıxıb.
Alimlər Brontotholus harmoni dinozavrlarının Təbaşir dövrünün sonlarının ortalarında, Kampan dövründə yaşadığını bildiriblər ki, bu da günbəz şəkilli başları olan böyük dinozavrların bir çox qeydlərin proqnozlaşdırdığından daha əvvəl ortaya çıxdığını göstərir. Onun Montanada mövcudluğu həmçinin qədim dəniz yolunun qərb tərəfi boyunca böyük, günbəz başlı ot yeyənlərin məlum diapazonunu genişləndirir.
Poliqon.info
