Bakı, 5 dekabr, AZƏRTAC
Hər il dekabrın 5-də qeyd olunan Ümumdünya Torpaq Günü (World Soil Day) beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini torpaq ehtiyatlarının vacibliyinə və onların ekoloji tarazlığın, ərzaq təhlükəsizliyinin və davamlı inkişafın təmin edilməsində roluna cəlb etmək məqsədi daşıyır.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu günün təsis edilməsi təşəbbüsü 2002-ci ildə Beynəlxalq Torpaq Elmləri İttifaqının torpaqların əhəmiyyətinin qlobal şəkildə dərk edilməsi zərurəti barədə qətnamə qəbul etməsi ilə yarandı. Alimlər vurğulayırdılar ki, həm vətəndaşların, həm də hökumətlərin məhz torpaq təbəqəsinin dəyərini anlaması torpaq ehtiyatlarının idarəçiliyinə münasibəti dəyişə bilər.
Bu təşəbbüs Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) tərəfindən dəstəkləndi. Taylandla əməkdaşlıq çərçivəsində FAO təklifi BMT Baş Assambleyasına təqdim etdi və 2013-cü ilin dekabr ayında 5 dekabr rəsmi olaraq Ümumdünya Torpaq Günü elan edildi.
FAO hesabatları və tədqiqatları göstərir ki, torpaq Yer kürəsinin ekosisteminin təməlidir. Torpaq flora və fauna üçün yaşayış mühiti təmin edir, biomüxtəlifliyi dəstəkləyir, qida və yem istehsalında əsas rol oynayır, eləcə də ərazilərin mənfi iqlim hadisələrinə qarşı dayanıqlığına töhfə verir.
Eyni zamanda, dünyanın torpaq ehtiyatlarının təxminən üçdə biri deqradasiya vəziyyətindədir, əhəmiyyətli bir hissəsi isə səhralaşma riskinə məruz qalır. Ekspertlər qeyd edirlər ki, torpaq və su bütün kənd təsərrüfatı sistemlərinin və planetin ərzaq təhlükəsizliyinin əsasını təşkil edən iki qarşılıqlı əlaqəli resursdur.
Ən ciddi təhlükələr arasında xüsusilə quraq və yarımquraq bölgələrdə aktual olan şoranlaşma və natriumlaşma da var. Çox vaxt adi gözlə görünməyən torpaq çirklənməsi də eyni dərəcədə təhlükəlidir. Bu gün bəşəriyyətin istehlak etdiyi qidanın 95%-i torpaq sayəsində istehsal olunur və onun çirklənməsi birbaşa qida, su və havanın keyfiyyətinə təsir göstərir. 2050-ci ilə qədər dünya əhalisinin 9 milyarda qədər artması ilə bu problem daha da əhəmiyyətli hala gəlir.
Ümumdünya Torpaq Günü çərçivəsində bir çox ölkələrdə maarifləndirici tədbirlər - mühazirələr, seminarlar və tematik sərgilər keçirilir. Elm və ətraf mühit təşkilatları həm torpaq istifadəçilərinə, həm də siyasətçilərə ünvanlanan torpaq ehtiyatlarının rasional istifadəsi və bərpası üzrə proqramlar təqdim edirlər.
Torpaq ehtiyatlarının qorunub saxlanması qlobal davamlı inkişaf gündəliyinin ayrılmaz hissəsidir, Ümumdünya Torpaq Günü isə sağlam torpaqlar olmadan planetin qida təhlükəsizliyini və ekoloji davamlılığını təmin etmək mümkün olmadığı ilə bağlı vacib xatırlatmadır.
