Bir qrup alim Perseverance roverinin Yerə elektrik boşalmalarının qeydini ötürdüyünü bildirib.
HİT.az "Associated Press"ə istinadən xəbər verir ki, tədqiqatçılar 55 mini ildırım çaxmasını sənədləşdiriblər. Onlar iki Mars ili ərzində, əsasən toz fırtınaları zamanı qeydə alınıb. Demək olar ki, hamısı ən küləkli Mars günlərində baş verib.
Cəmi bir neçə santimetr diametrində olan elektrik qövsləri roverin hündür dirəyinin üstündə yerləşən mikrofondan 2 metr məsafədə yaradılıb. Yer kürəsindəki statik elektrikə bənzər elektrik boşalmalarından çıxan qığılcımlar, küləyin və mikrofona dəyən toz hissəciklərinin güclü əsmələri arasında aydın eşidilir.
Tuluzadakı Astrofizika və Planetologiya İnstitutunun aparıcı müəllifi Baptiste Çayld elm adamlarının yarım əsrdir Marsda elektrik aktivliyi və ildırım axtarışı apardıqları üçün bu kəşfin böyük bir irəliləyiş olduğunu bildirib: "Bu, tapmacanın itkin bir hissəsini tapmaq kimidir və Mars elmi üçün tamamilə yeni bir tədqiqat sahəsi açır".
O və komandası 28 saatlıq Perseverance qeydlərini təhlil edərək, akustik və elektrik siqnallarına əsaslanan "mini ildırım" epizodlarını sənədləşdirib. Elektrik boşalmaları bir neçə saniyədən 30 dəqiqəyə qədər davam edib: "Bu, Yer kürəsindəki ildırım kimidir, lakin çılpaq gözlə çətinliklə görünür və çoxlu zəif təkanlar var".
Lakin, dəlillər inandırıcı olsa da, tək bir alətə əsaslanır. Üstəlik, ildırım boşalmaları ilə deyil, lazerlərlə qeyd etmək üçün nəzərdə tutulub və heç kim ildırımın özünü görməyib.
"Bu, təsadüfi bir kəşfdir - yaxınlıqda başqa bir şeyin baş verdiyini eşitmək və hər şey bunun Mars ildırımı olduğunu göstərir. Lakin nəticələri təsdiqləmək üçün yeni alətlər göndərilənə qədər düşünürəm ki, bəzi elm adamları hələ də bunun həqiqətən ildırım olub-olmadığı barədə mübahisə edəcəklər", deyə tədqiqatda iştirak etməyən Kardiff Universitetindən Daniel Mitçard AP-a verdiyi şərhdə bildirib.
Nəşr xatırladıb ki, ildırımın olması artıq Yupiter və Saturnda təsdiqlənib. Onların Marsda olması da çoxdan şübhə altına alınıb. Alimlər karbon qazı ilə zəngin olan Mars atmosferinin səsin çox hissəsini udur və bəzi təkanları çətinliklə hiss etmək olur.
Çaylda görə, Mars atmosferi Yer atmosferindən daha çox toz və qum hissəcikləri arasında təmasdan elektrik boşalmalarına və qığılcımlara meyllidir. Statikə bənzər bu cür kiçik və tez-tez boşalmalar həssas avadanlıqlar üçün problem yarada bilər.
Bunlar Perseverance roveri tərəfindən Marsdan ötürülən ilk səslər deyil. Yer sakinləri Mars səthində roverin təkərlərinin xırıltısını və artıq uçmayan Ingenuity dəstək helikopterinin pərlərinin vızıltısını eşidiblər.
Samir
