Bakı. Trend:
2026-cı il dövlət büdcəsi zərfinə daxil olan bir sıra qanunlardadəyişiklik edilməsi barədə qanun layihəsi Milli Məclisdəbirinci oxunuşda qəbul edilib.
Trend-inməlumatına görə, qanun layihəsi parlamentin bugünkü plenariclasında müzakirəyə çıxarılıb.
“Sosial sığorta haqqında” Qanunda dəyişiklik edilməsiüzrə
1. Sahibkarların sosial sığorta yükününoptimallaşdırılması istiqaməti üzrə
- Minimum aylıq əməkhaqqının 15 faizindən az 100 faizindən çoxolmamaq şərtilə fərdi sahibkarlar dövriyyədən 2% dərəcə ilə məcburidövlət sosial sığorta haqqı ödəyirlər;
- Kənd təsərrüfatı sahəsində mövcud rejim saxlanılır və dərəcələrqismən artırılır (5 ha-dək minimum əmək haqqının 5 faizi, 10 ha-dək7,5 faizi, 10 ha-dan çox olduqda 12,5 faizi);
- Fərqlənmə nişanı almaqla sərnişin daşıma fəaliyyəti üzrə mövcudrejim saxlanılır (minimum əmək haqqının 6 faizi);
- Sabit qəbz alan şəxslər üzrə mövcud rejim saxlanılır vədərəcələr qismən artırılır (minimum əmək haqqına tətbiq edilən3%-in 5%-ə, 5%-in isə 8%-ə qaldırılması, regional əmsallar tətbiqedilməklə);
- Vəkillər kollegiyasının üzvləri, sərbəst mediatorlar üzrəxərclər çıxılmaqla gəlirlərinin 10 faizi miqdarında ödənilən sosialsığorta haqqının dərəcəsi 10 faizdən 15 faizə artırılır.
2. Naxçıvan Muxtar Respublikasında ödənilən məcburidövlət sosial sığorta haqlarının subsidiyalaşdırılması istiqamətiüzrə
- Naxçıvan Muxtar Respublikasında sığortaedənlər tərəfindənişçilərə görə ödənilən məcburi dövlət sosial sığorta haqlarınınsubsidiyalaşdırılmasının yalnız qeyri-dövlət sektoruna aid edilən,Dövlət Statistika Komitəsi tərəfindən təsdiq edilmiş iqtisadifəaliyyət növləri təsnifatına uyğun olaraq bilavasitə istehsal, ocümlədən emal və hasilat (neft-qaz sahəsi istisna olmaqla)sahəsində fəaliyyət göstərən hüquqi və fiziki şəxslərə münasibətdətətbiq edilməsi və ilkin dövrdə tam şəkildə (100 faiz həcmində),növbəti illərdə isə qismən (illərə görə 80, 60 və 40 faiz həcmində)subsidiyalaşdırılması;
- Naxçıvan Muxtar Respublikasının rezidenti olan və qeyri-dövlətsektoruna aid edilən (neft-qaz, maliyyə və avtonəqliyyat vasitələriilə yükdaşıma sahələrində fəaliyyət göstərən, eləcə də dövlətbüdcəsinin vəsaiti hesabına malları (işləri və xidmətləri) təqdimedən podratçılar (Naxçıvan Muxtar Respublikasında istehsalfəaliyyətini həyata keçirən rezident podratçılar istisna olmaqla)sığortaedənlər tərəfindən özlərinə görə ödənilən məcburi dövlətsosial sığorta haqlarının 2036-cı il yanvarın 1-dək tam şəkildə tamşəkildə dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına subsidiyalaşdırılmasıtəklif edilir.
“Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi deputatınınstatusu haqqında”, “Hərbi qulluqçuların dövlət icbari şəxsisığortası haqqında”, “Məhkəmə və hüquq mühafizə orqanlarıişçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında”, “AzərbaycanRespublikasının diplomatik nümayəndəliklərində və konsulluqlarındaxidmət keçən diplomatik xidmət orqanı əməkdaşlarının dövlət icbarişəxsi sığortası haqqında” və “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarıhaqqında” qanunlarda dəyişiklik edilməsi üzrə
1. Hazırda icbari şəxsi sığorta vəsaitləri dövlət icbari şəxsisığorta ödənişlərinin verilməsi və qanunda göstərilən digəristiqamətlərlə yanaşı müharibə ilə əlaqədar əlilliyi müəyyənedilmiş şəxslərin və şəhid ailələrinin sosial müdafiəsi və sosialtəminatına da yönəldilir. Bu vəsaitin istifadə istiqamətigenişləndirilərək yalnız müharibə ilə əlaqədar əlilliyi müəyyənedilmiş şəxslərə deyil, əlilliyi olan bütün şəxslərə yönəldilməsitəklif edilir.
2. “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında” qanuna təklifolunan dəyişikliyə əsasən, dövlət icbari şəxsi sığorta vəsaitləriəlilliyi olan şəxslərin reabilitasiya vasitələri ilə təminedilməsinə də yönəldilə biləcək.
“Şəkərli diabet xəstəliyinə tutulmuş şəxslərə dövlətqayğısı haqqında”, “Hemofiliya və talassemiya irsi qanxəstəliklərinə düçar olmuş şəxslərə dövlət qayğısı haqqında”,“Dağınıq skleroz xəstəliyinə tutulmuş şəxslərə dövlət qayğısıhaqqında”, “Uşaqların icbari dispanserizasiyası haqqında”qanunlarda dəyişiklik edilməsi üzrə
1. Talassemiya irsi qan xəstəliyi olan şəxslərin dövlət tibbmüəssisələrində müayinə və müalicəsi dövlət büdcəsi vəsaitihesabına, hemofiliya irsi qan xəstəliyi olan şəxslərə münasibətdəisə icbari tibbi sığorta vəsaiti hesabına maliyyələşdiriləcək.
“Tibbi sığorta haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsiüzrə
1. Qeyri-formal məşğulluğun təsir dairəsinə düşən şəxslərsığortalıların ayrıca kateqoriyası olaraq müəyyən edilir, onlarsığortalı qismində özləri çıxış edəcəklər və onlar tərəfindənödənilməli olan icbari tibbi sığorta haqqının məbləğini müvafiqicra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) müəyyənedəcək.
2. Qeyri-dövlət sektoruna (neft-qaz sahəsi istisna olmaqla) aidedilən sığortaedənlərdə işləyən şəxslər üzrə əmək haqqının 2 500manatdan yuxarı hissəsi üzrə tibbi sığorta haqqı daha aşağı dərəcəilə müəyyən ediləcək:
- sığortalı tərəfindən işçinin əməkhaqqının 2500 manatadək olanhissəsindən 2 faiz, 2500 manatdan yuxarı olan hissəsindən 0,5faiz;
- sığortaolunan tərəfindən əməkhaqqının 2500 manatadək olanhissəsindən 2 faiz, 2500 manatdan yuxarı olan hissəsindən 0,5faiz.
3. Aksizli mallar üzrə hesablanmış aksiz məbləğinin icbari tibbisığorta fonduna ödənilən hissəsi, habelə yanacağa görə müəyyənedilmiş icbari tibbi sığorta haqqı ləğv ediləcək.
4. Siyahısı və illik xərci müvafiq icra hakimiyyəti orqanınınmüəyyən etdiyi orqan (qurum) tərəfindən təsdiq edilən səhiyyəsahəsində dövlət proqramları və tədbirləri icbari tibbi sığortafondunun vəsaitləri hesabına maliyyələşdiriləcək.
“İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəliklərinəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbarisığorta haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsi üzrə
1. Dövlət orqanlarında, bələdiyyələrdə, dövlət və ya bələdiyyəmülkiyyətində olan və ya paylarının (səhmlərinin) nəzarət zərfidövlətə və ya bələdiyyəyə məxsus olan hüquqi şəxslərdə, o cümlədəndövlət adından yaradılan publik hüquqi şəxslərdə və büdcətəşkilatlarında çalışan şəxslərin, habelə istehsalat təcrübəsi(təlimi) keçən tələbə və şagirdlərin, könüllülərin istehsalatdabədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əməkqabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığortası müvafiq icrahakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanda (qurumda) həyatakeçiriləcək. Qeyd olunan sığorta olunanların və sığortalılarınsığortaçıda (müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyiorqanda (qurumda) uçotu sığortalıların təqdim etdiyi məlumatlarəsasında aparılacaq.
2. Sığorta vəsaitləri sığorta olunanlara sığorta ödənişlərininverilməsi ilə yanaşı, əmək şəraitinin və əməyin mühafizəsisəviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə Dövlət Əməyin MühafizəsiFonduna ayırmalara, müəyyən edilən hallarda əlilliyi olan şəxslərinvə şəhid ailələrinin sosial müdafiəsi və sosial təminatı ilə bağlıtədbirlərin maliyyələşdirilməsinə, sığorta ehtiyatı fondununyaradılmasına və digər istiqamətlərə yönəldiləcək.
“Nağdsız hesablaşmalar haqqında” Qanunda dəyişiklikedilməsi üzrə
1. Vergi ödəyicisi olmayan fiziki şəxslərdən nağd qaydada satınalınan malların siyahısına tullantı yağlarının əlavə edilməsitəklif edilir.
“Dövlət rüsumu haqqında” Qanunda dəyişiklik edilməsiüzrə
1. Fiziki şəxs tərəfindən təqvim ili ərzində ölkəyə gətirilənbir ədəddən artıq istənilən mobil cihaza görə 100 manat məbləğində(hər biri üçün) dövlət rüsumu müəyyən ediləcək. Bu halda fizikişəxs tərəfindən şəxsi istehlak üçün ölkəyə gətirilən mobilcihazların qeydiyyata alınmasına görə tutulan dövlət rüsumları(mobil cihazın dəyərinə əsasən müəyyən olunan dövlət rüsumları)tətbiq olunacaq.
“Gömrük tarifi haqqında” Qanunda dəyişiklik edilməsiüzrə
1. Gömrük rüsumlarından azad etmə hallarının dahadəqiq tənzimlənməsi, yeni azadetmə hallarının müəyyənolunması
Yeni azad olmalara aiddir:
- müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan(qurum), Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğunun verdiyitəsdiqedici sənəd əsasında müdafiə və dövlət təhlükəsizliyiməqsədləri üçün istifadə olunan bütün növ texnika və texnikivasitələrin, onların ehtiyat hissələrinin, xüsusi proqramtəminatlarının və silah-sursatın idxalı;
- müvafiq təsdiqedici sənəd əsasında hüquqi şəxslər tərəfindənistehsal məqsədilə yük avtomobillərinin ehtiyat hissələrinin(2026-cı il yanvarın 1-dən 7 il müddətinə) idxalı. Qeyd etməklazımdır ki, Vergi Məcəlləsinə təklif olunan dəyişikliyə əsasənAzərbaycan Respublikasının ərazisində istehsal olunan yükavtomobillərinin satışı və onların ehtiyat hissələrinin idxalı eynimüddətə ƏDV-dən azad olunur.
- Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsi ilə Naxçıvan MuxtarRespublikasında fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektlərinə vergigüzəştlərinin verilməsinin və “Sosial sığorta haqqında” NaxçıvanMuxtar Respublikasında ödənilən məcburi dövlət sosial sığortahaqlarının subsidiyalaşdırılmasının davamı olaraq 2026-cı ilyanvarın 1-dən 10 il müddətinə:
- müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanın(qurumun) yaratdığı və Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisindəyerləşən sənaye, yaxud texnologiyalar parklarının rezidenti olanhüquqi şəxslər və fərdi sahibkarlar tərəfindən müvafiq təsdiqedicisənəd əsasında istehsal, elmi-tədqiqat və təcrübə-konstruktorişlərinin görülməsi məqsədilə xammal və materialların idxalı;
- Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisində yerləşən sənayeməhəllələrinin rezidenti olan hüquqi şəxslər və fərdi sahibkarlartərəfindən müvafiq təsdiqedici sənəd əsasında istehsal məqsədilətexnikanın, texnoloji avadanlıqların və qurğuların, habelə xammalvə materialların idxalı;
- investisiya təşviqi sənədini almış Naxçıvan MuxtarRespublikasının rezidenti olan hüquqi şəxslər və fərdi sahibkarlartərəfindən müvafiq təsdiqedici sənəd əsasında istehsal vəxidmətlərin göstərilməsi (işlərin görülməsi) məqsədilə xammal vəmaterialların idxalı.
“Sığorta fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan RespublikasınınQanununda dəyişiklik üzrə
1. Dəyişiklik “Sığorta fəaliyyəti haqqında” qanununmüddəalarının “İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəliklərinəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbarisığorta haqqında” qanunun 2-1.1-ci maddəsində nəzərdə tutulanmünasibətlərə şamil olunmaması məqsədilə hazırlanlb. Həmin maddədövlət orqanlarında, bələdiyyələrdə, dövlət və ya bələdiyyəmülkiyyətində olan və ya paylarının (səhmlərinin) nəzarət zərfidövlətə və ya bələdiyyəyə məxsus olan hüquqi şəxslərdə, o cümlədəndövlət adından yaradılan publik hüquqi şəxslərdə və büdcətəşkilatlarında çalışan şəxslərin, habelə istehsalat təcrübəsi(təlimi) keçən tələbə və şagirdlərin, könüllü fəaliyyətiniştirakçısı olan könüllülərin müvafiq icra hakimiyyəti orqanınınmüəyyən etdiyi orqanda (qurumda) icbari sığorta olunmasını nəzərdətutur.
