Məlum olduğu kimi, cari ildə büdcə qaydasının fəlsəfəsində dəyişiklik edilib. Qaydanın birinci göstəricisi olan icmal büdcənin qeyri-neft baza kəsirinin qeyri-neft ÜDM-ə nisbəti hesablamalarımıza əsasən, müvafiq hüquqi aktların göstəricilərindən bir qədər çoxdur. Hesab edirik ki, Qaydada aparılmış dəyişikliklər həmin hüquqi aktlara yenidən baxılmanı zəruri edir.
Musavat.com-un xəbərinə görə, bunu parlamentdəki büdcə müzakirələri zamanı Hesablama Palatasının sədri Vüqar Gülməmmədov deyib.
Palata sədrinin sözlərinə görə, Qaydanın digər göstəricisi olan dövlət borcunun ÜDM-ə nisbəti təsbit edilən hədəflər çərçivəsindədir:
“Təbii resursdan əldə edilən gəlirlərə qənaət və xərclərin optimallaşdırılması fiskal intizamın gücləndirilməsini tələb edir. Bu əsasda hesab edirik ki, vacib olan fiskal intizamı təmin edən büdcə qaydasının zamanla sərtləşdirilməsi gücləndirilməsidir.
Mövcud qayda daha çox qeyri-neft ÜDM-nin həcminə və nominal artımına, habelə qeyri-neft gəlirinin artımına köklənmiş formada müsbət nəticələr verir”.
V.Gülməmmədov əlavə edib ki, növbəti il üçün real artım tempi 2,9%, nominal həcmi 134,1 mlrd. manat olmaqla tarixən ən böyük həcmdə ümumi daxili məhsul və onun 28,6% nisbəti ilə ölçülən dövlət büdcəsi gəlirləri, 33,4% nisbəti ilə ölçülən icmal büdcə gəlirləri proqnozlaşdırılıb:
“Növbəti ildə iqtisadi artımın tamamilə qeyri neft-qaz sektoru hesabına təmin ediləcəyi nəzərdə tutulur. Növbəti il üçün tərtib edilmiş proqnozlar Strategiyada müəyyənləşdirilmiş 2021-ci ilə nisbətən 2026-cı ildə iqtisadiyyatın 1,2 dəfə, o cümlədən qeyri neft-qaz iqtisadiyyatının 1,3 dəfə artması hədəfləri ilə uyğunluq təşkil edir.
Bu göstəricilər üzrə Strategiyaya uyğunluğun əsasən nəqliyyat, tikinti, informasiya və rabitə hesabına təmin ediləcəyi proqnozlaşdırılır”.
Palata sədri bildirib ki, 2026-cı ilin dövlət büdcəsinin layihəsi üzrə təqdim olunan sənədlərdə bəzi yeniliklər tətbiq edilib, məlumatlılığın yüksəldilməsi istiqamətində müəyyən addımlar atılıb:
“Layihə ilə birlikdə təqdim olunan sənədlərə ortamüddətli xərclər çərçivəsi ilə bağlı ümumi məlumatlar, habelə qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş dəyişikliklərin layihələri daxil edilib, dövlət büdcəsi xərclərinin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri ilə uyğunluğu barədə məlumatlılıq genişləndirilib.
Bununla yanaşı, hesab edirik ki, qarşıdakı illərdə fiskal diaqnostika alətlərinin tələbləri də nəzərə alınmaqla “Büdcə zərfi”nə daxil olan məlumatların siyahısının, çeşidinin və keyfiyyətinin artırılması, maliyyə məlumatlarının qeyri-maliyyə məlumatları ilə müşayiət edilməsi üçün addımların atılmasına zərurət var”.
Fiskal risklərdən bəhs edən Palata rəhbəri qeyd edib ki, qanun layihəsinə dair İzahatda fiskal risk kimi qiymətləndirilən amillərin tərkibi genişləndirilib, əvvəlki ildən fərqli olaraq, xarici iqtisadi mühit və ticarət tarifləri, eləcə də dayanıqlı pensiya təminatı sisteminin formalaşdırılması ilə bağlı çağırışlar da fiskal risklər olaraq göstərilib:
“Biz bu riskləri bölüşürük. Eyni zamanda, “Büdcə zərfi”ndə yalnız neftin qiyməti üzrə ssenarilər əsasında fiskal parametrlər şərh edilmiş, iqtisadiyyatın qeyri neft-qaz sektoru, eləcə də inflyasiya üzrə risklər və ssenarilər barədə açıqlamalar verilməsini təklif edirik”.
E.Paşasoy,
Musavat.com
