Demokrat.az saytından alınan məlumata görə, ain.az bildirir.
Azərbaycan artıq Çinin yeni HQ-9BE uzaqmənzilli hava hücumundan müdafiə sisteminin dördüncü operatoruna çevrilib. Bu, Bakıda keçiriləcək hərbi paradın hazırlıqları zamanı sızdırılmış video görüntülərdə əks olunub.Rikardo JR tərəfindən 2025-ci il noyabrın 4-də yayılan məlumata əsasən, Bakıda keçiriləcək yaxınlaşan hərbi paradın gecə vaxtı aparılan hazırlıqları zamanı çəkilmiş videoda ən azı iki HQ-9BE raket buraxılış qurğusu (TEL) qeydə alınıb. Bu, Azərbaycanın Çin istehsalı olan uzaqmənzilli zenit-raket sistemini əldə etdiyini təsdiqləyir. Bununla da Azərbaycan HQ-9BE sisteminin Mərakeş, Pakistan və Misirdən sonra dördüncü təsdiqlənmiş operatoru olub. Sistemin görünməsi ən azı bir tam batareyanın təqdimata və mümkün döyüş istifadəsinə hazır olduğunu göstərir. Bu sistemlərin Azərbaycanın S-300PMU-2 bölmələrini əvəzləməsi və ya tamamlaması gözlənilir ki, bu da hədəf məsafəsini artıracaq və ölkənin uzaqmənzilli hava müdafiəsini gücləndirəcək.HQ-9BE Çinin HQ-9 hava hücumundan müdafiə sisteminin ən yeni ixrac variantıdır və 1.000 kilometrədək məsafədə müxtəlif hava hədəflərini, təyyarələri, qanadlı raketləri, “hava-yer” raketlərini və taktiki ballistik raketləri məhv edə bilir.HQ-9BE, həmçinin FD-2000 adı ilə tanınan, Çinin HQ-9 sisteminin ən yeni ixrac versiyasıdır. Bu sistem müxtəlif növ hava hədəflərini, o cümlədən təyyarələri, qanadlı raketləri, “hava-yer” raketlərini və taktiki ballistik raketləri 1.000 kilometrədək məsafədə aşkar edib məhv etmək üçün nəzərdə tutulub. Onun əməliyyat məsafəsi 250 kilometrədəkdir, müxtəlif bucaq altında trayektoriya məsafəsi (slant range) 5-260 kilometr arasında dəyişir, maksimal uçuş hündürlüyü isə 50 kilometrdir. Raketin sürəti “Mach 4”dən artıqdır, yarımaktiv radar idarəetmə sistemi və məlumat ötürmə bağlantısı (datalink) ilə dəqiqliyi təmin edir. Hər bir buraxılış qurğusu eyni vaxtda 8 hədəfi vurmaq üçün 16 raketə rəhbərlik edə bilir. HQ-9BE-nin güclü radioelektron qarşıdurma şəraitində davamlı işləmə qabiliyyəti var. Sistem həmçinin digər hava hücumundan müdafiə vasitələrinə komanda verərək çoxtəbəqəli hava hücumundan müdafiə sistemi yarada bilir və bu sistem daxilində həm önləyici, həm də idarəedici platforma funksiyasını yerinə yetirir.Buraxıcı və yardımçı maşınlar “Taian Special Vehicle Company” şirkətinin TA580/TAS5380 8×8 ağır təkərli şassi bazasında hazırlanıb. Platforma 20 ton daşıma qabiliyyətinə malikdir, uzunluğu 11 metr, eni 3 metr, hündürlüyü 3 metrdir və 517 at gücündə turbo dizel “Deutz” mühərriki ilə təchiz olunub. O, 800 kilometr əməliyyat məsafəsi və 80 km/saat maksimal yol sürəti təmin edir. Hər bir buraxılış qurğusu 4 ədəd şaquli şəkildə buraxılan raket daşıyır, soyuq start texnologiyasından istifadə edir və 360 dərəcə əhatə dairəsinə malikdir. TA5382 kimi variantlar ikili kabinəyə malikdir və WM-80 və ya WM-120 raket sistemlərini daşıya bilir. TA5501 adlı 10×10 versiyası isə daha çox sabitlik və yükqaldırma qabiliyyəti təklif edir. Bu şassi ailəsinin vahidliyi logistik prosesləri sadələşdirir, bölmələr arasında standartlaşdırmanı təmin edir və sistemlərin tez bir zamanda yerdəyişməsini mümkün edir.HQ-9BE ilk dəfə beynəlxalq səviyyədə IDEX 2025 sərgisində (Əbu-Dabi) təqdim olunub. Çin müdafiə şirkətləri “Norinco” və CATIC tərəfindən nümayiş etdirilən sistemin modulyar quruluşu, uzun məsafəli imkanları və elektron mühitdə davamlılığı bir çox regionların marağına səbəb olub. HQ-9BE ixrac üçün “China Precision Machinery Import-Export Corporation” (CPMIEC) tərəfindən hazırlanıb və bu, Çinin müdafiə sənayesi ixrac strategiyasının bir hissəsidir. O, daha öncəki FD-2000 və FD-2000B versiyalarının davamıdır, həmin modellər 125-250 kilometr arası ixrac məsafəsinə malik idi. Hər bir HQ-9BE alayı təxminən 1,5 milyard ABŞ dollarına başa gəlir ki, bu da ABŞ istehsalı “Patriot” və ya Rusiya istehsalı S-400 sistemlərindən daha ucuzdur, lakin oxşar texniki göstəriciləri təklif edir və siyasi məhdudiyyətlər olmadan satılır. Bu səbəbdən HQ-9BE hava hücumundan müdafiə infrastrukturunu müasirləşdirmək istəyən ölkələr üçün getdikcə daha cəlbedici seçimə çevrilir.Pakistanda HQ-9BE çoxtəbəqəli hava hücumundan müdafiə sisteminin uzaqmənzilli təbəqəsini təşkil edir və HQ-16FE və LY-80 sistemləri ilə birlikdə fəaliyyət göstərir. Onun yerləşdirilməsi Pakistanın hava hədəflərini sərhədlərindən kənarda aşkarlamaq və məhv etmək imkanlarını artırıb, İslamabad və Ravalpindi yaxınlığındakı əsas obyektləri qoruyur. Misir 2025-ci ilin iyul ayında HQ-9B variantını rəsmi olaraq hava müdafiə şəbəkəsinə inteqrasiya etdiyini təsdiqlədi, bu sistem Süveyş kanalı və Qırmızı dəniz istiqamətlərini qoruyur və Rusiya istehsalı olan “Tor-M2”, “Buk-M2”, eləcə də Almaniyanın IRIS-T SLM sistemləri ilə yanaşı fəaliyyət göstərir. Mərakeş 2016-cı ildə alınan dörd FD-2000B batareyasını 2020-ci ilə qədər qəbul edib. Azərbaycanın bu sistemi əldə etməsi HQ-9BE-nin ixrac coğrafiyasını Cənubi Qafqaza qədər genişləndirir, bu da Çinin regiona ilk uzaqmənzilli raket satışı kimi tarixə düşür və regional hava hücumundan müdafiə balansına potensial təsir göstərə bilər.Azərbaycan üçün HQ-9BE uzaqmənzilli müdafiə qabiliyyətini təmin edir, Bakının, Xəzər sahillərinin və strateji enerji infrastrukturlarının hava hücumundan müdafiəsini gücləndirir. Mövcud “Buk-MB” və “Tor-M2KM” sistemləri ilə inteqrasiya olunaraq müxtəlif hündürlük və məsafələrdə təhdidlərə qarşı çoxtəbəqəli müdafiə arxitekturası yaradır. “Taian” şassisinin yüksək mobilliyi sistemin tez yerini dəyişməsinə, hədəfdən yayınmasına və fərqli müdafiə zonalarına çevik şəkildə yerləşdirilməsinə şərait yaradır. Sistemin çoxhədəfli müdafiə qabiliyyəti eyni vaxtda pilotlu təyyarələrə, pilotsuz uçuş aparatlarına və raket hücumlarına qarşı müdafiəni təmin edir. Radioelektron əks-təsir (ECCM) sistemi isə mürəkkəb radioelektron mühitdə dayanıqlılığı artırır. HQ-9BE-nin məsafə və yüksəklik imkanları regiondakı əksər sistemləri üstələyir və köhnə S-300 elementlərinin yerini tuta, eyni zamanda mövcud komanda mərkəzləri ilə uyğun fəaliyyət göstərə bilər. Bu xüsusiyyətlər Azərbaycanın hava məkanının müdafiəsində daha müstəqil və çevik olmağa yönəldiyini göstərir.HQ-9BE sisteminin qısa müddətdə dörd ölkə tərəfindən qəbul edilməsi Çinin yüksək texnologiyalı raket ixracındakı artan təsirini nümayiş etdirir. Mərakeş, Pakistan, Misir və indi də Azərbaycan bu sistemi çoxtəbəqəli hava hücumundan müdafiə strukturlarının üst təbəqəsinə inteqrasiya ediblər. Sistem iki mərhələli bərk yanacaqlı raket, “Mach 4+” sürət, 50 km hündürlükdə hədəf imkanı və 260 km müxtəlif bucaq altında trayektoriya məsafəsi ilə xarakterizə olunur. Standart atəş bölməsi komanda, radar, enerji təchizatı və buraxılış maşınlarından ibarətdir və bu bölmələr tez yerləşdirilib yenidən köçürülə bilir. HQ-9BE həm Çin radar və idarəetmə texnologiyalarını, həm də Rusiya istehsalı S-300 və ABŞ istehsalı “Patriot” sistemlərindən ilham alınan dizayn elementlərini birləşdirir. Sistem hələ döyüş şəraitində istifadə olunmasa da, onun operator ölkələrinin artması, geniş texniki imkanları və təxminən 1,5 milyard dollarlıq alay səviyyəsində qiyməti göstərir ki, HQ-9BE Qərb təchizatçılarından asılı olmadan etibarlı uzaqmənzilli hava hücumundan müdafiə sistemi axtaran ölkələr arasında populyarlıq qazanmaqdadır. (Ordu.az)
Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün ain.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
