AZ

ABŞ-ın eks vitse-prezidenti Dik Çeyni 84 yaşında vəfat edib

Amerika mediasının məlumatına görə, ABŞ-ın keçmiş vitse-prezidenti Dik Çeyni 84 yaşında vəfat edib. Çeyni Corc Buş administrasiyasında 2001-ci ildən 2009-cu ilə qədər ABŞ vitse-prezidenti vəzifəsində çalışıb və dövrünün Respublikaçılar Partiyasının ən nüfuzlu şəxslərindən biri hesab olunurdu. O, sətəlcəm və ürək çatışmazlığından vəfat edib.

Çeyni 2000-ci illərin əvvəllərində Amerikanın xarici siyasətində əsas fiqur olub, ABŞ-ın İraq və Əfqanıstandakı hərbi kampaniyalarını fəal şəkildə dəstəkləyib və milli təhlükəsizlik məsələlərində təsirli bir səs olaraq qalıb.

2007-ci ildə Çeyni ABŞ-ın Türkiyə ilə Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşdırılmasına kömək etməyə hazır olduğunu bir daha təsdiqləyib. Daha əvvəl, Konqresdə xidmət edərkən Çeyni iki dəfə "erməni soyqırımı"nı tanıyan qətnamələrə qarşı səs verib və bu, ABŞ-dakı erməni diasporasının qarışıq reaksiyalarına səbəb olub.

Dik Çeyninin Azərbaycanla uzun illər ərzində qurulan və həm biznes fəaliyyətini, həm də dövlət qulluğunu əhatə edən davamlı və çoxşaxəli əlaqələri var idi. Bu münasibətlər əsasən enerji maraqları və geosiyasət üzərində cəmləşmişdi.

1990-cı illərdə Halliburton şirkətinin baş direktoru kimi Çeyninin Azərbaycandakı neft layihələrində iştirakı var idi. Daha sonra vitse-prezident kimi o, Bakıda neft şirkətləri (BP, Chevron) ilə görüşlərdə iştirak etmişdir.

Siyasi lobbiçilik: O, 907-ci maddəyə (Ermənistanın blokadası səbəbindən Azərbaycana yardımı məhdudlaşdıran qanun) qarşı çıxmış və bunu "ciddi səhv" adlandırmışdır. O, ABŞ-Azərbaycan Ticarət Palatasının Fərqlənən Direktorlar Şurasında çalışmışdır.Diplomatik səfərlər və geosiyasət: O, Gürcüstandakı münaqişədən sonra ABŞ tərəfdaşlarını dəstəkləmək üçün 2008-ci ilin sentyabrında Bakıya səfər etmişdi. O, ABŞ-ın Azərbaycanın təhlükəsizliyinə "dərin marağını" bəyan etmişdi. Strateji tərəfdaşlığa baxmayaraq, Çeyninin 2008-ci il səfəri "soyuq" kimi təsvir edilmişdi.

Dik Çeyninin 2008-ci ilin sentyabr ayında Bakıya səfəri bu əlaqələrin mühüm ictimai təsdiqi idi.

Bu səfər 2008-ci ilin avqust ayında Gürcüstanda baş verən müharibədən dərhal sonra baş tutdu və Çeyninin ABŞ müttəfiqlərinə dəstəyi nümayiş etdirmək və Rusiyanın təsirini məhdudlaşdırmaq məqsədi daşıyan keçmiş Sovet İttifaqına turunun bir hissəsi idi.

Bakıda Çeyninin Prezident İlham Əliyevlə görüşü oldu. O, Prezident Buşdan ABŞ-ın Azərbaycanın rifahı və təhlükəsizliyinə "dərin və davamlı marağı" barədə mesaj çatdırdı. Onun missiyası strateji tərəfdaşlığı gücləndirmək idi, lakin Rusiya tərəfindən enerji resurslarına çıxışı təmin etmək cəhdi kimi şübhə ilə qarşılandı.

Dik Çeyninin Azərbaycanla əlaqələri biznes, siyasət və strateji maraqların bir-birinə qarışmasının klassik nümunəsini təmsil edir. Enerji şirkətləri üçün lobbiçilikdən tutmuş iki ölkəni bir-birinə yaxınlaşdırmaq üçün diplomatik səylərə qədər onun işi 1990-cı və 2000-ci illərdə ABŞ-Azərbaycan münasibətlərinin inkişafına əhəmiyyətli təsir göstərmişdir.

Seçilən
43
anspress.com

1Mənbələr