Rəsmi məlumatlara görə, Qazaxıstanda hər il 18 milyon tondan çox neft emal edilir. Analitiklər qeyd edirlər ki, bu məbləğ ölkə vətəndaşlarının sayına bölünsə, hər vətəndaşa 90 min təngə (təxminən $165) düşür.
Bu məbləğ uşaqların Milli Fonddan aldıqları məbləğdən ($110) daha çoxdur. Analitiklərin fikrincə, bu, neft hasilatı şirkətləri tərəfindən Qazaxıstan vətəndaşlarına verilən gizli təbii rentadır.
Hazırda Qazaxıstandakı 3 neft emalı zavodu (NEZ) maksimum gücü ilə işləyir ki, bu da dünya miqyasında rast gəlinməyən bir vəziyyətdir. Bununla yanaşı, qıtlığa aparan digər əsas amillər də mövcuddur: Əhalinin artması və vətəndaşların rifah səviyyəsinin yüksəlməsi; Avtomobil alışı və Yanacaq-Sürtkü Materiallarının (YSM) istehlakının artması (turizmin inkişafı, aviasiya uçuşlarının çoxalması); Benzin və dizel yanacağının ucuzluğu səbəbindən ixrac qadağalarına baxmayaraq, bu yanacaqların qonşu ölkələrə "sızması".
Analitiklər qətiyyətlə bildirirlər: "Belə şəraitdə qıtlıq qaçılmazdır! Əgər YSM qiymətlərinin dövlət tənzimlənməsi davam edərsə, gələn il yanacaqdoldurma məntəqələrində uzun növbələr gözləyin."
