Türkiyə artıq yeni nəsil əsas döyüş tanklarını tam müstəqilşəkildə layihələndirən və seriya ilə istehsal edən dövlətlərin elitklubunda artıq özünə stabil yer etmiş ölkədir.
Ankarada keçirilən təntənəli mərasimdə Prezident Rəcəb TayyibƏrdoğan "Altay" tanklarının seriya istehsalına başlanıldığınıbəyanladı, "BMC Defense" korporasiyasına məxsus zavodun açılışınıetdi. O zaman səslənən bir cümlə yeni dövrün simvoluna çevrildi:“Biz elə bir Türkiyə qururuq ki, onun ardınca gedirlər - yoxsabaşqalarının ardınca gedən Türkiyə yox”.
Bu sözlər sadəcə ritorika deyildi. Onlar iyirmi illik texnolojivə siyasi mübarizənin nəticəsi idi. Türkiyə bu illər ərzindəaddım-addım Qərb təchizatçılarından asılılıqdan qurtulmuş,embarqoları, bürokratik baryerləri və açıq sabotajları dəfetmişdi.
"Altay" tankının yaradılması MITÜP - “Milli Tank Üretim Projesi”(Milli Tank İstehsalı Layihəsi) proqramının zirvəsinə çevrildi.2000-ci illərin əvvəllərində bu layihənin başlanması daha çoxiddialı bəyanat kimi görünürdü. Fəqət bu gün o, Avrasiyasənayesinin əsas sütunlarından birinə, regional hərbi balansın yeniarxitekturasını formalaşdıran strateji layihəyə çevrilib.
İyirmi il əvvəl Türkiyə zirehli texnikanın demək olar ki, bütünkomponentlərini idxal edirdi. Bu gün isə Türkiyə Müdafiə Sənayesiİdarəsinin (SSB) məlumatına görə, ağır silah istehsalındalokallaşma səviyyəsi 70 faizi ötüb. Bu göstərici xüsusilə 2019-cuildə Almaniya və ABŞ tərəfindən mühərriklər, transmissiyalar vəidarəetmə sistemlərinin ixracına qoyulmuş məhdudiyyətlər fonundamühüm əhəmiyyət daşıyır.
Məhz o zaman Ankara tam texnoloji müstəqillik kursuna keçdi."BMC Power" konsorsiumu çərçivəsində ilk yerli mühərrik - 1500 atgücünə malik, 12 silindrli V-tipli turbo dizel BATU yaradıldı. O,"Altay" tankları və "Altuğ" zirehli transportyorları üçün nəzərdətutulub. Sınaqlar 2022-ci ildə uğurla başa çatıb, seriyasertifikasiyası isə 2026-cı ilə planlaşdırılır.
Hazırda "Altay T1" tankları müvəqqəti olaraq Cənubi Koreyanın"Doosan DV27K" mühərrikləri və "S&T Dynamics EST15K"transmissiyası ilə təchiz olunur. Bu “ikili kontur” istehsal modelizərurətdən doğsa da, strateji baxımdan düzgün qərardır - istehsalındayanmasına imkan vermir.
"Altay" 3+ nəsil əsas döyüş tankı sinfinə aiddir. 65 tonağırlığında olan tank 120 millimetrlik L55 lüləsiz top iləsilahlanıb. Bu top MKE Inc. şirkəti tərəfindən istehsal olunur vəNATO standartlı sursatlarla, o cümlədən Türkiyənin idarəolunanTANOK raketi ilə tam uyğundur.
Tank "Aselsan" şirkətinin "Volkan-II" atəşə nəzarət sistemi ilətəchiz edilib. Bu sistem istənilən hava şəraitində və hərəkətzamanı yüksək dəqiqliklə atəş açmağa imkan verir, hədəfi avtomatikizləyir. Zireh sistemi modulyar prinsip üzrə hazırlanıb -"Roketsan" şirkətinin kompozit zireh blokları asanlıqla dəyişdiriləvə ya yenilənə bilər.
Tankın müdafiə kompleksinə İsrailin "Trophy" sisteminə bənzər"Akkor" aktiv qoruma sistemi daxildir. O, yaxınlaşan raket vəmərmiləri havada məhv edə bilir. Termal kameralar, lazerməsafəölçənlər, rəqəmsal naviqasiya, peyk rabitəsi və “özünkü–yad”tanıma sistemi "Altay"ı tam rəqəmsal döyüş sahəsinin tərkibhissəsinə çevirir.
Seriya istehsalı BMC Savunma Sanayi A.Ş.-yə məxsus 63 minkvadratmetrlik sahədə qurulub. Burada hər ay 8 "Altay" tankı və 10"Altuğ" zirehli maşını istehsal olunacaq.
Bir "Altay" tankının qiyməti təxminən 5,5 milyon dollardır - bu,ABŞ-ın "Abrams M1A2 SEP v3" (8,2 milyon dollar), AlmaniyanınLeopard 2A7+ (6,7 milyon dollar) və xüsusilə Fransanın "LeclercXLR" (10 milyon avro) modellərindən xeyli ucuzdur. Buna baxmayaraq,"Altay" döyüş keyfiyyətlərinə görə dünyanın ilk beş modelindənbiridir.
BMC və SSB-nin planlarına görə, ilkin mərhələdə Türkiyə ordusuüçün 250 tank istehsal ediləcək, sonra illik buraxılış həcmi 100vahidə çatdırılacaq. Hərbi ekspertlərin hesablamalarına əsasən,Türkiyə ordusunun tam modernləşdirilməsi üçün ümumilikdə 1000–1200"Altay" tankına ehtiyac var. Onlar köhnə M48 və M60 modelləriniəvəzləyəcək.
"Altay"ın seriya istehsalının başlanması regiondakı gücbalansını dəyişdi. Əsas döyüş tankları istehsal edən ölkələrinbarmaqla sayıldığı dünyada Ankara artıq təkcə alıcı deyil, həm dətexnoloji güc ixrac edən dövlətə çevrildi.
2025-ci ilə qədər əsas döyüş tankı (MBT) layihəsinə malik cəmidoqquz ölkə var idi - ABŞ, Almaniya, Fransa, Böyük Britaniya,İsrail, Rusiya, Cənubi Koreya, Çin, Hindistan və Yaponiya. İndi busiyahıya Türkiyə də daxil oldu. Bu, sadəcə prestij deyil. Bu, təsirgücünün yeni formatıdır: Türkiyə artıq lisenziya alan deyil, həllərixrac edən dövlətdir.
NATO səviyyəsində "Altay"ın meydana çıxması alyansın cənubcinahını gücləndirdi. Türkiyə tam NATO standartlarına uyğun, lakinABŞ və Almaniya təchizatından asılı olmayan müasir tank əldə etdi.Bu, Ankaraya Suriyadan Qafqaza, İraqdan Şərqi Aralıq dənizinə qədəröz regional maraqları çərçivəsində müstəqil hərəkət etməyə imkanverir.
"Altay" paradoksu ondadır ki, o, həm inteqrasiya, həm dəmüstəqillik tendensiyalarını birləşdirir. Formal olaraq o, NATOstandartlarına uyğunlaşdırılıb, amma mahiyyətcə Türkiyənin suverenhərbi-sənaye yoluna atılmış addımdır. 2019-cu ildə Türkiyənin F-35proqramından çıxarılmasından sonra Ankara strateji nəticə çıxardı:Qərbdən texnoloji asılılıq müdafiə qabiliyyəti üçün riskdir. Ovaxtdan bəri "Bayraktar TB2", "Kızılelma", "Kaan" və "Altay" kimibütün əsas layihələr “milli nüvə” prinsipi üzrə inkişafetdirilir.
SSB-nin məlumatına görə, hazırda Türkiyə müdafiə sənayesinin 78faizi daxildə istehsal olunur, 2025-ci ildə müdafiətexnologiyalarının ixracı 6,3 milyard dolları ötüb - bu, ötən illəmüqayisədə 29 faiz artım deməkdir.
Türkiyə "Altay" layihəsini yalnız daxili deyil, həm də xaricisiyasətin aləti kimi görür. Qətər, Pakistan, Malayziya vəAzərbaycanla ixrac danışıqları aparılır. Qətər üçün - artıq Türkiyəistehsalı olan PUA və zirehli texnika alan bir tərəfdaş kimi -"Altay" əməkdaşlığın məntiqi davamı ola bilər. Bu, həm yarımadanınmüdafiəsini gücləndirəcək, həm də Dohanın Qərb təchizatçılarındanasılılığını azaldacaq.
Pakistan "Altay" tankını Çinin VT-4 modelinə alternativ kimiqiymətləndirir. Çünki həmin tankların istismarı və ehtiyathissələrinin tədarükü ilə bağlı problemlər mövcuddur. Ankara isəİslamabada montajın lokallaşdırılmasını və texnologiyanın birhissəsinin ötürülməsini təklif etməyə hazırdır ki, bu dasövdələşməni xüsusilə cəlbedici edir.
Azərbaycan üçün isə "Altay"ın alınması texniki deyil, stratejiməsələdir - bu, hərbi qardaşlığın rəmzidir. Ekipajların birgəhazırlığı və tankların ortaq istismarı vahid döyüş mühitiniyaradır. Burada rabitə, idarəetmə və döyüş standartları taminteqrasiya olunmuş şəkildə fəaliyyət göstərir.
"Altay"ın yaradılması yalnız konstruktorların uğuru deyil,sistemli yanaşmanın qələbəsidir. Türkiyə bu layihə ilə tam vertikalinteqrasiya olunmuş bir ekosistem qurdu: Aselsan - elektronika vəoptika, Roketsan - zireh və ballistik müdafiə, MKEK - silahsistemləri, Havelsan - proqram təminatı, BMC - platforma vəistehsal.
Bu sintez Türkiyəni “yığma format"dan “layihə formatı"na keçirdi- artıq hər bir detal ölkə daxilində istehsal olunur. "Altay" Qərbmodellərinin surəti deyil, o, Yaxın Şərq və Qafqaz döyüş teatrınınreallıqlarına uyğunlaşdırılıb: isti iqlim, tozlu şərait, dağlıqrelyef və yüksək mina təhlükəsi.
"Altay" Türkiyənin “Fırat Qalxanı”, “Zeytun budağı” və “Sülhçeşməsi” əməliyyatlarında topladığı döyüş təcrübəsinin mühəndiscavabıdır. Bu əməliyyatlar göstərdi ki, NATO-nun yüksəktexnologiyalı texnikası belə, yerli şəraitə uyğunlaşdırılmadan tameffektiv ola bilmir.
"Altay"ın səhnəyə çıxışı dünyada fərqli reaksiyalar doğurdu.Vaşinqtonda - ehtiyatlı narahatlıq: Türkiyə müdafiə sənayesi artıqhəddindən çox müstəqildir. Moskvada - ikili hisslər: bir tərəfdən,Ankara silah ixracında, xüsusilə Asiya və Afrikada rəqibə çevrilir;digər tərəfdən isə Türkiyə antirusiya koalisiyasına qoşulmur vəağır texnikanı Ukraynaya vermir, bu da balansı qoruyur.
"Altay"ın Kiyevə satılması nəzəri cəhətdən mümkündür, lakinpraktik baxımdan ehtimal azdır. Ankara anlayır ki, belə bir addımRusiyanın sərt cavabını doğurar - enerji və turizm sahəsindəməhdudiyyətlər daxil olmaqla. Türkiyə incə oyun aparır: UkraynayaPUA və zirehli texnika satır, amma “qırmızı xətt” olan ağırtankların tədarükündən çəkinir.
Texniki baxımdan "Altay" öz sinfinin ən yaxşı modelləri iləbərabər səviyyədədir:
"Leopard 2A7+" - dəqiqliyin və optikanınetalonu, amma ixracı məhduddur və Berlinin lisenziya siyasətindənasılıdır.
"Abrams M1A2 SEP v3" - güclü, amma ağır vəlogistik baxımdan çətindir.
"Merkava Mk4" - sırf İsrail iqliminəuyğunlaşdırılmış modeldir, geniş ixrac olunmur.
"K2 Black Panther" - texnoloji baxımdan yaxın,lakin çox bahadır (təxminən 9 milyon dollar).
"Altay" daha ucuzdur, daha geniş şəraitlərdə işləməyəuyğunlaşdırılıb, xidməti sadədir və NATO standartları ilə tamuzlaşır. Asiya, Afrika və Qafqaz ölkələri üçün bu, qiymət, müdafiəsəviyyəsi və texnoloji müstəqilliyin ideal nisbətidir.
2025-ci ildə Türkiyə müdafiə sənayesi ölkə iqtisadiyyatının əsasinkişaf mühərriklərindən birinə çevrildi. Müdafiə sənayesininÜDM-də payı 1,9 faizə çatdı. Silah ixracı hər il 20–25 faiz artır,bu sektorda 90 mindən çox insan çalışır.
"Altay" istehsalı yeni tədarük zəncirləri formalaşdırır:metallurgiya, elektronika, kompozit materiallar, mühərrikistehsalı. Hər bir tank 200 müxtəlif şirkət tərəfindən istehsalolunan təxminən 3500 detaldan ibarətdir. Beləliklə, tank yalnızhərbi aktiv deyil, sənaye inkişafının katalizatoruna çevrilib.
2030-cu ilə qədər Türkiyə silah istehsalında lokallaşmanı 85faizə çatdırmağı və dünyanın ilk beş zirehli texnikaixracatçısından birinə çevrilməyi planlaşdırır. Əgər BATU mühərrikiuğurla sertifikatlaşdırılarsa, Türkiyə ağır maşınqayırmada tammüstəqillik qazanacaq. Bu isə "Altay" bazasında özüyeriyənhaubitsalar, mühəndis texnikası və hibrid enerji qurğulu ixracmodellərinin yaradılmasına yol açacaq.
"Altay" sadəcə tank deyil. O, yeni Türkiyə kimliyinin rəmzidir -praqmatik, texnoloji cəhətdən özünə güvənən, xarici qərarlardanasılı olmayan. Bu tank paradlar üçün yox, strateji müstəqilliyinümayiş etdirmək üçün yaradılıb.
Onun meydana çıxması bir həqiqəti təsdiqləyir: XXI əsrdə silahtəkcə müharibə aləti deyil, həm də siyasi dilin formasıdır. Türkiyəbu dildə artıq sərbəst danışmağı öyrənib. Və indi onun sözübeynəlxalq arenada "Altay"ın bir tonluq zirehi qədər ağırçəkilidir.
Əsas məsələ burdadır: "Altay" Ankara üçün hərbi suverenliyinalətidirsə, Azərbaycan üçün potensial hərbi simbioz vasitəsidir.Bu, pafossuz və romantikasız praqmatik arxitekturadır: söhbət təkcə“dəmirin alınmasından” yox, tətbiq konsepsiyalarının,standartların, hazırlığın, logistikanın və döyüş informasiyasistemlərinin sinxronizasiyasından gedir. "Altay" bu modelə qərb vərus analoqlarına nisbətən daha orqanik oturur.
Birincisi, ortaq teatr və vahid doktrina. Azərbaycan və Türkiyəartıq faktiki olaraq birgə əməliyyat məkanında fəaliyyət göstərir:ortaq təlimlər, PUA–artilleriya inteqrasiyası, zabit mübadiləsi və“bir millət – iki ordu” formulu artıq gündəlik reallıqdır. İqlim vərelyef şəraitiniz eynidir: toz, güclü günəş radiasiyası, dağlıqərazi və sıx PTRL şəbəkəsi - bu, Qarabağdan Naxçıvana qədər eynidöyüş reallığıdır. "Altay" elə bu şərait üçün layihələndirilib,yəni Azərbaycan üçün “xarici texnika” deyil, tanış mühitinməhsuludur.
İkincisi, parlaq, amma parçalanmış parkdan modul sistemə keçid.Azərbaycanın zirehli parkı uzun illər sovet, rus, ukrayna vəisrailli sistemlərin qarışığı idi - işlək, amma səmərəsiz."Altay"ın tətbiqi vahid, rəqəmsal, modul arxitekturaya keçidibaşlada bilər. NATO ilə uyğun platformalar, türk elektronikasistemləri və modulyar zireh bir texnoloji dili formalaşdırır. Budil həm döyüş, həm də təlim inteqrasiyasını sadələşdirir.
Üçüncüsü, artıq mənimsənilmiş türk ekosisteminə uyğunluq.Azərbaycan ordusu artıq "Aselsan", "Roketsan", MKE və BMCməhsullarından istifadə edir. "Altay" bu sistemin bir hissəsidir.Bu, rabitə və tanıma sistemlərinin unifikasiyasını, ortaq xidmət vətəlim proqramlarını, döyüş tətbiqi metodikasında sinerjini təminedir. Üstünlüyü yaradan tək tank deyil - “tank + PUA + artilleriya+ rabitə + KAZ + hazırlıqlı heyət” kombinasiyasıdır.
Dördüncüsü, ixrac və siyasətdən təmiz mexanizm. Qərb tanklarınıntədarükü həmişə siyasi şərtlərə, lobbiyə və məhdudiyyətlərə ilişir.Türkiyə ilə belə “bəndlər” yoxdur. Ankara müttəfiqlərinə texnikasatarkən xarici nəzarət mexanizmləri tətbiq etmir. Bu, Bakı üçünhəm texniki, həm də siyasi cəhətdən azad kanal deməkdir.
Beşincisi, mühərrik məsələsi - problem yox, fürsət. Hazırda"Altay" Koreya mühərriki ilə işləsə də, gələcəkdə BATU ilə təchizolunacaq. Azərbaycan bu keçid mərhələsində həm istismar, həm dətexniki xidmət kompetensiyasını əldə edə bilər. Bu, Bakını CənubiQafqaz və Mərkəzi Asiya üçün regional texniki xidmət mərkəzinəçevirə bilər. Yəni söhbət təkcə texnikadan yox, həm də sənayedayağından gedir.
Altıncı - təhdidlərin məntiqi və praktik fayda. Qarabağınnəzarəti bərpa edildikdən sonra konflikt saxlanma fazasına keçdi:bu, yalnız PUA-lar və yüksək dəqiqlikli artilleriya deyil, həm dəmexanizasiya olunmuş qruplaşmaların açıq şəkildə yerləşdirilməyəhazır olması deməkdir. Azərbaycan üçün abstrakt tank yox, NATOsursatları ilə uyğun, PTRL-dən qorunan, müasir SÜO-ya (AtəşəNəzarət Sistemi) malik, PUA-larla birlikdə qarışıq taktikizəncirlərdə işləyə bilən və siyasi baryerləri olmayan ölkətərəfindən təmin olunan platforma lazımdır. "Altay" elə məhz buboşluğa düşür.
Yeddinci - Suriya teatrının dərsləri və dözümlülük səviyyəsi.Türkiyə Yaxın Şərq konfliktində sərt praktiki təcrübə qazandı:Leopard-larla erkən toqquşmalar PTRL qarşısında klassik avropayanaşmalarının yetərsiz olduğunu göstərdi. Cavab olaraq aktivmüdafiə sistemlərinə, zireh paketlərinin təkmilləşdirilməsinə vəəlavə sensorların inteqrasiyasına ciddi iş aparıldı. Azərbaycan2020–2023-cü illərdə eyni çağırışları gördü. Qafqaz üçün nəzərdətutulmuş hər hansı maşın ya KAZ, ya effektiv reaktiv zireh, ya da«tank + müşahidə dronu» bağlamasına malik olmalıdır. "Altay" bureallıqları əvvəldən nəzərə alır və parad maşını kimi yox, konkretdöyüş təcrübəsindən doğan platforma kimi yaradılıb.
Səkkizinci - birlikdə təlimlər və vahid heyət məktəbi. "Altay"proqramında iştirak hazırlıq səviyyəsini avtomatik yüksəldir:mexanik-sürücülər və nişançılar üçün birgə kurslar, vahid atəşnormativləri, ortaq atış kitabxanası, birgə texniki xidmət sistemi.Bu, təlimi sənədlər üzərində yox, praktik reallıqlarayaxınlaşdırır. "Bayraktar TB2" nümunəsi göstərdi ki, operatorların«kağız üzərində» yox, real prosedurlar əsasında hazırlanması necəeffektiv olur - oxşar inteqrasiya zirehli texnikada daolmalıdır.
Doqquzuncu - iqtisadi məqam. 3+ nəsil MBT üçün başlanğıc qiyməttəxminən 5,5 mln dollar səviyyəsindədir - bu rəqabətli təklifdir,xüsusən də Türkiyə daxilində modernizasiya imkanları nəzərəalınarsa. Bu, xarici təchizatçıların razılığından asılılığı vəyeniləmələrin dondurulması risklərini azaldır. Təbii ki, son nəsilKAZ və premium optika istəsəniz, qiymət arta bilər, amma bu 2030-cuillərdə canlılıq üçün dürüst ödənişdir.
Onuncu - Moskvanın mümkün reaksiyası. Rezonans tədarikinmiqyasından və məqsədlərindən asılı olacaq. Bir-iki polkuntəchizatı üçün kiçik partiya ictimai böhran doğurmayacaq; ağırbriqadanın formalaşması daha həssas addım olar. Lakin bu halda daTürkiyə ilə Azərbaycan regional təhlükəsizlik və proqramlarınvahidləşdirilməsi arqumentlərinə müraciət edə bilərlər. Bundanəlavə, Rusiya uzun müddətdir bir sıra vədlədiyi komponentləriçatdırmayıb və Ankara bu boşluğu döyüş PUA-ları sahəsində olduğukimi, indi zirehli texnikada da qismən doldurur.
(Əlavə nəticə: bütün bu məqamlar bir yerə toplandıqda "Altay"Azərbaycanın taktiki və strateji ehtiyaclarına reallığa yaxın,siyasi riskləri məhdudlaşdıran və gələcək sənaye imkanları açancavab verir.)
On birinci - “Bir kəmər, bir ordu” strategiyasına uyğunluq.Ankara ilə Bakı arasında formalaşan model kifayət qədər sadədir:Türkiyə istehsalçı və inteqrator kimi çıxış edir, Azərbaycan isəplatforma və sürətləndirici rolunda çıxış edir. "Altay" bu sxeminağır elementi kimi çıxış edir - o, təkcə döyüş maşını deyil, həm dəistehsal mədəniyyətinə, modulyar yığım sisteminə, vahid optika vəSÜO bloklarına çıxışı təmin edir. Bu modeli Azərbaycanın mövcudzirehli texnika proqramları ilə birləşdirsək, nəticədə mərhələlişəkildə öz modernləşmə xəttinizi formalaşdıran texnoloji platformayaranır.
On ikinci - lokallaşma və yığım perspektivi. Türkiyə praktikiolaraq lokallaşmanı təsir aləti kimi istifadə edir. Azərbaycanın"Altay" proqramına erkən daxil olması, bəzi maşınların yığımınınölkə daxilində təşkilinə, servis mərkəzinin yaradılmasına vətəlimçilərin yerli bazada hazırlanmasına imkan verəcək arqumentləryaradır. Ankara üçün bu, təsir zonasının genişlənməsi; Bakı üçünisə kompetensiyanın və sənaye müstəqilliyinin artması deməkdir.Uzunmüddətli baxımdan bu, sadəcə anbarlarda tank saxlamaqdanqat-qat əhəmiyyətlidir.
On üçüncü - risklər. Onlar mövcuddur və nəzərə alınmalıdır. BATUmühərrikinə keçidədək ikili enerji xətti logistik çətinlik yaradabilər; mürəkkəb elektronika yüksək ixtisaslı texniki heyət vəintizamlı xidmət mədəniyyəti tələb edir; Türkiyənin ixrac siyasətiQərb blokları ilə münasibətlərin pisləşməsi halında nəzəri cəhətdənçətinləşə bilər. Bütün bu risklər idarəolunandır, əgər əvvəlcədənehtiyatlar, lokallaşma razılaşmaları və hazırlıq planları nəzərəalınsa.
On dördüncü - İrəvanla eskalasiya halında təsir effekti. Müasirtürk istehsalı MBT-lərin mövcudluğu revanşist planlarıçətinləşdirir: texnika Türkiyə qurumlarına yaxşı məlumdur,Ankaranın dəstəyi sürətli və hədəfli ola bilər, ehtiyathissələrinin və sursatın tədarükü artıq sınaqdan çıxmış kanallarlatəmin edilə bilər. Əsas üstünlük: rəqib üçün geniş yayılmamış,illərlə analiz olunmamış tank modelinə qarşı universal zərbəvasitələri hazırlamaq çətinləşir.
Və nəhayət - “"Altay" + TB2 + "Kaan"” bağlaması sadəcə modaformul deyil, rəqəmsal döyüş mühitinin işlək konsepsiyasıdır.Burada zirehli texnika, pilotsuz uçuş aparatları və aviasiya vahidinformasiya ekosistemində fəaliyyət göstərir. Azərbaycan artıq busistemin yarısına daxildir; "Altay"ın əlavə olunması isə birgətəlimləri real inteqrasiyaya çevirir: tanklar PUA-larınişıqlandırdığı hədəfləri görür, aviasiya zirehli bölmələrə maneolmur, bütün sistem vahid orqanizm kimi işləyir.
"Altay" - rahat, siyasi baxımdan təmiz, texnoloji cəhətdənmüasir və doktrinal baxımdan Azərbaycanla tam uyğun tankdır. O,“türk olduğu üçün” deyil, eyni döyüş reallıqlarından doğulduğu üçünuyğundur: dağlıq əməliyyatlar, PTRL ilə dolu cəbhələr, zərbəPUA-ları və artilleriyanın kombinasiyası, qüvvələrin tez toplanmasıvə tez servisə qaytarılması ehtiyacı.
Bu, ayrıca texnikaya deyil, Ankara–Bakı hərbi-siyasiarxitekturasına edilən sərmayədir - burada zireh eyni dildədanışmağa başlayır, qardaşlıq və birlik diplomatiyası isə bundandaha ötkəm səslənir.
