Siqaret çəkmək yalnız vərdiş deyil, bu, həm də fiziki və psixoloji bağımlılıqdır. Dünya üzrə milyonlarla insan bir gün, tamamilə tərgitmək arzusundadır. Lakin uğur şansı hələ də kifayət qədər aşağıdır: ABŞ-də yetkin siqaret çəkənlərin 67,7 %-i siqareti tərgitmək istədiyini bildirir, 53,3 %-i isə keçən il ərzində bu cəhd edib, lakin yalnız təxminən 8,8 % uğur qazanıb.
“Yeni Sabah” bu yazıda müasir tədqiqatlara əsaslanaraq, siqareti tərgitməyin “ən asan yolları”nı, yəni real dünyada uğur şansını artıran metodları təqdim edir:
Niyə tərgitmək çətindir? Dominos pizza
Siqaret çəkənlərə görə çətinliyin bir neçə əsas səbəbi var:
Nikotin fizioloji bağımlılıq yaradır.
Hər gün siqaretlə bağlanan vərdişlər, məsələn, səhər çayla, sosial mühitdə və ya stress zamanı – bu bağımlılığı gücləndirir.
Təkrar cəhdlərə baxmayaraq, çox insan ilk və ya ikinci dəfə tərk edə bilmir.
Dəstək və elmi əsaslı müalicə metodlarına çatmaq bəzən çətindir və istifadə olunmur.
Beləliklə, siqareti tərgitmək sırf “iradə məsələsi” deyil , düzgün metodun seçilməsi və planlı yanaşma çox vacibdir.
Ən effektiv tərgitmə metodları
Aşağıda elmi tədqiqatlarla təsdiqlənmiş metodları təqdim edirik.
Kombinə edilmiş müalicə – dərman + konsultasiya
Tədqiqatlar göstərir ki, yalnız dərman və ya yalnız psixoloji dəstəkdən ibarət yanaşma ilə müqayisədə, iki yanaşmanın birlikdə tətbiqi uğur şansını xeyli artırır.
Məsələn, oral dərmanlardan biri olan Varenicline (əlavə adı ilə “Şantiks/Champix”) tək tətbiq edildikdə belə tərk etmə şansını digər variantlarla müqayisədə daha çox artırır.
Eyni zamanda, psixoloji-davranışsal yanaşmalar (məsələn, konsultasiya, qrup müalicəsi, davranış terapiyası) da əhəmiyyətli rol oynayır.
Tərgitmək istəyənlər üçün dəstək + dərman modelini planlaşdırmaq daha perspektivlidir.
Nikotin əvəzləyici terapiyalar
Siqaret çəkənlərdə nikotin çatışmazlığı və mənfi təsirlər ortaya çıxa bilər. Əvəzləyici məhsullar, məsələn, saqqız, həblər, bu keçid zamanında kömək edə bilər.
Tədqiqatlar göstərir ki, müxtəlif növ nikotin əvəzləyicilərin birgə istifadəsi də uğur şansını artırır.
Bu metod xüsusi ilə dərman istifadə etmək istəməyən və ya yüngül-orta səviyyədə siqaret çəkənlər üçün əlverişli ola bilər.
Psixoloji strategiyalar
Tərgitmək yalnız fiziki bağımlılığı yox, həm də vərdişi yenidən yazmağı tələb edir. Əhəmiyyətli metodlar arasında:
Gözdən keçirmə: siqaret çəkilən halları, nümunə olaraq işarası fasilə. Bunları müəyyən etmək və onları dəyişmək.
Yeni fəaliyyətlər: əvəz olaraq idman, nəfəs məşqləri, meditasiya tətbiq etmək.
Bu tip yanaşmalar təkcə dərmanla birlikdə deyil, təkbaşına da müəyyən uğur verə bilər.
“İlkin metod” — ani tərk və tədricən azaltma
Bəzi şəxslər siqareti birdən tərgitməyə üstünlük verir, digərləri isə tədrici olaraq azaldaraq. Meta-analizlərin nəticəsi göstərir ki: “ani tərk” metodu tədrici azalma metodundan daha uğurlu ola bilər. t
Yəni siqaret sayını yavaş-yavaş azaltmaq əvəzinə, konkret “bu gün tərgidilir” qərarı vermək təsirli ola bilər.
Siqareti tərgitmək asan görünməsə də, müasir tədqiqatlar göstərir ki, dəstəkli, planlı və bir-çox metodun kombinasiyası ilə uğur şansı xeyli artır.
Əsmətxanım Rzazadə
Telegram kanalımız
