Avropa və sivil dünya Vladimir Putinin Donald Trampla görüşmək üçün Budapeştə istənilən səfərinə qəti şəkildə qarşı çıxmalıdır...
Poliqon xəbər verir ki, bunu Forbes-in köşə yazarı, hüquqşünas Endi Semotyuk yazıb.
Onun fikrincə, Trampın Budapeştdə Putinlə görüşü beynəlxalq hüququn, demokratik dünyanın açıq-aşkar rədd edilməsi və ən ağrılısı isə Ukraynaya qarşı təhqir olacaq.
O xatırladıb ki, məhz Budapeştdə Rusiya, Ukrayna, ABŞ və Böyük Britaniya 1994-cü ildə Budapeşt Memorandumunu imzalayıblar. Həmin memorandumda ölkələr Kiyevin nüvə arsenalından imtinası müqabilində Ukraynanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşacaqlarına söz veriblər. Və Rusiyanın 2014 və 2022-ci illərdə Ukraynaya təcavüzü bu vədi pozub.
"Bu gün eyni şəhərdə eyni təcavüzkarın iştirakı ilə qondarma "sülh sammiti"nin keçirilməsi simvolik olaraq bu xəyanəti təkrarlayacaq. Əgər Rusiya orada imzalanmış birinci sazişi artıq pozubsa, ondan yeni sülh sazişinə əməl etməsini necə gözləmək olar?", deyə o yazıb.
Ekspeert həmçinin yazır ki, simvolizmlə yanaşı, hüquqi cəhətdən məcburi beynəlxalq hüquq da tətbiq edilir. Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin qərarına görə, Vladimir Putin "Ukraynanın işğal olunmuş rayonlarından əhalinin qanunsuz olaraq Rusiya Federasiyasına köçürülməsi və ukraynalı uşaqlara zərər vurması" ittihamı ilə axtarışda olan hərbi cinayətkardır.
"Əsas məqam ondan ibarətdir ki, Macarıstan da daxil olmaqla Avropa İttifaqının hər bir üzvü, BCM-nin təsis müqaviləsi olan Roma Statuna üzv olan dövlət, Putinin Macarıstan torpağına ayaq basdığı andan bu hərbi cinayətə görə həbsini asanlaşdırmağa qanuni olaraq borcludur", deyə hüquqşünas bildirib.
O yazır ki, Roma Nizamnaməsinə əsasən, BCM-ə üzv dövlətlərin aydın və məcburi öhdəlikləri var: araşdırmalarda əməkdaşlıq etmək, həbslərə və təslimlərə kömək etmək və sübutlara çıxışı təmin etmək. Bu öhdəliklərə məhəl qoymamaq təkcə BCM-i deyil, həm də bütün beynəlxalq nizam konsepsiyasını pozur:
"Əgər Budapeşt Putinə Avropa İttifaqının paytaxtında maneəsiz gəzməyə icazə versə, bu, belə cəzasızlığın qarşısını almaq üçün yaradılan bütün beynəlxalq ədalət sistemini sarsıdacaq".
O, əlavə edib ki, Putinin Avropada olması qanunun aliliyinə və demokratiyaya istehza olacaq və eyni zamanda Ukraynaya dəstək səylərinə zərbə vuracaq. Putinə Macarıstana səfər etmək üçün icazə lazım olduğu üçün ona belə bir imtiyaz verilməməlidir.
Ekspert həmçinin yazır ki, Putinin Aİ-dəki potensial mövcudluğu onun Alyaska səfəri ilə müqayisə oluna bilməz, çünki ABŞ BCM-nin üzvü deyil və onun öhdəlikləri ilə bağlı deyil. Macarıstan və onun bütün ən yaxın Avropa qonşuları tərəfdir.
O, həmçinin qeyd edir ki, avtoritar rejimlərə və onların tərəfdarlarına - Viktor Orban kimi liderlərə siqnal göndərilməlidir. Mesaj ondan ibarətdir ki, qanunun aliliyi "istədiyi kimi seçə biləcəyi menyu" deyil.
"Macarıstanın Putinizmlə flört etməsi və demokratik normalara məhəl qoymaması təkcə məişət şıltaqlığı deyil; bunlar demokratiyadan geri çəkilmənin qlobal tendensiyasının bir hissəsidir və bununla da mübarizə aparılmalı, göz yumulmalı deyil. BCM-nin Putin üçün həbs qərarına riayət etmək təkcə Ukrayna ilə bağlı deyil; bu, liderlərin dünya üçün azad bir dərs kimi üzləşməli olduğu bir hesabatlılıq presedentinin yaradılması ilə bağlıdır. Və bu, ya Orbanın Macarıstanın lideri kimi getməsinə, ya da Macarıstanın gələcəkdə Aİ-dən çıxmasına səbəb ola bilər", deyə hüquqşünas yekunlaşdırıb.
Poliqon.info
