Musavat.com xəbər verir ki, Türk Dövlətləri Təşkilatının Qəbələdə keçirilən son sammiti Rusiyada ciddi rezonans doğurub. Sammitdə səsləndirilən “Böyük Türk dünyası – Bosfordan Altaya qədər” şüarı və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin “Türk dünyası gələcəyin siyasi, iqtisadi və mədəni güc mərkəzidir” fikri Moskva mediasında, ekspert çevrələrində və Telegram kanallarında ideoloji həyəcan siqnalı kimi qarşılanıb.
Rusiyanın aparıcı media resurslarından birində dərc olunan “Pantürkizm — yumşaq düşmən gücü, amma iti caynaqlarla” sərlövhəli məqalə bu narahatlığın ən aydın nümunəsidir. Yazıda Türkiyənin və Türk Dövlətləri Təşkilatının fəaliyyəti “Moskvanın milli təhlükəsizliyinə birbaşa təhdid” kimi təqdim olunur.
“Bosfordan Altaya qədər” – Rusiya üçün “qırmızı xətt”
Rus müəllifə görə, Ankara son illər “Böyük Türk dünyası” ideyasını mədəni birlik kimi yox, geosiyasi layihə kimi təqdim edir. Məqsəd – post-sovet məkanında, Qafqazda və Orta Asiyada yeni güc mərkəzi formalaşdırmaqdır:
“Türkiyə bütün türk xalqlarını ətrafında birləşdirərək postsovet məkanında öz təsir zonası yaratmaq, mərkəzi qüvvə olmaq istəyir. Bu, Rusiyanın ənənəvi təsir sahəsinə ciddi zərbədir.”
Yazıda açıq şəkildə qeyd olunur ki, Azərbaycan və Türkiyənin strateji müttəfiqliyi, eləcə də Türk Dövlətləri Təşkilatının artan nüfuzu Moskvanı narahat edir. Müəllif bildirir ki, “Türk birliyi ideyası” Rusiyanın tarixi əlaqədə olduğu regionları – Qafqazı, Volqaboyunu və Orta Asiyanı təsir altına almağa yönəlib.
⸻
Gənclik, təhsil, media – “yumşaq gücün iti caynaqları”
Rus ekspertlər iddia edirlər ki, pantürkizm artıq ideoloji ekspansiyaya çevrilib. Məqalədə deyilir ki, Türkiyə son illər gənclik və təhsil sahəsində müxtəlif proqramlar həyata keçirir, burslar, təhsil layihələri, mədəniyyət mərkəzləri açır, “ortaq kimlik” ideyasını yayır.
“Bu fəaliyyətlər dostluq üçün deyil, yeni loyal nəsil formalaşdırmaq üçündür. Türkiyənin Qazan, Dağıstan, Yakutiya və digər regionlardakı QHT-ləri yerli tatar, başqırd və digər türk icmaları ilə işləyir, onlarda separatizm və rusofobiya meylləri oyadır.”
Məqalədə xüsusi vurğulanır ki, Türkiyə serialları, blogerlər və sosial media platformaları da “yumşaq gücün” əsas alətləridir. Rusiyanın fikrincə, bu resurslar vasitəsilə “Türkiyə mədəniyyəti və türk kimliyi” romantik və cazibədar şəkildə təqdim edilir, rusiyalı gənclərin şüuruna nüfuz edilir.
⸻
“Türk Dövlətləri Təşkilatı – siyasi təzyiq aləti”
Rus məqaləsində Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) xüsusi hədəfə çevrilib. Bildirilir ki, bu struktur vasitəsilə Ankara qonşu ölkələri və hətta “Rusiyanın bəzi regionlarını da” öz layihələrinə cəlb etməyə çalışır:
“Türkiyə ‘yumşaq güc’ pərdəsi altında yeni inteqrasiya platforması yaradır. Onun məqsədi Moskvanın siyasi və iqtisadi təsirini zəiflətməkdir. Türk Şurası artıq mədəni forum deyil, siyasi orqan rolunu oynayır.”
Moskva mətbuatı hesab edir ki, TDT-nin Qəbələ sammiti bu baxımdan dönüş nöqtəsi olub. Çünki sammitdə qəbul olunan sənədlərdə “ortaq müdafiə sənayesi və informasiya təhlükəsizliyi” sahəsində əməkdaşlıq məsələlərinin də müzakirə edilməsi Rusiyada “qırmızı xəttin keçilməsi” kimi şərh olunub.
⸻
“Mülayim islam” və dini təsir məsələsi
Məqalədə iddia olunur ki, Türkiyə regiondakı müsəlman icmaları üzərində dini təsirini də gücləndirir:
“Ankara ‘mülayim islam’ anlayışını təbliğ etməklə, əslində, radikal meyilləri gizlətməyə çalışır. Bu təsir Rusiyanın daxili sabitliyini pozur, çünki yerli müsəlman gəncləri Türkiyə mərkəzli dini ideyalara meylləndirir.”
Rus mediası bu prosesi “mənəvi müstəqilliyə zərbə” adlandırır və dövlətin buna qarşı “möhkəm ideoloji müdafiə sistemi” qurmasının vacibliyini vurğulayır.
⸻
Pantürkizm – “ideologiyadan çox silah”
Məqalənin sonunda müəllif belə nəticəyə gəlir:
“Pantürkizm təkcə ideologiya deyil, bu, Rusiyanın təsir dairəsini parçalamağa yönəlmiş xarici siyasət silahıdır. Bu ideologiya nasizm kimi təhlükəlidir və ölkəmizdə qadağan edilməlidir.”
⸻
Musavat.com-un təhlili: Qorxu və reallıq
Rusiya mediasının bu cür tonla yazdığı məqalələr, əslində, Türk Dövlətləri Təşkilatının artan çəkisinin və Azərbaycanın regional nüfuzunun etirafıdır.
Qəbələdə keçirilən sammit Rusiyanın ideoloji sərhədlərini silkələdi – çünki indi türk dünyasının birliyi təkcə mədəni çağırış deyil, siyasi reallığa çevrilir.
Moskvanın “pantürkizm həyəcanı” göstərir ki, artıq regionda güc balansı dəyişməkdədir. Türk dövlətlərinin iqtisadi, mədəni və təhlükəsizlik müstəvisində inteqrasiyası Rusiya üçün rəqabət meydanı yaradıb.
Və bu reallıqdan görünür ki, “yumşaq güc” Rusiyanın sandığından çox daha iti və strateji “caynaqlara” sahibdir.
Musavat.com
