BAKI, TurkicWorld \AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
Müharibənin cari raundunun üçüncü gününə daxil olduqca, İsrail ordusunun Cənub bölgəsinin komandiri, general-leytenant Yaniv Assur tərəfindən hazırlanmış üç mərhələli planın sxemi üzə çıxıb. İsrail portalı Walla planı “əvvəllər görülməmiş” və “Qəzza sektorunda döyüş tarixində misilsiz” adlandırıb.
Portalın istinad etdiyi mənbə bildirib ki, Assur uzun müddətdir Qəzza şəhərinin nəzarətini ələ keçirmək məqsədilə plan üzərində işləyir və onu üç mərhələyə bölüb. Birinci mərhələ “Od mərhələsi” adlandırılır və əsasən “terror infrastrukturlarının” — adətən gecə saatlarında — müxtəlif vasitələrlə, o cümlədən yerdən və yerüstü robotlardan istifadə etməklə məhv edilməsinə yönəlib.
Mənbə həmçinin qeyd edib ki, əməliyyatın həcmi əvvəlkindən fərqlidir: “Qəzza heç vaxt belə bombardmana məruz qalmayıb”. İkinci mərhələ isə döyüş əməliyyatlarının əsasən quru əməliyyatlarına dacam edəcəyini göstərir — prinsip “davamlı bombardman” olacaq.
Üçüncü mərhələ isə hal-hazırda “yüksək təhlükəsizlik ölçülü” mərhələ kimi təsnif edilir və “İsrail döyüş tarixində misilsiz hərbi qabiliyyətlərin toplanması” kimi xarakterizə olunur.
İsrail mediasına görə, bu mərhələlər son iki ay ərzində kəşfiyyat orqanları və əsirlərlə bağlı məsələlər üzrə komanda strukturları ilə dəqiq koordinasiyada planlaşdırılıb və əsgərlərin və girovların təhlükəsizliyinin məhdudlaşdırılmasına diqqət yetirilib.
İsrail iki gün əvvəldan Qəzza şəhərinə qarşı şiddətli quru hücumuna start verib; hədəf rəsmi şəkildə şəhər qarnizonunu — əvvəllər Əl-Qassamın qoluna rəhbərlik etmiş İzzəddin əl-Haddadın (hazırda isə qruplaşmanın yeni komandanı) komandasını məğlub etmək elan edilib. İsrail ordusu əməliyyatda təxminən 2,500 döyüşçü ilə üz-üzə gələcəklərini hesablayır və əməliyyatın gələn ilin əvvəlinə qədər davam edəcəyini proqnozlaşdırır.
Baş nazir Binyamin Netanyahu dünən gecə ordunun şəhərə qarşı atəşkəs zolağını gücləndirdiyi bir vaxt quru hücumun başlandığını elan edib. Bundan sonra,İsrail hücumunu gücləndirərək, Qəzza sakinlərini cənuba və mərkəzə köçməyə məcbur etməyə çalışıb. On minlərlə insanın Rəşid küçəsində sıxlaşması və hərəkətin olduqca yavaşlaması səbəbindən ordu məcburi surətdə müvəqqəti ikinci bir çıxış marşrutu açmalı olub.
Ordunun bildirdiyinə görə, çərşənbə gecəsindən ərzində Qəzza şəhərində təxminən 50 hədəf, son 24 saat ərzində isə 140 mövqe vurulub. Həmçinin ordunun elanına görə, Qəzza şəhərindən çıxış üçün müvəqqəti “hərəkət marşrutu” müəyyən edilib; hərəkət çarşənbə günortadan başlayaraq 48 saat müddətində — cümə günortaya qədər — Şəhadət küçəsi (Salah al-Din prospekti) vasitəsilə mümkün olacaq.
Salah al-Din küçəsi sektoru şimaldan cənuba paralel uzanır. Son həftələr ərzində ordu Qəzza şəhərinin sakinlərinə şimaldan çıxıb cənuba köçmələrini və ordunun müəyyən etdiyi “insani zona”ya yönəlmələrini bildirirdi, eyni zamanda şəhərə tam nəzarət üçün hücum hazırlıqları ilə bağlı xəbərdarlıqlar verirdi.
İsrail bildirir ki, Qəzza şəhərindən artıq 350 min nəfərdən çox sakin köçməyə məcbur olub; buna baxmayaraq çoxlu sayda fələstinli şəhərdə qalmağı seçir və “təhlükəsiz yerin” olmadığını bildirir.
Hazırda Qəzza sektorunda təxminən 800 min nəfər hələ də şəhərdən çıxmayıb. İsrail qüvvələri HƏMAS-ı təslim olmağa məcbur etmək niyyətindədir.
İsrailin müdafiə naziri Israel Katz əməliyyatın başlanğıcında bildirib: “HƏMAS-dan bizə yalnız iki şey lazımdır və onlar bunu könüllü verməyəcəklər: bütün girovların azad edilməsi və silahsızlaşdırma.” O deyib ki, hücum nə qədər şiddətlənərsə, HƏMAS o qədər yorularaq girovların azad edilməsinə şərait yaranacaq.
Hava bombardmanları ilə yanaşı, ordu zirehli personel daşıyıcılarını (APC) partlayıcılarla dolduraraq binaları və infrastruktur elementlərini dağıtmaq üçün istifadə edib və beləcle şəhər xaricindən əlavə qüvvələrin daxil olması üçün yol hazırlığı aparıb.
Ordunun çağırışlarına uyğun olaraq təxminən 60 min ehtiyatçı çağırılıb və əlavə olaraq 70 min ehtiyat xidmətdə qalıb. Ehtiyatçıların çağırışa cavab nisbəti 75–85% arasında dəyişdiyi bildirilib. Çağırışa cavab verənlər arasında üç briqada, bir neçə taqım və çoxlu dəstək döyüşçiləri, o cümlədən kəşfiyyat və logistika personalı var.
Müxtəlif cəbhələr
Qəzza şəhərinə hücumla yanaşı, İsrail ordusu 99-cu briqadanın İsrailin şimal zolağında müdafiə əməliyyatları apardığını, açıqlayıb. Ordu iddia edir ki, şəhərin təxminən 40%-inə nəzarət edir və tam nəzarətə qədər davam edəcək; eyni zamanda planın istənildiyi halda dayandırılmağa imkan verəcək şəkildə hazırlandığını bəyan edir.
Qəzza şəhəri bir sıra əsas yaşayış məhəllələri və düşərgələrdən ibarətdir: Şucayia, Zaytun, Tuffah, Dərj, Şimal və Cənub Rimal, Tel al-Hawa, Şeyx Radwan, Sabra, Nəsr, Şati (Shati) düşərgəsi və Şeyx Ajlin kimi məhəllələr. Çərşənbə günü səhər saatlarında İsrail qüvvələri Qəzza şəhərində 57 fələstinlinin öldürüldüyünü açıqlayıb; onların əksəriyyəti şəhər daxilindədir.
Humanitar narahatlıqlar və beynəlxalq reaksiya
BMT-nin Qaçqınlar üzrə Agentliyi (UNRWA) bildirib ki, Qəzza sakinləri İsrail atəşinin artması nəticəsində artan qorxu içində yaşayırlar və sektorda humanitar qıtlığın daha da pisləşəcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər.
Fələstin Xarici İşlər və Köçkünlər Nazirliyi beynəlxalq ictimaiyyəti qınayaraq, zorakı məhv etmə, didərginlik və ilhaq cinayətlərinə, eləcə də fələstinlilərə qarşı tarixən davam edən haqsızlıqlara beynəlxalq yanaşmanın yetərsiz olduğunu bildirib. Nazirlik bəyan edib ki, beynəlxalq ictimaiyyətin reaksiyaları hüquqi və əxlaqi məsuliyyətlərə uyğun deyildir və beynəlxalq ictimaiyyəti məsuliyyətlərini yerinə yetirməyə, məcburi köç və insan hüquqları pozuntularını dayandırmağa çağırıb. elçisi Adam Boller və Əfqanıstan üzrə keçmiş xüsusi elçi Zalmay Xəlilzad «Taliban»ın xarici işlər naziri Əmir Xan Muttəqi ilə görüşüblər.
