Genetikadan çox mədəniyyət əsas inkişafedici faktor rolunu oynamağa başlayıb...
Poliqon xəbər verir ki, Men Universitetinin tədqiqatçıları insanlığın böyük bir təkamül keçidinə daxil olduğunu açıqlayıblar. Onların sözlərinə görə, artıq inkişafın əsas hərəkətverici qüvvəsi genetika deyil, mədəniyyətdir. Araşdırmanın nəticələri BioScience jurnalında dərc olunub.
Məqalənin aparıcı müəllifi, iqtisadiyyat və dayanıqlı inkişaf üzrə dosent Timoti Uorin bildirib ki, “insan təkamülü sanki sürət dəyişir”. Onun izahına görə, insanlar bir-birindən bacarıqları, institutları və texnologiyaları öyrəndikdə, “uyğunlaşmanı təmin edən mədəni təcrübələri miras alırlar”. Bu proses genetik mutasiyalardan qat-qat sürətli şəkildə problemləri həll etməyə imkan yaradır.
Mədəni təcrübələr — kənd təsərrüfatından hüquq kodekslərinə qədər — genetik dəyişikliklərdən daha tez yayılır və dəyişir. Bu isə cəmiyyətlərin yeni şəraitlərə uyğunlaşmasını, biologiyanın təkbaşına həll edə bilmədiyi problemlərin öhdəsindən gəlməsini təmin edir.
Araşdırmanın digər müəllifi Zakari Vud vurğulayıb: “Mədəni təkamül genetikanı səhər yeməyinə ‘yeyir’ — onları müqayisə etmək sadəcə ədalətsizdir”.
Alimlərin qənaətinə görə, uzunmüddətli perspektivdə insanın sağ qalması və çoxalması ayrı-ayrı genlərdən çox, cəmiyyətlərin sağlamlığı və mədəni infrastrukturun davamlılığı ilə müəyyən ediləcək. Bu, biologiyada “fərdilik keçidi” adlanan mərhələyə yaxınlaşmanı göstərir — yəni fərdlərin daha mürəkkəb “superorqanizmlər” şəklində birləşməsi. Oxşar sıçrayışlar tarixdə əvvəllər də baş verib, məsələn, çoxhüceyrəli orqanizmlərin və ya həşərat koloniyalarının yaranması zamanı.
Uorinin sözlərinə görə, mədəniyyətin təşkilatçılıq rolu qrupları daha əməkdaşlıq edən və effektiv edir: “Böyük icmalar mədəni dəyişikliklər hesabına daha sürətlə uyğunlaşa bilir. Məlumatlar göstərir ki, bu proses getdikcə sürətlənir”.
Müəlliflərin fikrincə, gələcəkdə insan inkişafının əsas forması genetik kodda deyil, qanunlarda, texnologiyalarda və insanların yaratdığı hekayələrdə yazılacaq.
Poliqon.info
