Cebheinfo portalından alınan məlumata görə, ain.az xəbər verir.
İSTİQAMƏT: 6.3.11. regionların sosial-iqtisadi inkişafının təşviq edilməsi
Azərbaycanda inkişaf strategiyasında regionların sosial-iqtisadi tərəqqisi xüsusi yer tutur.
Paytaxt Bakı iqtisadiyyatın mühüm mərkəzi olsa da, ölkənin dayanıqlı və balanslı inkişafı üçün regionların potensialından səmərəli istifadə edilməsi, sosial rifahın bölgələr üzrə bərabər paylanması və qeyri-neft sektorunun gücləndirilməsi vacibdir. Bu məqsədlə dövlət ardıcıl olaraq regional inkişaf proqramlarını qəbul edib, infrastruktur layihələrinə və sahibkarlığın dəstəklənməsinə önəm verib.
Dövlət proqramlarının rolu
2004-cü ildən etibarən “Azərbaycan Respublikasında regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” qəbul olunmuş və mərhələli şəkildə həyata keçirilib. Sonrakı illərdə proqramların davamı olaraq yeni planlar hazırlanıb. Bu proqramların əsas məqsədi isə regionlarda sənaye və kənd təsərrüfatının inkişafını təmin etmək, infrastruktur (yollar, su, qaz, elektrik, internet) şəbəkəsini yeniləmək, yeni iş yerləri açmaq, işsizlik səviyyəsini azaltmaq, kiçik və orta sahibkarlığı dəstəkləmək, əhalinin həyat şəraitini yaxşılaşdırmaq olub.
Sosial infrastrukturun inkişafı
Son illərdə regionlarda məktəblərin, xəstəxanaların, uşaq bağçalarının, mədəniyyət evlərinin tikintisi və bərpası həyata keçirilib. Elektrik enerjisi və qaz təminatında dayanıqlılıq artmış, kəndlərdə içməli su layihələri icra olunub. Nəticədə əhalinin sosial təminat göstəricilərində ciddi irəliləyişlər müşahidə edilir.
İqtisadi sektorların dirçəldilməsi
Regionların inkişafında kənd təsərrüfatı və sənaye parklarının xüsusi rolu var.
Kənd təsərrüfatı: Taxılçılıq, pambıqçılıq, üzümçülük, bağçılıq və heyvandarlıq sahələrinə dövlət dəstəyi artırılıb. Subsidiyalar və güzəştli kreditlər fermerlərin işini asanlaşdırıb.
Sənaye parkları: Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı, Mingəçevir Yüngül Sənaye Parkı və digər iqtisadi zonalar regionlara yeni investisiyalar cəlb edib. Bu da qeyri-neft sektorunun inkişafını sürətləndirib.
Turizm: Naftalan, Qəbələ, Şəki, Lənkəran, Qarabağ və digər turizm bölgələri həm yerli, həm də xarici turistlər üçün cəlbedici mərkəzə çevrilib.
Böyük Qayıdış və Qarabağın rolu
2020-ci ildən sonra işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası və “Böyük Qayıdış” proqramı regionların sosial-iqtisadi inkişafına yeni nəfəs gətirib. Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda müasir şəhərsalma layihələri, “ağıllı kənd” və “ağıllı şəhər” modelləri tətbiq olunur. Bu isə həm əhali üçün yeni yaşayış mühiti yaradır, həm də region iqtisadiyyatına əlavə dəyər qatır.
Çağırışlar və perspektivlər
Regionların sosial-iqtisadi inkişafında böyük uğurlar əldə olunsa da, bəzi çətinliklər qalmaqdadır. Belə ki, əhali miqrasiyası və kənddən şəhərə köç hələ də davam edir, bəzi regionlarda işsizlik səviyyəsi yüksəkdir, iqtisadi fəaliyyətin diversifikasiyası daha da gücləndirilməlidir.
Gələcəkdə innovativ texnologiyaların tətbiqi, yaşıl enerji layihələrinin regionlara inteqrasiyası və kənd təsərrüfatında rəqəmsallaşma prosesinin sürətləndirilməsi bu problemlərin aradan qaldırılmasına kömək edə bilər.
Ümumi olaraq, görülən işlər və görüləcək işlərin təşviq edilməsi də vacib şərtlərdən biridir. Mütəxəssislər hesab edir ki, bunun üçün aşağıdakı məqamlara xüsusi diqqət edilməlidir.
1. İqtisadiyyatın şaxələndirilməsi:
Regionlarda yalnız kənd təsərrüfatına deyil, emal sənayesinə, logistika və xidmət sektoruna da daha çox sərmayə yönəldilməlidir. Yerli istehsal məhsullarının ixrac bazarlarına çıxışı asanlaşdırılmalı, “Made in Azerbaijan” brendi altında region məhsullarının tanıdılması gücləndirilməlidir.
2. Sahibkarlığa dəstək:
Kiçik və orta sahibkarlar üçün güzəştli kreditlərin həcmi artırılmalı, kənd təsərrüfatında innovativ texnologiyalara investisiya edən fermerlərə xüsusi güzəştlər tətbiq olunmalıdır. Startapların regionlarda inkişafı üçün “inkubasiya mərkəzləri” yaradılmalı, gənc sahibkarlara mentorluq proqramları təşkil edilməlidir.
3. İnfrastrukturun müasirləşdirilməsi:
Kənd yolları, dəmir yolu xətləri və logistika mərkəzləri inkişaf etdirilməlidir. Regionlarda genişzolaqlı internetin əlçatanlığı təmin olunmalı, “rəqəmsal kənd” layihələri genişləndirilməlidir.
4. Turizm potensialının artırılması:
Hər regionun özünəməxsus mədəniyyətini və təbii sərvətlərini tanıdan turizm marşrutları hazırlanmalıdır. Naftalan, Lənkəran, Quba, Şəki, Qarabağ və Naxçıvan kimi bölgələrdə ekoturizm, sağlamlıq turizmi və mədəniyyət turizmi üçün yeni infrastruktur (hotellər, istirahət mərkəzləri) tikilməlidir.
5. İnsan kapitalına sərmayə:
Region universitetləri və peşə məktəbləri müasir tələblərə uyğunlaşdırılmalı, yerli bazarın ehtiyaclarına uyğun kadr hazırlanmalıdır. Gənclərin regionlarda işləməsini stimullaşdırmaq üçün xüsusi güzəştlər (məsələn, mənzil və vergi imtiyazları) tətbiq edilə bilər.
6. Yaşıl enerji və ekoloji layihələr:
Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda artıq bərpa olunan enerji zonaları yaradılır; bu təcrübə digər bölgələrdə də tətbiq edilməlidir. Regionlarda ekoloji təmiz kənd təsərrüfatı və “yaşıl logistik” təşviq olunmalıdır.
7. Sosial rifah və yaşayış şəraiti:
Regional səhiyyə və təhsil xidmətləri paytaxtla müqayisədə bərabər səviyyəyə gətirilməlidir. Kəndlərdə sosial xidmətlər (bank filialları, sığorta, poçt, ictimai xidmət mərkəzləri) əlçatan olmalıdır.
Yekun olaraq, Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişaf konsepsiyasında regionların gücləndirilməsi mühüm prioritetdir. Dövlət proqramlarının icrası nəticəsində bölgələrdə infrastruktur yenilənmiş, yeni iqtisadi sahələr yaranmış, sosial rifah yüksəlib. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun bərpası isə ölkənin regional inkişaf modelini yeni mərhələyə çıxaracaq.
QEYD: Yazı Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.
Vilayət Muxtar
“Cebheinfo.az”
Problemlərinizi bizə yazın, şahidi olduğunuz hadisələri çəkib göndərin
Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün ain.az saytını izləyin.
