Tarixi araşdırmalar göstərir ki, orta əsrlərin kulinariya üsulları ailəvi mətbəx ənənələri ilə yaxından bənzəyir...
Poliqon Phys.org portalına istinadən xəbər verir ki, orta əsrlərə aid yemək reseptlərinin öyrənilməsi onların nənələrimizin bişirmə tərzinə heyrətamiz dərəcədə bənzədiyini üzə çıxarıb. Əsas fərq odur ki, bu reseptlərdə dəqiq ölçü vahidləri və bişirmə vaxtı nadir hallarda qeyd olunurdu. Hər şey daha çox şəxsi təcrübəyə, müşahidəyə və yeməyin hazır olub-olmadığını hiss etməyə əsaslanırdı.
Məsələn, orta əsr mətbəxində un, yağ və ədviyyatlar qramla deyil, aşpazın təcrübəsinə görə əlavə edilirdi. Reseptlər daha çox xatırlatma xarakteri daşıyırdı və real bişirmə prosesi ev sahiblərindən şagirdlərə, analardan qızlara təcrübə yolu ilə ötürülürdü.
Tarixçilərin diqqət çəkdiyi nümunələrdən biri də “sambocade” adlı orta əsr desertidir. Əzvay (buzina) çiçəkləri ilə hazırlanan piroq. Reseptdə kəsmik, yumurta ağı, şəkər, ətirli çiçəklər və qızılgül suyu sadalanır, amma nə onların dəqiq miqdarı, nə də bişirmə müddəti göstərilir. Aşpaz üçün əsas meyar xəmirin teksturası, görünüşü və qoxusu idi.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, bu yanaşma nənələrimizin mətbəx təcrübəsinə çox oxşayırdı: tərəzidən və taymerdən istifadə etmədən, rəngə, dad və qoxuya əsaslanaraq yeməyin hazır olub-olmadığını müəyyən etmək. Bu azadlıq isə hər bir ev xanımına reseptə öz əlavəsini etməyə, onu mövsümə və ailə zövqünə uyğunlaşdırmağa imkan verirdi.
Araşdırmada qeyd olunur ki, həm orta əsr mətbəxində, həm də ailəvi kulinariya ənənələrində yeməklərin hazırlanması həm ritual, həm də praktik proses idi. Dəqiq texnika və qaydalar ikinci planda qalır, əsas olan məhsula diqqət və təcrübə yolu ilə öyrənilən incəliklər idi.
Bu yanaşma göstərir ki, kulinariya ənənəsi tarixi boyu canlı təcrübə ilə, məhsulları hiss etmək və dadmaq bacarığı ilə formalaşıb. Bu səbəbdən orta əsr reseptləri ilə nənələrimizin mətbəxi arasında təəccüblü bir bağ mövcuddur.
Poliqon.info
