Serbiyada bir Roma amfiteatrı yaxınlığında aşkar edilmiş çöl ayısının (Ursus arctos) sınıq kəllə sümüyü göstərir ki, bu vəhşi heyvan təxminən 1700 il əvvəl ölməzdən əvvəl illərlə əsarətdə saxlanılıb və bir infeksiya ilə mübarizə aparıb...
Poliqon xəbər verir ki, bunu Live Science elmi portalı yazır.
Qeyd edilir ki, bu tapıntı ayılardan qladiator arenasında istifadə edilməsinin birinci birbaşa sübutudur və Roma İmperiyasında heyvanların iştirak etdiyi tamaşaların vəhşicəsinə xarakterini təsdiq edir.
"Ayının birbaşa arenada həlak olub-olmaması barədə dəqiq deyə bilmərik, amma məlumatlar göstərir ki, travma tamaşa zamanı alınıb və ardınca baş verən infeksiya, ehtimal ki, onun ölümünə əhəmiyyətli dərəcədə səbəb olub", deyə tədqiqatın aparıcı müəllifi, Belqrad Arxeologiya İnstitutunun baş elmi işçisi Nemanja Markoviç bildirib.
Antiquity jurnalında dərc edilmiş tədqiqatda Markoviç və onun həmkarıları 2016-cı ildə müasir Serbiya ərazisində yerləşən Roma sərhəd hərbi bazası Viminasiyumdakı amfiteatr yaxınlığında qazıntılar zamanı tapılmış çöl ayısının (Ursus arctos) parçalanmış kəllə sümüyünü ətraflı öyrəniblər. Maraqlıdır ki, Viminasiyumdakı amfiteatr bizim eranın II əsərində inşa edilib. Uzunsov, yüksək divarlı bu amfiteatr təxminən 7000 nəfər yerləşdirib. Arxeoloqlar ayının kəllə sümüyünü amfiteatrın girişi yaxınlığında, bəbir də daxil olmaqla bir sıra digər heyvan sümükləri ilə birlikdə aşkar ediblər.
Markoviç deyib: "Əvvəlki tədqiqatlar göstərir ki, arenada öldürülən heyvanlar yaxınlıqda emal edilir, ətinin paylanılır, sümükləri isə heyvanların rəsmi qəbiristanlığında dəfn edilməkdənsə, amfiteatr yaxınlığında atılırdı".
Qeyd edilir ki, bu qədim tamaşalarda iştirak etməyə məcbur edilən ayılar ən müxtəlif rolları yerinə yetiriblər. Onlardan ov ixtisasına malik qladiatorlar olan "venatorlar"la döyüşdə; digər heyvanlarla qarşılaşmada; məhkum edilmişlərin edamında və ya dressirovka şoularının keçirilməsində istifadə oluna bilərdilər.
Tədqiqatçılar tərəfindən həyata keçirilən çöl ayısının kəllə sümüyünün təhlili göstərib ki, bu tamaşalar heyvanlar üçün nə qədər vəhşicəsinə idi. Qədim DNT təhlilindən istifadə edən alimlər müəyyən ediblər ki, ayı erkək fərd idi və həmin ərazidə yaşayırdı, dişləri isə onun ölüm anında təxminən 6 yaşı olduğuna işarə edir. Ayının tapıldığı ərazidən olan heyvan sümüklərinin radiokarbon tarixləndirməsi metodu bizim eranın 240-350-ci illəri arasında dövrü müəyyən etməyə imkan verib — bu, Viminasiyum amfiteatrında düzənli şəkildə qladiator döyüşlərinin keçirildiyi dövrdür.
Qeyd edilir ki, ayının kəllə sümüyünün ön hissəsindəki böyük yaranın sağalma əlamətləri var, amma eyni zamanda infeksiya əlamətləri də mövcuddur, bu da onun ölümündən əvvəl travma ilə mübarizə apardığını göstərir. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu travma nizə ilə silahlanmış bir "venator" tərəfindən vurula bilər.
Heyvanın çənələrində infeksiya izləri aşkar edilib, tədqiqatçılar həmçinin kəllik dişlərində qeyri-normal aşınma müəyyən ediblər. Alimlər qeyd ediblər ki, məlumdur ki, əsarətdə olan ayılar qəfəslərinin çubuqlarını gəmirlər, bu da diş və çənə problemlərinə gətirib çıxara bilər, hansı ki, bu qədim ayıda müşahidə olunana bənzəyir.
Markoviç qeyd edib: "Bu ayı, ehtimal ki, həftələr yox, illərlə əsarətdə saxlanılıbmış"
Onun fikrincə, bu halda o, Viminasiyumdakı Roma tamaşalarında dəfələrlə iştirak edib.
Tədqiqatçılar belə nəticəyə gəliblər ki, baxmayaraq ki, tarixi qeydlər çöl ayılarının qladiator döyüşlərində istifadəsini xatırladır, bu tədqiqat çöl ayılarının Roma tamaşalarında iştirakı barədə ilk dəfə osteoloji cəhətdən təsdiq edilmiş birbaşa məlumatlar təqdim edir.
Poliqon.info
