Moskva Qərbin Ukraynaya verdiyi təhlükəsizlik zəmanətlərini rədd edir
Ajans.az xəbər verir ki,Rusiya dövlət mediasının yaydığı məlumata görə, Kreml bu cür yanaşmanı qəbuledilməz hesab edir. Bu açıqlama Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun Qərbin 26 müttəfiqinin adından Ukraynaya “quru, dəniz və ya hava yolu ilə” hərbi dəstək vəd etməsindən bir gün sonraya təsadüf edir. Makron bu bəyanatı İsveçrədə keçirilmiş və “İstəyənlərin Koalisiyası” adlandırılan 35 ölkənin iştirak etdiyi sammitdə səsləndirib. Fransa lideri həmçinin ABŞ-ın da yaxın günlərdə bu təşəbbüsə qoşulacağını bildirib. ABŞ-ın sabiq prezidenti Donald Tramp isə dəstəyin ehtimalən “havadan dəstək” formasında ola biləcəyinə işarə edib. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski Tramp ilə “Ukrayna səmasının maksimum müdafiəsi” mövzusunda danışdığını açıqlayıb. Bununla belə, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və Tramp arasında ötən ay Alyaskada baş tutmuş görüşdən sonra döyüşlərin dayandırılacağına dair ümidlər azalıb. Finlandiya Prezidenti Aleksander Stubb-un bildirdiyinə görə, Tramp Avropa İttifaqını Rusiya nefti və qazı ilə ticarəti tamamilə dayandırmaq üçün ABŞ-la əməkdaşlığa çağırıb. Avropa İttifaqı 2027-ci ilin sonunadək Rusiyadan qaz və neft idxalını tam dayandırmağı planlaşdırır. Ağ Ev rəsmiləri bildiriblər ki, Moskva Aİ-yə enerji satışından illik 1,1 milyard avro qazanc əldə edir – bu rəqəmin reallıqda daha yüksək olduğu ehtimal edilir. Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov Rusiya mediasına açıqlamasında bildirib: “Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanətləri verilməli olduğu təqdirdə, bunu xarici, xüsusilə də Avropa və ABŞ hərbi kontingentləri edə bilərmi? Qətiyyən yox – bu, mümkün deyil.” Böyük Britaniyanın Baş naziri Sir Keir Starmer isə Qərb ölkələrinin Ukraynaya “sarsılmaz vəd” verdiyini qeyd edib. Downing Street nümayəndəsi isə əlavə edib ki, Rusiyaya təzyiq göstərilməli və müharibənin dayandırılması üçün diplomatik addımlar atılmalıdır. Bir neçə Avropa ölkəsi, razılaşma əldə olunacağı təqdirdə, Ukraynaya quru qoşunları göndərməyə açıq olduqlarını bildirib. ABŞ isə bu ehtimalı istisna edib. Avropalı diplomatlar hesab edirlər ki, belə bir addım Kremlin Qərbə qarşı təbliğatına zəmin yarada bilər. Fransa Prezidenti Makron isə bildirib ki, atəşkəs danışıqları üçün edilən son cəhdlərə baxmayaraq, Rusiya Ukraynaya qoşun yeritməyə davam edir. Son hücum nəticəsində Ukraynanın şimalında mina təmizləyən iki nəfər həyatını itirib. Ukrayna və onun müttəfiqləri atəşkəsin tam sülh razılaşmasından öncə əldə edilməsinin zəruri olduğunu vurğulayırlar. Almaniya Kansleri Fridrix Merz də atəşkəsin təmin edilməsinin və ardınca “güclü təhlükəsizlik zəmanətləri”nin verilməsinin prioritet olduğunu bəyan edib. Cümə axşamı günü Ukraynanın yüksək səviyyəli rəsmiləri Parisdə ABŞ-ın xüsusi elçisi Stiv Vitkoff ilə görüş keçiriblər. Rusiyanın genişmiqyaslı işğalına üç il yarımdan çox vaxt keçməsinə baxmayaraq, Putin bu həftə "tunelin sonunda müəyyən işıq olduğunu" və münaqişə başa çatacağı təqdirdə Ukraynanın təhlükəsizliyini təmin etməyin mümkün olacağını bildirib. Putin və Zelenskinin iştirakı ilə birbaşa danışıqların keçirilməsi ideyası keçən ay Tramp tərəfindən irəli sürülsə də, bu ehtimal getdikcə zəifləyir. Putin Zelenskinin Moskvaya gələ biləcəyini təklif etsə də, Kiyev bu təklifi “qəbuledilməz” adlandırıb. Zelenski bildirib ki, bu təklif Rusiyanın səmimi olmadığını göstərir. NATO-nun Baş katibi Mark Rutte isə bildirib ki, Rusiya Qərb qoşunlarının Ukraynaya yerləşdirilməsinə veto qoymaq hüququna malik deyil: “Niyə Rusiyanın Ukraynadakı qoşunlar haqqında nə düşündüyü bizi maraqlandırmalıdır? Ukrayna suveren ölkədir və bu qərarı özü verməlidir.” Donald Tramp CBS News-a müsahibəsində, müharibəni sona çatdırmaq üçün razılığa gəlməyə sadiq olduğunu və həm Putin, həm də Zelenski ilə yaxşı münasibət saxladığını bildirib: “Düşünürəm ki, biz hər şeyi düzəldəcəyik,” – deyə o vurğulayıb. Böyük Britaniyanın müdafiə naziri Con Hili də Trampın “Putini danışıqlara cəlb etdiyini” və “heç bir variantı istisna etmədiyini” qeyd edərək onu dəstəkləyib. Çərşənbə günü Çin lideri Si Cinpin və Şimali Koreya rəhbəri Kim Çen In ilə görüşən Rusiya Prezidenti Putinin sözlərinə görə, Rusiya ordusu Ukraynada bütün cəbhələrdə irəliləyir. O həmçinin xəbərdarlıq edib ki, əgər razılaşma əldə olunmazsa, Moskva “bütün məqsədlərini hərbi yolla həyata keçirməyə hazırdır.” Rusiya ilkin atəşkəs ideyasını rədd edərək, yalnız tam sülh razılaşmasından sonra hərbi əməliyyatları dayandıracağını bildirib. Lakin Yelisey sarayındakı mənbə bildirib ki, tarixdə tam sülh razılaşması olmadan davam edən atəşkəslər mövcuddur. Mənbə Şimali və Cənubi Koreya arasında illərlə davam edən atəşkəsin nümunəsini göstərərək, bu konsepsiyanın Ukrayna üçün də mühüm ola biləcəyini qeyd edib.
