"Moskva yalnız güclü təzyiq altında real diplomatiyaya məcbur edilə bilər..."
Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski son açıqlamalarında bildirib ki, Rusiya tərəfi hələ də müharibəni davam etdirir, şəhərlərə və kəndlərə zərbələr endirir və eyni zamanda sülh danışıqları ilə bağlı "mənfi siqnallar" göndərir.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Financial Times" nəşri yayıb.
Zelenskinin mesajı və Moskvanın "mənfi siqnalları"
Zelenskinin sözlərinə görə, Moskva yalnız güclü təzyiq altında real diplomatiyaya məcbur edilə bilər. O, vurğulayıb ki, ABŞ və Avropa ilə mövqelərin koordinasiyası aparılır və "İstəklilər koalisiyası" çərçivəsində Ukraynanın çoxşaxəli təhlükəsizlik arxitekturası hazırlanır.
Ukrayna lideri qeyd edib ki, hərbi komandirlər, müdafiə nazirləri və təhlükəsizlik müşavirləri müxtəlif səviyyələrdə gələcək təhlükəsizlik modelinin komponentlərini müəyyənləşdirirlər. Onun fikrincə, artıq liderlər səviyyəsində bir format yaradılmalı, konkret vaxt və prioritetlər müəyyən edilməlidir.
Tramp administrasiyası və ABŞ-ın yeni rolu
"Financial Times"-ın yazdığına görə, ABŞ Avropanın təşəbbüsü ilə qurulan "İstəklilər koalisiyası"nı arxa cəbhədən dəstəkləməyə hazırdır. Vaşinqton "strateji alətlər" - müşahidə və kəşfiyyat texnologiyaları, komanda-idarəetmə sistemləri, hava hücumundan müdafiə vasitələri təqdim edə bilər. Bu addım Avropa ölkələrinin Ukraynaya minlərlə hərbçi göndərmək planına bağlıdır və şərti xarakter daşıyır.
Donald Tramp isə açıq şəkildə bəyan edib ki, ABŞ Ukraynaya sülhdən sonrakı dövrdə təhlükəsizlik zəmanətlərinin koordinasiyasında iştirak edəcək. Bu, ilin əvvəlində Vaşinqtonun belə öhdəliklərdən imtina etdiyi mövqeyindən ciddi dönüş kimi qiymətləndirilir.
Mümkün təhlükəsizlik modeli
Qərbin ilkin planlarına görə, Ukraynada üçpilləli müdafiə arxitekturası nəzərdə tutulur:
- neytral ölkələrin iştirakı ilə demilitarizasiya olunmuş zona və sülhməramlı patrullar;
- NATO tərəfindən silahlandırılan və təlim keçən Ukrayna ordusunun müdafiə xətti;
- daha arxada isə Avropa qüvvələrinin yerləşdirilməsi, ABŞ isə bu sistemi texnoloji və kəşfiyyat dəstəyi ilə təmin edəcək.
Bununla belə, bir çox Avropa paytaxtlarında ictimaiyyət və siyasətçilər hələ də Ukraynaya qoşun göndərilməsi məsələsinə ehtiyatla yanaşırlar. ABŞ administrasiyasında da skeptiklər var - müdafiə naziri Pit Heqset daxil olmaqla bəzi rəsmilər hesab edir ki, Vaşinqtonun aktiv iştirakı gələcəkdə yeni münaqişəyə səbəb ola bilər.
Sülhün kölgəsində siyasi oyunlar
Tramp mümkün qədər tez sülh sazişi bağlamaqda israrlıdır. Lakin Kiyev və Moskva arasında hələ də ərazilərin statusu, təhlükəsizlik zəmanətlərinin formatı və danışıqlarda Rusiyanın rolu məsələlərində əsas ziddiyyətlər qalır. Putin israr edir ki, hər hansı zəmanətlərdə Moskva da tərəf olmalıdır, Zelenski isə bunu qətiyyən qəbul etmir.
Belə bir şəraitdə Ukraynanın gələcək təhlükəsizlik sistemi ilə bağlı müzakirələr sürətlənir. Avropa və ABŞ bu modeli formalaşdırmağa çalışır, Moskva isə hələ də hərbi təzyiq yolu ilə öz mövqeyini diktə etməyə cəhd göstərir. Sülh barədə nikbin bəyanatlar verilsə də, əsas məsələlər açıq qalır. İndi əsas sual budur: sülh masası əslində reallığa çevriləcəkmi, yoxsa bu, yalnız növbəti diplomatik manevr kimi tarixdə qalacaq?
