Professor Canan Karatayın daim tövsiyə etdiyi və sonsuz təriflədiyi bir ədviyyat var. “Sultan ədviyyatı” olaraq da bilinən, əsrlər əvvəl İbn Sinanın tövsiyə etdiyi bu möcüzəvi ədviyyat – sumaq qatıqla istehlak edildikdə və ya çaya qoyulduqda on qat daha təsirli olur. Kiçik, lakin güclü qida mənbəyi olan sumaq təbii bir əlavə kimi çıxış edir və sağlamlıq faydaları ilə orqanizm üçün faydalıdır. Bədəni təbii enerji ilə təmin edir.
Hafta.az-ın yazdığına görə, Aralıq dənizi və Yaxın Şərq mətbəxində tez-tez istifadə edilən sumağın qırmızı giləmeyvələri adətən qurudulur, əzilib toz halına salınır və yeməklərə dad vermək üçün istifadə olunur.
Sumaq yüksək miqdarda antioksidant ehtiva edir. Antioksidantlar, xüsusilə antosiyaninlər, flavonoidlər və fenolik turşular bədəndəki zərərli sərbəst radikallarla mübarizə aparır, hüceyrə ziyanını azaldır və xəstəliklərdən qoruyur.
Antioksidantları sayəsində sumaq iltihab əleyhinə xüsusiyyətlərə malikdir və onu təsirli ədviyyata çevirir. Bu, iltihabı azalda, oynaq ağrılarını yüngülləşdirə və revmatizm kimi iltihablı vəziyyətləri idarə etməyə kömək edə bilər.
Sumaq həzm xüsusiyyətlərinə görə də vacibdir. Həzm fermentlərini stimullaşdırır, həzmi asanlaşdırır və həzm narahatlığını aradan qaldırır. O, həzmsizlik, qaz və şişkinlik kimi problemlərini yüngülləşdirə bilər.
Bəzi araşdırmalar göstərir ki, sumaq istehlakı qan şəkərini balanslaşdırmağa kömək edə bilər. Sumaq insulin müqavimətini azalda bilər, qan şəkərinin və diabetin idarə olunmasına kömək göstərir.
Ürəyə faydalı xüsusiyyətləri də sumağın möcüzəvi təsirlərindən sayılır. Antioksidantlar qan damarlarını genişləndirə, qan təzyiqini normallaşdıra, xolesterinin səviyyəsini aşağı sala və ürək-damar xəstəlikləri riskini azalda bilər.
Bəzi tədqiqatlar göstərir ki, sumaqdakı bəzi birləşmələr xərçəng hüceyrələrinin böyüməsini maneə törədir və xərçəngə qarşı qoruyucu təsir göstərir. Bununla belə, əlavə araşdırmaya ehtiyac var.
Canan Karatay bunu “Sultanın ədviyyatı” adlandıraraq məsləhət verir: Bir stəkan çay kifayətdir. İbn Sina resepti minlərlə il əvvəl təyin edib. Ölçüsü kiçik, lakin bu qədər böyük faydası olan bu möcüzəvi ədviyyat, sağlamlıq faydalarından yararlanmaq üçün müxtəlif yeməklərdə istifadə edilə bilər. Bununla belə, hər hansı sağlamlıq vəziyyəti və ya pəhriz dəyişikliyi ilə bağlı həkiminizlə məsləhətləşmək vacibdir. Sumağın həddindən artıq istehlakının qarşısını almaq və müvafiq hissələrdə istehlak etmək vacibdir. Qan təzyiqi yüksək olanlar sumaqdan istifadə edərkən diqqətli olmalıdırlar. Sumaq yüksək təzyiqə səbəb ola bilər. Yağparçalayıcı təsirə malikdir, buna görə də həddindən artıq istehlak sizi sürətli kilo itkisi ilə üzləşdirər.
Canan Karatay boğaz ağrısı olanlara İbn Sinanın da məsləhət bildiyi sumaq toxumu çayını tövsiyə edir. Belə ki, bir stəkan əvvəlcədən qaynadılmış suya bir çay qaşığı sumaq əlavə edin və dimləyin. Təxminən 5 dəqiqə dəmlənməsinə icazə verin. 1 və ya 2 damcı kəklikotu yağı da əlavə edə bilərsiniz. Dəmlənmiş sumaqı süzdükdən sonra adi halda içmək olar. Sadə istehlak edə bilmirsinizsə, salata əlavə edin.
