ain.az xəbər verir, Azvision saytına əsaslanaraq.
AzVision.az xəbər verir ki, tədqiqatçılar Coser ehramında monumental tikililərin tikintisində qabaqcıl hidravlik texnologiyalardan istifadə edildiyini göstərən mürəkkəb su idarəetmə sistemi aşkarlayıblar. “Bu bəndlər, su anbarları və kanallar şəbəkəsi qədim misirlilərin o zamanlar əlçatmaz sayılan hidravlik mühəndisliyi dərindən qavradıqlarını nümayiş etdirir. Kəşf nəinki yüksək mühəndislik bacarığını vurğulayır, həm də hələ açılmamış mümkün texnoloji sirlər haqqında yeni suallar yaradır”, - bununla bağlı yayımlanan məlumatda deyilir. Uzun müddət Gisr əl-Mudir qurğusu böyük ölçüsünə və qeyri-müəyyən məqsədinə görə elm adamları üçün sirr olaraq qalırdı. Lakin son araşdırmalar göstərdi ki, bu nəhəng daş tikinti mövsümi daşqınlar zamanı su saxlamaq üçün nəzərdə tutulmuş bənd rolunu oynayırdı. Təxminən 360 metr uzunluğunda olan qurğu yaxınlıqdakı çay yataqlarından su toplamaq, ətraf ərazini böyük tikinti layihələrini dəstəkləyə biləcək su anbarına çevirmək qabiliyyətinə malikdir. Ərazinin təhlili zamanı əhəmiyyətli həcmdə suların əraziyə axdığı təbii su hövzəsi aşkar edilib. Bənd 14 milyon kub fut su tuta bilər ki, bu da onun region üçün əhəmiyyətini vurğulayır. - Bu kəşf onu göstərir ki, Sakkara ərazisinin tikinti yeri kimi seçilməsi təkcə mənəvi mülahizələrlə deyil, həm də möhtəşəm tikililərin inşası üçün zəruri olan su ehtiyatlarına çıxışla bağlı praktiki mülahizələrlə müəyyən edilib”, - alimlər bildirirlər. Ehramın inşası prosesində suya çıxış əsas rol oynayıb, lakin bu layihələri digərlərindən fərqləndirən mürəkkəb hidravlik sistemlərin istifadəsidir. Əvvəllər sadəcə simvolik sayılan su anbarları və bölmələr şəbəkəsi olan Coser ehramının altında “Dərin xəndək” adlanan yer aşkarlanıb. İndi tədqiqatçılar bu sistemin suyu qaldırıcı mexanizmlərdə istifadə üçün hazırlayan su təmizləmə stansiyası kimi xidmət etdiyini düşünürlər. Ehtimal olunur ki, bu şəbəkə hidravlik lift kimi işləyə bilərdi. Suyun təzyiqi sayəsində üzən platformalara qoyulmuş ağır daş bloklar istənilən hündürlüyə qaldırılıb. Daha sonra onlar minimum səylə piramidanın yuxarı səviyyələrinə köçürülə bilərdi. Bu yanaşma qədim misirlilərin mürəkkəb memarlıq problemlərinin həlli üçün təbiət qüvvələrindən necə istifadə etdiklərinin göstəricisidir və bu, hətta müasir mütəxəssislər arasında heyranlıq doğurur. Coser piramidasının tikintisində hidravlik texnologiyalardan istifadə ilə bağlı tapıntılar qədim Misir mühəndisliyinin imkanları haqqında düşüncələrə yenidən baxmağa məcbur edir. Bəndləri, su anbarlarını və kanalları birləşdirən sistem su axınlarının necə idarə olunacağına dair dərin anlayışa şahidlik edir ki, bu da daha sonra ortaya çıxan bir çox texnologiyaları qabaqlayır. Kəşf digər qədim Misir abidələrinin yenidən qiymətləndirilməsinə təkan verir və Coser ehramının daha böyük mühəndislik ənənəsinin bir hissəsi ola bilməsindən xəbər verir. Qədim misirlilər təkcə memarlıq sənəti deyil, həm də suvarma və ehtiyatların idarə olunmasında görkəmli bacarıqlar nümayiş etdiriblər. Onların məhdud resurslara malik mürəkkəb sistemlər yaratmaq bacarığı əlavə tədqiqat tələb edən ixtiraçılıq səviyyəsini sərgiləyir. Sakkaradakı tapıntılar, ixtiraçılıq və uyğunlaşma amillərinin birləşməsinin bu günə qədər sağ qalan strukturları necə yaratdığını göstərən ehramların inşası prosesinə baxış tərzini dəyişə bilər. Burada hidravlik sistemin kəşfi tədqiqatlar üçün yeni üfüqlər açır və diqqəti ehramların simvolik rolundan onların texniki və ekoloji kontekstinə yönəldir. Bu strukturların qurucuları təkcə dini ideyaları təcəssüm etdirməyiblər, həm də təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə üçün davamlı sistemlər yaradıblar. “Arxeologiya, hidrologiya və mühəndisliyi birləşdirən bu yanaşma qədim Misir cəmiyyəti haqqında anlayışımızı genişləndirir. Tapıntılar göstərir ki, bu, əməyin yalnız kütləvi istifadəsi nəticəsində ehramların sadələşdirilmiş ideyasını təkzib edən, mürəkkəb əməyin təşkilinə və resursların idarə edilməsinə qadir olan bir sivilizasiya idi”, - alimlər bildirirlər. Bu cür sistemlərə dair daha çox dəlil aşkar olunduqca, getdikcə daha çox keçmişlə bağlı anlayışlarda inqilab etməyə hazır olan Misir qumlarının altında başqa hansı mühəndislik nailiyyətlərinin gizlənə biləcəyi barədə maraqlar daha da artır. Sahil İsgəndərov
AzVision.az
Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün ain.az saytını izləyin.
