Bir binada şəhər: Çində on minlərlə insanın yaşadığı unikal yaşayış kompleksi
“Ev” sözünü eşidəndə göz önünə rahat bir mənzil, giriş qapısı, həyətdə uşaq meydançası gəlir. Amma Çində elə bir bina var ki, ev anlayışına tamamilə başqa baxış gətirir. Bu sadəcə yaşayış kompleksi deyil — bu, kiçik Avropa şəhərlərindən də çox adamın yaşadığı “şaquli şəhər”dir. Söhbət Hangcou şəhərində yerləşən Regent International Center-dən gedir. Bu yer həm heyranlıq doğurur, həm də gələcək şəhərlərinin necə görünə biləcəyinə dair düşündürür.
Çin bu gün dünyanın ən böyük istehsalçısı və ən sürətlə inkişaf edən ölkələrindən biridir. Onunla demək olar ki, bütün ölkələr ticarət edir. Çin həm də yenilikləri və nailiyyətləri ilə daim heyrətləndirir. Bu, daşınmaz əmlak bazarına da aiddir.
Oteldən nəhəng yaşayış kompleksinə
Gəlin Hangcou şəhərinə nəzər salaq. O, ölkənin əsas maliyyə və iqtisadi mərkəzlərindən biridir. Şəhərin əhalisi 12 milyondan çoxdur və sürətlə artır.
Belə layihələrdən biri Regent International Center kompleksidir. Onun tikintisindən artıq 10 il keçib. Memarlar onu qeyri-adi S formalı qüllə şəklində planlamışdılar. Əvvəlcə bina dördulduzlu otel kimi nəzərdə tutulmuşdu. 200 metrdən hündür, 39 mərtəbəli bu oteldə 1600 dəbdəbəli iki mərtəbəli otaqlar planlaşdırılmışdı. Layihə başlanğıcda dünyanın hər yerindən turistləri cəlb etmək üçün nəzərdə tutulmuşdu. Otaqların sahəsi 74 m²-dən 222 m²-yə qədər idi. Layihə uzunmüddətli, rahat qalmaq üçün ideal hesab edilirdi. Lakin nə inşaatçılar, nə də memarlar onun bir gün dünyanın ən böyük yaşayış binasına — “insan yuvası”na çevriləcəyini təsəvvür etmirdilər. 39 mərtəbəli, 20 mindən çox sakini olan nəhəng yaşayış binasında gələcəkdə 30 min insanın yaşaması gözlənilir.
Nəhəngin yaranması
Bina tikilib qurtardıqdan sonra otelin gözlənildiyi qədər məşhurlaşmamasının səbəbi isə 2008-ci il iqtisadi böhranı idi: Turizm sektoru ciddi zərbə aldı. Əvəzində Hangcoudakı daimi yaşayışa olan tələbat otellərə olan marağı qat-qat üstələdi.
Bunun nəticəsində tikinti şirkəti iki mərtəbəli otel otaqlarını ayrıca mənzillər kimi satışa çıxardı.
Bir çox alıcı isə bunu sərfəli investisiya imkanı kimi gördü. Mənzilləri ya kirayə verdilər, ya da otaqları kiçik studiyalara böldülər.
Quş uçuşundan baxanda Regent International adi yaşayış binasından çox müasir bir heykələ bənzəyir.
Küçəyə çıxmadan həyat
Binanın içində elə infrastruktur yaradılıb ki, sakinlər həftələrlə çölə çıxmadan yaşaya bilirlər. Burada var:
supermarketlər və mağazalar,
idman zalları və hovuzlar,
klinikalar və apteklər,
gözəllik salonları və bərbərxanalar,
kafe və restoranlar,
məktəblər, ofislər, hətta poçt şöbələri.
Yəni normalda şəhərin ayrı-ayrı küçələrində yerləşən hər şey bu binada cəmlənib. İnsanlar istəsələr bütün həyatlarını burada qura bilirlər.
Bütün bu xidmətlər binanın ilk mərtəbələrində yerləşir. Əsasən burada təhsili yeni başa vurmuş gənclər yaşayır. Onların çoxunun iş yerləri yaxın ofislərdədir.
Üstünlüklər arasında:
metroya yaxınlıq (cəmi 200 metr),
gözəl mənzərə,
iş yerlərinə yaxınlıq,
nisbətən ucuz yaşayış qiymətləri.
Mənfi tərəflər
Amma çatışmazlıqlar da az deyil:
mənzillərin bölünməsi peşəkarlar tərəfindən aparılmayıb,
daxili arakəsmələr standartlara cavab vermir,
ən böyük problem isə səs izolyasiyasının olmamasıdır.
Üstəlik, binada yanğın hadisələri də baş verib, amma vaxtında söndürülüb. Buna baxmayaraq, mənzillər sürətlə kirayəçilərlə dolur və kompleks hələ də tələb görür.
Yeni urbanizmin simvolu
Niyə məhz Çin belə layihəyə imza atdı? Cavab aydındır: sürətli urbanizasiya və əhalinin çoxalması. Hangcou həm maliyyə, həm də texnologiya mərkəzidir, burda minlərlə gənc mütəxəssis çalışır. Mənzilə tələbat isə inanılmaz dərəcədə yüksəkdir.
Regent International bu tələbin cavabı oldu. Bu bina şəhər həyatının yeni modelini nümayiş etdirir: məkanın maksimum səmərəli istifadəsi. Buradakı mənzillər sadəcə ev deyil — bu, göydələndə yerləşən kiçik bir metropol kimi qəbul edilir.
“Karışqa yuvası” effekti
Amma belə formatın mənfi tərəfi də var. Sonsuz dəhlizlər, yüzlərlə qapı, minlərlə eyvan insana bəzən nəhəng qarışqa yuvasında olduğu təəssüratını yaradır.
Bəzi sakinlər deyirlər ki, burda yaşamaq rahatdır, amma insan özünü böyük bir mexanizmin hissəsi kimi hiss edir. Digərləri isə əksinə, praktikanı qiymətləndirirlər: hər şey bir yerdədir, vaxt itirmirsən.
Megapolisin içində mini-şəhər
Çöldən baxanda Regent International müasir memarlıq eksperimentinə oxşayır. İçəridə isə sanki ayrıca bir dünya var. Bu bina böyük şəhərlərdə torpaq çatışmazlığına cavab olaraq insanlığın tapdığı unikal həll yoludur.
Onu gələcək şəhərlərinin prototipi adlandırmaq olar: burada artıq “ev”, “məhlə” və “şəhər” anlayışları birləşir.
Qiymətlər
Regent International-da yaşayış sistemi həm sahibkarlar, həm də kirayəçilər üçün sərfəli olub. Çin standartları ilə dəyərləndirildikdə, duplekslərin kvadrat metri 1800 dollar civarında qiymətləndirilirdi və bu investisiya 10 ildən az müddətdə özünü doğruldurdu. Eyni zamanda gənc kirayəçilər — əsasən tələbələr, yeni işə başlayanlar və gənc cütlüklər — böyük pul xərcləmədən, şəhərin mərkəzində, ofislərə yaxın mənzillərdə yaşaya bilirdilər.
Ən kiçik otaqların aylıq kirayəsi 160–220 dollar arasında dəyişir. Burada pəncərə və balkon yoxdur, lakin sanitar qovşağı və minimal mətbəx avadanlığı mövcuddur. Daha geniş mənzillər, balkonu və təbii işığı olanlar isə 500–600 dollar arasında qiymətə kirayələnir. Bu, Hangcoudakı gənc mütəxəssislər üçün əlverişli seçimdir.
Gələcəkdə nə olacaq?
Belə binalar gələcəkdə adi hala çevrilə bilərmi? Çox güman ki, bəli. Əhali artdıqca, məkan azaldıqca meqapolislər yeni həll yolları axtaracaq. Regent International göstərir ki, bütün şəhər bir binaya yerləşə bilər.
Ancaq sual açıq qalır: insan belə mühitdə xoşbəxt ola bilərmi? “Şaquli şəhər” bizdən həyətin azadlığını, açıq səmanı və “öz məhlə” hissini alırmı?
Hangcoudakı Regent International Center sadəcə bir yaşayış kompleksi deyil. Bu, həm memarlıq təcrübəsi, həm sosial fenomen, həm də gələcəyə baxışdır. Burada rahatlıq, sıxlıq və miqyas birləşərək şəhər həyatına yeni format gətirir.
Bəlkə də on illər sonra belə “şəhər-binalar” urbanistikanın adi parçasına çevriləcək. Amma bu gün Regent International Center hələ də milyonlarla insan üçün yeni həyat modelini göstərən unikal simvol olaraq qalır.
İmran Kərimli
