"Belarus və Rusiya böyük hərbi manevrlərə hazırlaşır..."
NATO ölkələri müşahidəçi kimi dəvət olunur, Polşada Mak Korj konserti isə izdiham, qarşıdurma və deportasiyalarla yadda qalıb
Belarus Müdafiə Nazirliyi sentyabrın 12-16-da keçiriləcək "Qərb-2025" adlı genişmiqyaslı Rusiya-Belarus birgə təlimlərinin təfərrüatlarını açıqlayıb. Təlimlərdə təxminən 100 min hərbçinin iştirakı planlaşdırılır.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "bbc.com" nəşri yazıb.
Təhlükə və etimad arasında
Bu manevrlərin elan olunması Avropada dərhal gərginlik yaradıb. Çünki 2022-ci ildəki "İttifaq qətiyyəti" təlimləri 200 min hərbçinin iştirakı ilə baş tutmuş və dərhal sonra Rusiya ordusu Belarus ərazisindən Ukraynaya hücuma keçmişdi. Bu, Minskə beynəlxalq arenada müharibədə iştirakçı damğası vurmuşdu.
Yeni mərhələdə isə Belarus rəhbərliyi eskalasiyadan çəkinərək, əsas manevrləri ölkənin mərkəzi bölgələrinə keçirib. Müdafiə naziri Viktor Xrenin may ayında bildirib ki, təlimlərin parametrləri əvvəlkindən daha kiçik olacaq və sərhədlərə yaxın hərəkətlərdən yan keçiləcək.
NATO müşahidəçilərinə açıq təlimlər
Bu dəfə Minsk beynəlxalq şəffaflıq jesti kimi ATƏT-in Vyana sənədini imzalamış ölkələrdən müşahidəçiləri dəvət edir. Bu sənəd hərbi manevrlərə dair qarşılıqlı məlumat mübadiləsi və yerində izləmə mexanizmlərini nəzərdə tutur. Nəticədə, təlimləri Avropa, ABŞ, Kanada, eləcə də NATO-ya üzv ölkələrin nümayəndələri müşahidə edəcək.
Bununla belə, təlimlərin rəsmi proqramına nüvə başlığı daşıya bilən, Rusiyaya məxsus "Oreşnik" raket kompleksinin tətbiq planlaması da daxildir. Bu, Qərb üçün strateji narahatlıq mənbəyi ola bilər.
Varşavada Mak Korj izdihamı
Avqustun 9-da Belarusun populyar müğənnisi Mak Korj Varşavanın "Narodovy" stadionunda konsert verib. Təxminən 70 minlik tamaşaçı qarşısında çıxış edən 36 yaşlı ifaçı 2020-ci ildə Belarus etirazlarının zorakılıqla dağıdılmasına və 2022-ci ildə Ukraynaya qarşı müharibəyə qarşı sərt mövqeyilə tanınır. Buna görə də o, uzun müddətdir ki, Belarus və Rusiyada səhnəyə çıxmayıb.
Konsert musiqi bayramı kimi başlasa da, təhlükəsizlik baxımından ciddi çətinliklər yaranıb. Təhlükəsizlik işçilərinin sözlərinə görə, onlarla insan səhnəyə yaxınlaşmaq üçün baryerləri aşıb, bir stüard zədə alıb. Bəzi tamaşaçılar qırmızı-qara UPA bayraqları qaldırıb ki, bu da həm Rusiyada, həm də Polşada mübahisəli və həssas rəmz hesab olunur.
Polisin və ordunun müdaxiləsi
İzdihamı idarə etmək üçün yalnız polis yox, həm də ordu qüvvələri işə cəlb olunub. Polşa DİN rəhbəri Marçin Kervinski ümumilikdə 109 nəfərin saxlanıldığını bildirib. Onların çoxu ictimai asayişin pozulması və narkotik maddə saxlama ittihamı ilə tutulub. Avqustun 12-də baş nazir Donald Tusk, 63 nəfərin - 57 ukraynalı və 6 belaruslunun Polşadan deportasiya ediləcəyini açıqlayıb.
Deportasiyalar və siyasi risklər
Belarus müxalifət lideri Svetlana Tixanovskayanın ofisi Polşa Daxili İşlər Nazirliyinə müraciət edərək, deportasiya ediləcək belarusluların vətənlərinə qayıtdıqda siyasi təqibə məruz qalmayacaqlarına dair təminat istəyib. Çünki 2020-2021-ci illərdəki etirazlardan sonra Belarus hakimiyyətinin siyasi fəallara qarşı sərt təqib kampaniyası davam edir.
İki fərqli hadisə, eyni mesaj
Sentyabrda keçiriləcək "Qərb-2025" təlimləri və Varşavada yaşanan konsert qalmaqalı, hər nə qədər fərqli mövzularda olsa da, regionun nə qədər həssas və gərgin olduğunu bir daha göstərib. Minsk həm hərbi, həm də siyasi müstəvidə balans axtarır, amma Rusiya ilə hərbi ittifaqı və Qərblə münasibətləri arasında incə bir xəttin üzərində addımlayır.
