Ses qazeti saytından əldə olunan məlumata görə, ain.az məlumat yayır.
Artan qeyri-sabitlik fonunda Avropa məcburi hərbi çağırış ideyasına qayıdır və müdafiə sektorunda iddialı məqsədlər qoyur, Le Temps yazır. Baltikyanı və Skandinaviya ölkələri artıq bu istiqamətdə mühüm addımlar atıblar. Fransa, Almaniya və Böyük Britaniya ehtiyatlıdırlar, amma yerində oturmurlar.
Çağırış sisteminə qayıdış, xidmət müddətinin artırılması və ya ehtiyat hissələrin gücləndirilməsi - təhlükələrə daha effektiv mübarizə aparmaq üçün müxtəlif variantlar nəzərdən keçirilir. Baltikyanı və Şimali Avropa ölkələri bu məsələdə bütün dünyanı qabaqlayır.
Ukraynada 2022-ci ilin fevralında başlayan xüsusi əməliyyat NATO ölkələrini 2035-ci ilə qədər müdafiə xərclərini ÜDM-in 5%-ə çatdırmağı öhdəsinə götürməyə məcbur etdi. Avropa ölkələri yüksək texnologiyalı silahların istehsalını artırmaq, pilotsuz təyyarələrə sərmayə qoymaq, kiberhücumlara qarşı müdafiəni gücləndirmək və kəşfiyyat imkanlarını artırmaq niyyətindədir. Amma digər dəyişikliklər gəlir, xüsusən də hərbi xidmət sistemində. "Avropa yenidən silahlanır və indi Soyuq Müharibədən sonra hərbi personalın əhəmiyyətli dərəcədə azalmasını kompensasiya etməlidir. Səfərbərlik prosesi sadələşdirilməli və əsgərlər hərəkətə hazır olmalıdır", - Brüsseldəki diplomat deyir.
Bruegel analitik mərkəzinin və Kiel İnstitutunun hesablamalarına görə, Avropanın müdafiə qabiliyyətini təmin etmək üçün hazırkı 1,47 milyon aktiv qoşuna (Böyük Britaniya kontingenti də daxil olmaqla) əlavə 300 min əsgər ehtiyacı olacaq. Məcburi hərbi xidmətin bərpası ilə buna nail olmaq olarmı? Bu o qədər də aydın deyil. RAND Europe-un tədqiqatçısı Linda Slapakova bu yaxınlarda Euronews-a deyib: “Hərbi çağırış işə qəbul problemlərinin həllinə kömək edə bilsə də, bu, bir çox ölkələrdə qütbləşməni, əks reaksiyanı və ictimai-siyasi iğtişaşları artıra və potensial təhlükəsizlik faydalarını təhlükə altına alan sosial və siyasi baxımdan mübahisəli məsələ olaraq qalır. Başqa bir maneə xərcdir.
GLOBSEC Mərkəzinin GeoTech tədqiqatları üzrə direktor müavini və əlavə 300 000 əsgərə ehtiyac olduğunu göstərən tədqiqatın həmmüəllifi Aleksandr Burilkovun sözlərinə görə, əsas problem ehtiyat hissələrin yaradılmasıdır. "Bəzi Avropa orduları - Bundesver diqqətəlayiq bir nümunədir - hərbçilərin 30%-i xidmətin ilk ilində tərk etdiyi yüksək dövriyyə nisbətləri ilə üzləşir. Peşəkar əsgərlərin işə götürülməsi və saxlanması problemlərinin həlli, habelə ehtiyatda olanların sayının və hazırlığının artırılması hərbi xidmətə çağırışın tətbiqindən daha vacibdir", - o vurğulayır. O qeyd edir ki, Ukrayna Rusiyanın say üstünlüyünü kompensasiya etmək üçün çağırışçılardan fəal istifadə edir, halbuki Rusiya özü onları birbaşa Ukrayna ərazisində yerləşdirmir – “baxmayaraq ki, onlar Kursk vilayətində döyüşlərdə iştirak ediblər”. "Məsələ ondadır ki, müasir döyüşlərdə çağırışçılar məhdud dəyərə malikdir: onların hazırlığı peşəkar əsgərlər və ya ehtiyatda olan əsgərlərlə müqayisə olunmazdır. Təlimdəki fərq hər şeydir: məsələn, cəmi bir neçə həftəlik təlim keçmiş Ukrayna çağırış bölmələri adətən cəbhə xəttində ilk gün ərzində şəxsi heyətinin 50%-dən çoxunu itirir", - Burilkov Le Temps-ə müsahibəsində izah edir.
Ehtiyatda olan hərbçilər daha effektivdir, çünki onlar öz təcrübələrindən istifadə edə bilirlər, - o qeyd edir.- Yeri gəlmişkən, Rusiya ordusunun ən döyüşə hazır hissələri BARS (Ölkənin Döyüş Ordusu Ehtiyatı) bölmələridir. Düzdür, ehtiyatda olan hərbçilər bu səviyyəyə çatmaq üçün mütəmadi hazırlıq tələb edirlər. Çağırışçıların faydalı ola biləcəyi yeganə sahə arxa fəaliyyətdir: inzibati iş, maddi-texniki təminat, hərbi nəqliyyat və s. Orada onların hazırlığı və təcrübəsinin olmaması böyük itkilərə səbəb olmayacaq". Bu günə qədər yalnız Kipr, Yunanıstan, Türkiyə, Avstriya, Danimarka, Estoniya, Finlandiya və Norveç heç vaxt ümumdünya hərbi xidməti ləğv etməyiblər. Və təbii ki, İsveçrə. Bununla belə, onun sözlərinə görə, Almaniya mümkün səfərbərlik halında bütün gəncləri qeydiyyata almaq üçün Fransa sistemini qəbul etməyə hazırlaşır. Söhbət “Müdafiə və Vətəndaşlıq Günü”ndən gedir - 16-18 yaş arası fransız gəncləri üçün məcburi tədbirdir ki, burada əsas diqqət milli müdafiə, vətəndaşlıq, vətəndaşların hüquq və vəzifələri haqqında məlumatlılığın artırılmasıdır. Merz hökuməti əvvəlcə könüllüliyə əsaslanan “hərbi xidmətin yeni cəlbedici modeli”ni müzakirə edir. Yada salaq ki, 1956-cı ildə tətbiq edilən məcburi hərbi çağırış 2011-ci ildə ləğv edilib.
Fransada 205 min nəfərlik peşəkar ordu var (bunlara 40 min ehtiyatda olan), Almaniyada isə 182 min əsgərdən (+33 min ehtiyatda olan) ordu var. Əhalisinin cəmi 37 milyon nəfər (Fransada 68 milyona qarşı) olmasına baxmayaraq, qoşun sayı baxımından Polşa Fransaya yaxınlaşır. Məhz Polşa hərbi artımın ən sürətli tempini nümayiş etdirir. Polşa 2009-cu ildə hərbi xidmətə çağırışı ləğv etsə də, hələ də 11 aylıq ixtisas təhsili seçimi ilə məcburi bir aylıq hərbi təlim proqramına malikdir. Bu yaxınlarda güclü ehtiyat qüvvə yaratmaq məqsədi daşıyan Train & Defend proqramını işə saldı. Polşanın baş naziri Donald Tusk Aİ-də ən böyük quru qüvvəsi olacaq 500 minlik ordu yaratmaq məqsədini açıq şəkildə bəyan edib.
V.VƏLİYEV
Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün ain.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
